Search
Add panel
[tiler debug info]
Choose a letter
1
Mijn Heer.
Ick en twijffele nyet off 't ongeluck, my overgecomen, bedroeft alle deghenen, dye my wat nae kennen ende oversulcx weten de ongeveynstheyt van myne proceduyren, waeronder ick U.E. houde een van de voornaemste. Ick hebbe by wylen voor desen hooren vermaenen eenighe saecken, dye my nyet ten beste en werden afgenomen, als vooreerst een bryeff geschreven aen den Bisschop van Spalata2, weynigh nae de propositie gedaen by d' Heer Carleton3. By denselve bryeff raeck ick aen eenighe poincten, dye ick nyet en can toestaen, als houdende deselve strydigh met Godes woordt ende 't gelooff van de oude kercke. Doch hoewel eenighe hyer te landen dye poincten mogelijck souden willen toestaen, soo acht ick dat deselve by onpartydighe examinatie nyet en souden bestaen. Ick en spreeck nyet jegens electionem absolutam nocht jegens vocationem congruam ex proposito, nochte jegens perseverantiam electorum, maer jegens seeckere andere speciale articulen. De Nationale Synode was doe by de Heeren Staten van Hollant afgeslagen, ende by de Staten Generael noch nyet besloten. Ick hebbe gemeynt, dat Syne Majesteit wel soude doen hyer sendende een Theologant, dye hem op de questiën soude informeren ende Syne Majesteit doen rapport, sonder dat myne gedachte in 't minste is geweest van te spreecken van een successeur van den heer Carleton, gelijck myne woorden by eenighe werden misduyt. Over vyer ende vijff jaren heb ick door d' heer Casaubon4 met Syne Majesteit doen spreecken van een Generale Synode, welck remedie my altijdt heeft gedocht het bequaemste te zijn tot nederlegginghe van onse geschillen, om reden aen U.E. ende aen D. Walaeum5 menighmael vermaent. Hyerop hadde ick selve, oock door U.E. broeder6 ende noch een ander goede vrundt, Sijn Excellentie doen bidden Walaeum hyer te willen beschryven, om met hem yet
2
vasts te mogen besluyten. Want door hem wetende de meningh van Sijn Excellentie ende van de andere Provinciën, soude ick te meer stouticheyts genomen hebben, om myne opinie staende te houden jegens veele contradicenten. Walaeus en is hyer doe nyet gecomen. Evenwel heb ick in de Vergaderinghe van Hollant gestaedigh aengehouden op de Synoden Provinciael, Nationael ende Generael, allegerende daertoe de gedruckte geschriften, soo van de Edelen ende meeste Steden als van Amsterdam ende anderen, daerby voegende, om de saecke nyet sonder eynde te delayeren, dat men seeckeren tijdt soude beraemen, binnen dewelcke deselve soude werden geconvoceert, 'twelck de heer Bonifacius de Jonge7 my seyde met de meninghe van syne principalen te accorderen, midts dat hetgunt in de Nationale Synode soude werden besloten, by provisie soude hebben zijn effect, gelijck my dunckt dat ick sulcx oock te voren uyt Walaeo hadde verstaen. In de Vergaderinghe van de heeren Staten Generael heb ick dickmael instantie gedaen op de swaericheden, die gemoveert wyerden om het oordeel t'eenemael aen de inlandsche te stellen in dese alteratie van gemoederen, verhoopende dat daerdoor occasie soude werden gegeven tot eenighe naerder voorslagh, maer hebbe daertoe nyet connen geraecken. Ick en heb nyet altijdt even claer ende rondt connen gaen in dese materie, om de contramyne dye ick wist dat my in myne stadt souden bejeghenen; maer door trappen heb ick altijdt gesocht de saecken daertoe te beleyden, gelijck ick naeder ende particulierlycker soude connen aenwysen, oock door d'heeren van Amsterdam ende andere doen getuyghen. De voorslagh van de Provinciale Synode, geassisteert met eenighe gedeputeerden van de andere Provinciën, heb ick mede naegevolcht; nyet dat ick deselve suffisant achtede, gelijck ick dickmael hebbe verclaert, maer om te zyen off daeruyt eenighe contrapresentatiën souden volgen: 'twelck nyet en is geschyet; maer alsoo den bryeff van de heeren Staten Generael aen de Steden van Hollant de uytheemschen scheen vry wat authoriteyts te defereren tot accommodatie van de differenten, heb ick gemeent dat men 'tselve soude mogen amplecteren, alsoo in sulcken gevalle de Synode Generael nyet noodigh en soude zijn, verhopende, soo sulcx nyet en succedeerde, dat alsdan evenwel gearbeydt soude werden tot de convocatie van een Generale Synode, daertoe ick merckte dat de humeuren oock van veele Contraremonstrantsche kerckendyenaers ten hoochste inclineren. Ick hadde over langhe met advys van U.E. broeder voorgenomen yet in te stellen tot accommodatie van de Predistinatie ende 't gunt daeraen hanght, op hoope dat yemant anders, gehouden voor Contraremonstrant, van gelycke soude doen, ende daermede de Synode de wech gebaent tot eenicheyt. Veele boecken had ick daertoe vergaedert, dye noch hyer in den Hage in myne comtoir zijn. Ick mach met de waerheyt seggen, dat ick zeer hartelijck nae de Synoden hebbe verlanght, op hoope van daer yet goedts in te connen doen.Aengaende de reyse van Utrecht, Godt weet hoe noode ick deselve hebbe gedaen, ende myne bryeven aen mijn huysvrouw connen sulcx getuyghen. Ick en wist van 't voornemen nyet, alsoo ick Dynxsdaeghs8 van Rotterdam quam in de Vergaderingh ende vonde aldaer weynigh Steden ende eenighe Gecommitteerde Raiden. Ick wyerd nevens eenighe anderen gesonden nae de Staten
3
Generael, om deselve te bidden dat zy haer deputatie souden willen ophouden, totdat de Vergaderingh van Hollant stercker ende de gedeputeerden van Utrecht wederom souden zijn gecomen. Ick voeghde daerby, dat men eenighe voorslaghen soude willen doen tot accommodatie van het poinct van de verseeckertheyt der magistraten: dat daerdoor de swaricheyt van de Waertgelders daetelijck soude cesseren; maer conde daertoe nyet geraecken. De Vergaderinghe van Hollant bleeff by malcander, wachtende op tydingh, ende sondt tweemael om ons. Wy relateerden ons wedervaeren. Waerop onse deputatie volghde. Ick excuseerde my ten hoochsten, maer de Burgemeester van Rotterdam wilde dat ick soude gaen, ende den eedt die wy doen, comparerende in de Vergaderingh, brenght mede dat wy gheen commissiën en moghen refuseren. Hoe dat in de bryeven aen de Crijchsofficiers de clausule is gecomen, van dat zy de gedeputeerden soude gehoorsaemen, en weet ick nyet; ende stondt my sulcx quaelijck aen, soo ras als ick de dobbelde sagh, 't welck was onder wege. Tot Utrecht gecomen zijnde, heb ick helpen verhinderen dat de bryeven nyet datelijck en zijn overgelevert, maer hebbe aengehouden dat wy Sijn Excellentie soude spreecken, om een gemeene voet voor Hollant ende Utrecht te beraemen. Het tweede bevel gecomen zijnde van de Vergaderinghe van Hollant, dye completer was geworden met versterckinghe van gedeputeerden, heb evenwel het overleveren van de bryeven gedifficulteert, totdat wy by verscheyde van de Staten van Utrecht daertoe zijn aengemaent; ende hebben evenwel iteratam jussionem nyet naegecomen sonder Sijn Excellentie daervan te adverteren, seggende oock mondelingh aen de Crijchsofficiers, dat wy nyet en verstonden als gedeputeerden eenigh bevel ons aen te nemen, hoewel de bryeven sulcx waeren luydende, maer dat het ons genoech door last van de Staten van Hollant haer te vermaenen, dat haeren eedt haer was obligerende om nyet te doen jegens de Staten van Utrecht, soo langh zy in deselve Provincie logeerden, sonder vorder te particularizeren.Te voren, de gedeputeerden van Utrecht hyer zijnde in den Hage, zijn de heeren Haen ende Hogerbeets9 haer wesen begroeten, ende hebben de tweede mael my ende de Langhe10 medeghenomen. Sy deden openingh van eenighe inclinatie van de haeren tot cassatie van de Waertgelders, maer met vrese ende achterdencken, allegerende daertoe redenen, ende schenen wel genegen te zijn tot continuatie, indyen men haer met geldt wilde assisteren. Waerop wy, dye maer last en hadden van onse respective Steden om de heeren te begroeten ende in 't generael de goede vrundtschap van de Steden bekent te maecken, ons gheensins en wilden inlaeten, maer seyden dat zy soude mogen wachten wat resolutie by de Staten van Hollant voor het scheyden van de dachvaert soude werden genomen. Dan de gedeputeerden van Utrecht zijn vertrocken geweest, sonder dat wy haer naeder hebben gesproocken.
Ick en twijffele nyet off alle dese dinghen werden sinisterlijck by wylen gerapporteert, insonderheyt in dese factieuse tyden. Wat my aengaet, ick heb eedt gedaen aen de Staten van Hollant, ende hebbe altijdt gemeent gehouden te zijn nae te comen 't gunt by 't meerderdeel soude werden besloten. Dit en heeft nu in dese tyden dickmael nyet connen geschyeden sonder offensie.
4
Wat moeyte ick tot Rotterdam hebbe gehadt om de Waertgelders te doen casseren tot volle contentement van Sijn Excellentie, can lichtelijck vernomen werden. Sijn Excellentie heeft dese mynen dyenst voor aengenaem gehouden ende my zyne vrundtschap genaedelijck toegeseyt. Isser noch yet anders te doen tot rust ende eenicheyt van 't Landt, wenschte sulcx te weten, ende middel daertoe te hebben. Indyen Syne Excellentie de oprechticheyt van mijn gemoet, noyt yet particuliers gesocht hebbende, waere bekent, soude my nyet onbequaem houden om gebruyckt te werden.
't Is noch onlancx geleden, dat ick een van de principaelste ben geweest om te steuyten den cours, dye streckende was tot dissolutie van de Oostindische Compangnie, ende consequentelijck om den Spangnaerd meester te maecken van de Oostindiën, door 't inlaeten van andere trafficanten in denselven handel. Hoe ick my daerinne hebbe gequeten, nyetjegenstaende alle practycquen ter contrarie aengeleyt, is eenighe van de Bewinthebbers bekent. De communicatie van deselve Oostindische Compangnie met d'Engelsche tot combinatie is voorhanden, waerin ick achte dat mynen dyenst mede nyet onvruchtbaer en soude zijn, als oock tot bevorderingh van de Westindische Compangnie.
Meer en derff ick het papier nyet vertrouwen; dan hoope dat U.E. uyt myne uytgegeven schriften - ick laete staen myne historie van 't gouvernement van Syne Excellentie - wel soo zeer verseeckert zy van myne oprechte affectie tot den dyenst van 't Landt ende van de eere van Sijn Excellentie, dat U.E. nyet en sal naelaeten by alle occasiën daervan getuychenisse te geven. Ick ben my van gheen oneerlijck proffijt bewust, maer wel dat ick in alle myne ampten heb, soo veel de menschelycke swackheyt toelaet, gelet op mynen eedt ende conscientie. Ick bidde U.E., let op alle occasie, dye tot conservatie van my, myne huysvrouw ende kinderen soude mogen dyenen: 't welck ick U.E. vertrouwe, verlangende de gelegentheyt te hebben om my aen U.E. op alles naeder te verclaeren.
De slaep can ick zeer qualijck becomen, waerdoor de maegh ten uyterste geswackt is, soodat deselve qualijck spijs can inhouden.
U.E. dyenstwillighe
H. de Groot.
