Ik heb gelezen de Nederlandtsche Historie van den cardinaal Bentivoglio2 en vinde, dat hij daar in veel partijdiger gaat in zaken van staat - want dat hij van de religie spreekt als een kardinaal, dat laat ik passeren - dan hij gedaan had in zijne voor dezen uitgegevene Relationi3. Zijn oogmerk schijnt geweest te zijn, de Spanjaarts te regtvaardigen en de zaken aan de zijde van de Staten en van het Huis van Nassauw zeer hatelijk te maken, nergens na zich houdende binnen de palen van matigheit, waarin zich Connestagio4 dezelve stoffe in dezelve tale verhalende hadde gehouden. Hij komt tot Don Jean5. 't Ware misschien niet on-
424
dienstig, dat iemant de tale verstaande en in de Nederlandtsche geschiedenisse wel ervaren in 't latijn aanmerkte eenige zijner aanmerkelijke fouten in 't verhaal buiten de waarheit van 't geen is voorgevallen; daarbij ook de lezers onderregtende van de oorzaken zijner eenzijdigheit, dewelke ik meen deze te zijn, dat hij de Spaansche factie, die in Italië, mede in 't hof van Rome, zeer sterk is, dus heeft gemeent te verpligten om bij gelegentheit haar gunst te hebben tot den pauzelijken Stoel, dewelke hem bij de astrologisten word toegezeidt.Ik heb ook dikmaal verwondert geweest, dat niemant zich heeft opgedaan ter regtvaardiging van de memorie van den Heere Prins Willem van Oranje6 tegens vele lasteraars, als Philippus Burgundus7 - deze en anderen heeft men in 't latijn tezamen uytgegeven - de verantwoording van denzelven Heere Prins op de dagvaardiging van den procureur-generaal8, die zeer wel gemaakt is, zijn Manifest ten tijde van zijnen tweeden togt, beide in de boeken van Bor9 ingevoegt, ende zijne Apologie tegens den ban van den koning van Spanjen10.