eLaborate
::: eLaborate options :::
    Show pagebreaks
    Show variations
    Search



    Searchform

    Fulltext search

    Search domain

    Search site
    Search current document

    Letter



    2790. 1636 oktober 10. Aan N. van Reigersberch1.

    Mijnheer,

    Wij hebben nu lang geweest sonder brieven uyt dye quartieren. UE. laeste was

    432

    van den 1e Sept.2; sedert ghene uyt Hollant ende oversulcx oock nyet uyt Pomeren ende Sweeden. De Engelsche ambassadeurs3 crijgen alle weecx bryeven over Calis; ick nyet. S.r Heufd4 seyt mij, dat al over eenige tijdt resolutie was genomen bij de heeren Staten-Generael, dat gestaedigh twee barquen souden loopen tusschen Vlissingen ende Calis. Dit is onvoltrocken gebleven tot groot naedeel van de coopluyden, insonderheyt van dye van Zeelant, oock van de gemeene saecke. UE. gelieve het best doen, dat sulcken goede voornemen nyet en blijve sonder effect. In het laeste tractaet met Vrancrijck beworpen5 had mijnheer den rijcxcancellier6 expresselijck gewilt, dat vanwegen Vrancrijck ordre op de brieven soude werden gestelt. Dan van Vrancrijck can geen ordre comen; 't moet uyt Nederlant besorght werden, ende daer is aen gelegen; soo lang dat nyet en is, soude men, als de windt goedt is, de brieven over Doveren dyenen te senden, gelijck andere doen.

    Ick verstae uyt de heer extr. amb. van Engelant, dat de heer Seniterre7 vanwegen Vrancrijck mede instantie doet, om de Engelschen te declineren tot toelaetinge van het sluyten van de handel op Vlaenderen. Ick verstae oock, dat d'heer Joachimi8 geene commissarissen heeft connen becomen op het stuck van den haring. 't Gevolch van de Engelsche ambassadeurs seggen, dat de saeck is geaccommodeert met vijftigh duysent gulden 's jaers bij d'onsen te geven. Sed non consistunt haec, ubi incipiunt.

    Eusebius9 heeft Stesichorus10 niet wel gesint. Veele meenen, dat gebreck van vivres ende Simonides11 tegen danck de Latou12 van Pindarus13 af sullen helpen. Den graef van Soissons14 geeft Eusebio ombragie. Eenige van de beste edelluiden, die [bij] hem waeren, sijn belast te vertrecken. Varia consilia agitat Eusebius. Van hem te reconcilieren met Vindex' moeder15, met den [hertogh] van Guise16 perplexa omnia.

    433

    Clachten over Calaber17 ontbreecken hier niet. D'heer van Oosterwijck18 wert hier verwachtet.

    Tot Amiens was bij den coning19 in presentie van den cardinael20 ende de bevelhebbers eerst goed gevonden, dat het leger ende mijnheer den graef van Soissons soude trecken in Nederlant. Dan den tocht sijnde begonnen, heeft men sooveel difficulteiten gevonden, insonderheit bij gebreck van vivres ende andere dingen, dat den raed van den marescal de la Force21 sulcx ontradende is gevolcht.

    Ondertuschen heeft den vijant bij nacht het quartier van Degenfelt22, op de wegh nae Dorlant opgeslagen, paerden ende bagagie ontnomen. Den vijant heeft oock de buitenwercken van Corbie, die aen dese sijde van de Somme sijn, weder becomen, doordien de Fransoisen daer geen geschut en hadden. Diergelijcke gebreecken siet men overal: meest van vivres, ende de swaericheit sal niet minderen, indien den vijant sijn winterleger can nemen, gelijck de meninge schijnt te sijn soo in 't hertogdom van Bourgogne, als in Champagne. Nu heeft hij 't Boulonnois geplundert. 't Is te verwonderen, wat al volcx hij heeft overal.

    Die van Colmaer ende Hanouw vresen voor belegh. Cerbellon23 is sterck ende Rohan24 - qui nobis librum edidit ‘le capitaine parfaict’25 - seer swack in de Valteline, soodat daer afbreuck gevreest werdt.

    Den hertogh van Parma26 is geruineert, niet besittende anders als twee steden, Parme ende Plaisance, van dese sijnde wel meester van het casteel, maer niet van de burgerie, die hem tegen is.

    De Fransche vloot is van Vay weder gecomen in Provence, soowel den hertogh van Florence27 als de republique van Gennes siende de swackheit van Vrancrijck nemen partije aen met Spaignie te water ende te lande.

    De Regensburgsche bijeencomste heeft aenmanen gehad door een propositie van de keiser28 selve. Engelant heeft daer niet veel te hoopen ende verliesen tijdt.

    't Pretext van de vrese van de Fransche vloot heeft den vice-roy van Naples29 gedient om een millioen van de stadt van Naples ende een van den adel te trecken. Daer is oock een somme van 100m croone van daer gesonden aen Leganes30, die 50m croonen verwacht uit Sicilië.

    434

    Van den landgraef van Cassels31 voornemen sijn wij onseecker. De Switsersche ende Grisonsche colonnels ende capitainen Vrancrijck dienende doen groote clachten van wanbetaelinge, ende sijn de gemoederen van die natiën seer afkeerigh van Vrancrijck.

    Al wederom is een bode gecomen van Calis, brengt niet een letter uit Hollant. 't Schijnt, dat de Latoulieden een monopolie willen besitten van alle tijdingen. Men moet dencken op remedie.

    Den 10 Oct. n. st. 1636.

    Adres: Mijn Heer (Mijn Heer) Reigersberg, raedt in den (Hoogen Raide) in Hollant.

    In dorso schreef Van Reigersberch: Broeder de Groot, den X oct. 1636 wt Paris.

    Notes



    1 - Hs. Amsterdam, UB., coll. RK., R 3 e. Eigenh. oorspr. Antw. op no. 2738? Wellicht met enige andere brieven beantw. d. no. 2825; zie aldaar, aanhef.
    2 - No. 2738.
    3 - De ordinarius John Scudamore en zijn extra-ordinarius collega Robert Sidney, graaf van Leicester.
    4 - De Parijse bankier Johan Hoeufft, financieel zaakgelastigde zowel van Frankrijk als van Zweden.
    5 - De onderhandelingen zijn in februari/maart 1636 gevoerd tussen Oxenstierna en de Franse gezant Melchior Mitto de Miolans, markies van St. Chaumont. Men zie voor de voorstellen van de Zweedse kanselier en de tegenvoorstellen van de markies van St. Chaumont Oxenst. Skrifter 1. afd. XV, p. 305-322; voor de door Grotius aangevoerde kwestie zie men ibid., p. 307 onder no. 12. Het verdrag werd gesloten op 30 maart 1636; zie Aitzema, Saken van Staet en Oorlogh II, p. 379 vv.
    6 - De Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna.
    7 - Henri, sieur de Saint-Nectaire, hertog van La Ferté-Nabert, extra-ordinarius Frans gezant in Engeland.
    8 - Albert Joachimi, heer van Hoedekenskerke, ordinarius ambassadeur van de Republiek te Londen.
    9 - Schuilnaam van De Richelieu.
    10 - Codewoord voor vrede.
    11 - Codewoord voor geld.
    12 - Codewoord voor Frankrijk.
    13 - Codewoord voor oorlog.
    14 - Louis de Bourbon, graaf van Soissons; de woorden ‘den graef van Soissons’ staan in cijfercode: 232. 97.98.13. 213. 34.600. 1080.17.62.40.
    15 - Maria de Medici. Vindex is een codenaam voor de koning van Frankrijk; het woord ‘moeder’ staat in cijfer: 61.500.189.66.
    16 - Charles de Lorraine, hertog van Guise; vgl. VI, p. 276 n. 6. Zie ook no. 2789, p. 429. De woorden: ‘den (?) van Guise’ staan in cijfercode: 327. 213. 9.69.55.76.33.
    17 - Schuilnaam voor Frederik Hendrik.
    18 - Willem van Liere, heer van Oosterwijk; hij was van december 1636 tot december 1647 ordinarius ambassadeur van de Republiek in Parijs, nadat hij vanaf 1628 deze functie in Venetië had bekleed.
    19 - Lodewijk XIII van Frankrijk.
    20 - De Richelieu.
    21 - Jacques Nompar de Caumont, markies van La Force.
    22 - Christoph Martin, baron van Degenfeld; zie over hem VI, p. 16 n. 3.
    23 - Johann, graaf van Cerbellon (Giovanni, graaf Serbelloni).
    24 - Henri, hertog van Rohan, luitenant-generaal van de Franse troepen in Graubünden en de Veltlin.
    25 - Le Parfaict Capitaine. Avtrement L'Abregé des Gverres de Gavle des Commentaires de Cesar. Avec qvelqves remarqves sur icelles, suiuy d'vn Recueil de l'Ordre de gverre des Anciens, ensemble d'vn Traitté particulier de la Guerre. A Paris, Chez Iean Hovzé au Palais, en la Gallerie des Prisonniers, à la Renommée. M. DC.XXXVI.
    26 - Odoardo Farnese.
    27 - Ferdinando de Medici, groothertog van Toscane.
    28 - Ferdinand II. Voor deze propositie zie men Khevenhiller, Annalivm Ferdinandeorvm tom. XII, p. 1884.
    29 - Manuel de Guzmán, graaf van Monterey.
    30 - Diego Mexia Felipes de Guzmán, markies van Legandès.
    31 - Wilhelm V, landgraaf van Hessen-Kassel.