315

3092. 1637 mei 22. Van J.A. Salvius1.

Excellentissime Domine Legate,

Belli ratio in his oris haec est: Wrangelius2 ad Oderam haeret Schwetae supplementa e Suecia expectans, Pomeraniae interim et Megapoleos tutelae intentus.

Banerius3 et Lesle4 Torgaviam tuentur. Landgravius5 cum Kinge6 ad Rintelium Wisurgi adjacent. Isti nullus praeter Brandenburgicum7 hostis opponitur; qui quidem celum terrae miscet interna omnia externaque subsidia invocans, ut nobis Pomeraniam vi extorqueat.

Nam et Dano8 Polonoque9, quantum eorum intersit, ne Sueci pedem ibi figant, operose exaggerat et simul cum imperatore10 consilium opemque singulorum imperii Ordinum literis evocat Pomeranis ipsis ad arma in nos capiendum instigatis.

Illis Götze11, Hatzfeld12, Saxo13 propriis ac Darmstadiensibus nec non Luneburgicis copiis incumbunt. Qui aliquoties Torgaviam vi nostris eripere frustra tentarunt; loco, munimentis, annona, pabulo in aliquot adhuc menses securam. Quin et hostis non minus cum fame caeterisque castrorum incommodis quam nobiscum conflictatur: ut speremus Banerium tuto expectare posse tum militis e Suecia adventum, tum Winariensis14 et sociorum diversiones.

Landgravius Cassellis Paderbornam meditatus est. Sed superventu junctarum Gelenii15, Isolanii16 et de Waerthii17 virium coactus est Wisurgim fere Mindam usque repetere; ut et hostem ex Hassia eliceret et Melandro18 Ruthwenoque19 commodius augeretur; et, si gravior incumberet hostis, per pontem Mindensem receptum in Brunsvicensibus captaret a Banerio.

Id solum grave omnibus accidit, quod ubique fere cogantur defensive bellum trahere, donec socii hostem distraxerint. Et certe sociorum tarditate infortunia

316

Polonus faedera cum Moschis ac Tartaro20 contra Turcam21 tum matrimonialia tractat. Danus Hamburgenses commerciis vexat et legatos22 ad electores catholicos ac imperatorem misit, sive pro firmando vectigali Albino sive pro episcopatuum securitate sive pro reassumando tractatu pacis. A neutro quidquam vel impedimenti vel solatii hoc Germanico bello speratur.

Prima die Maii convenit senatus regni ultima ejusdem Ordinum deputati Stocholmiae, extrema capturi pacis bellive consilia. Cujus conventus finem sequetur forte regni cancellarii23 reditus in Germaniam. Interim peditatus iam petiit, equitatus ob pabuli tarditatem fine Maii petet portus regni, in Pomeraniam nostris subsidio trajecturi.

De pace haec habentur. Marchio Brandeburgicus24 ante quindenam significavit legato Bielcke25 se tandem plenam ab imperatore potestatem cepisse, ut de praeparatoriis futuri tractatus - loco, tempore, personarum mutua securitate ac potestate etc. - nobiscum ageret. Nos colloquium parumper distulimus, dum certiora e Suecia et sociis resciremus. An igitur et quando aliquid procedet, adhuc incertum est.

Franciscum Albertum Lawenburgicum26 nuper Wienna discedentem jussit rex Romanorum27 Banerio dicere, si potestatem serio pacem tractandi haberet, se ei conditiones non iniquas propositurum. Et quidem si Sueci pacem Pragensem28 intactam sinerent nec agri quidquam ab imperio peterent - quem dare in ejus potestate non esset - se iis chartam biancam missurum ut in caeteris qualem vellent pacem inscriberent. Caeterum quid de Brandenstenio29 - tantopere hactenus proclamato pacis parario - nuper mihi scribit Banerius, ex inclusis liquet: unde haud difficulter licet coniicere ipsum nec pacem nec bellum cuiquam amplius facile facturum.

D'avausius30 ante paucos dies Diepa huc mari appulsus visitanti mihi respondit se nec in Daniam nec Poloniam nec Sueciam, sed hinc cum marchione St. Chamondio31 recta Coloniam cogitare; spectare tantum prius, utrum Suecia simul eo mittere velit. Lutetia tamen ad me scribitur eos etiam Feuquerium32 expectare, ut Hamburgi anti-conventum Coloniensi oppositum moliantur. Illi nos urgent, ne soli pacem tractemus. Assentior optimum esse, ut nonnisi communiter et universalem

317

Si quid amplius seu pace seu bello memoratu dignum acciderit, non deero referentis officio. Interim E.T. Deo et me suo consueto favori animitus commendo.

Hamburgi, d. 12/22 Maii A.o 1637.

E.T.ae
Observantissimus, quoad vixero,
J.A. SALVIUS m.p.

Boven aan de brief schreef Grotius: Rec. 23 Iunii.