Des conincx gesonthijt belooft geen lang leven ende loopt dicmael haestigh peryckel door flaeute. Daerentuschen doet de coning veele goede wercken ende doet door de predicateurs de gemeente verseeckeren dat hij haer de vrede wil geven om te erkennen haere gebeden, waerdoor hij sigh vind verlight. De Spaignaerden toonen oock van de vreede niet vreemd te sijn. Hebben tot dien einde aen de hertoginne van Orleans doen presenteren sooveel gelt als sij begeerde, haere Hooghijt doen vergeselschappen door veele groote vrouwen van 't lant tot Peronne toe.2 Haer man sal haer tegemoetgaen te Senlis.
Op die frontieren geschiet niets. Den marquis de Jesvres heeft vijfduysent man bij
254
Chalon,3 don Melo oock eenige bij Douay. Daer valt tusschen beiden eenige handeling onder pretext van wisselen van gevangenen.4 La Milleray gaet nae Langres met twalefduysent te voet, duysenttweehondert te paerd.5 In Catalagne hooren wij niet dat iets geschiet. 't Casteel van Tortona werd gedespereert. Darentusschen heeft prince Thomas Asti met de citadelle becomen.6 Den paus sterckt gestadigh Rome met muren ende wallen, dreyght in te willen vallen in het Modenis. Den hertogh van Parme heeft bij Playsance tweeduysentvierhondert te paerd, vierduysent te voet, ende meent met dat volck ende eenige van Modena 't Ferrarois aen te tasten. Den Groote Hertogh verclaert sigh nogh niet, maer delibereert met die van Venetië.7In Duytslant heeft den graef van Guebrian eenigh volck ontfangen ende licht wat hij kan uyt de naburighe garnisoenen8 met intentie, soo men meent, om Offenburg te belegeren terwijle Uberlingue van verre blijft geblocqueert.9 't Beyersche volck is nae Burgau, den hertogh van Beyeren seer sieck aen de loop. De princen die te Franckfort10 de haere hebben gehad, gelooven dat het gerught hetwelck hij heeft gestroit van sijne handelinge met Vranckrijck om de drie kreizen te stellen in neutralitijt, alleen gedient heeft om de landen aen de Ens van de keyser te becomen, waervan men meent hij secretelijck heeft gehandelt. In de churfurstelijcke bijeenkomste is de opinie geweest van veele soo churfursten als princen die haer gedeputeerden daer hadden dat men sigh most vasthouden aen den keyser ende 't Rijck, maer niet aen Spagnie. Waertegen die van Saxen11 sigh heeft geopposeert verhalende de groote diensten bij Spaigne gedaen aen 't Rijck ende 't huys van Oostenrijck. De amnestie is vannieuws wat gepleistert, de saecke van de Pals gewesen op een handeling appart, de saecke van de justitie ende 't camergericht van Spier uytgestelt tot een vreedsamer tijt ende gesproocken van een generale rijcxdagh te Regensburg.
Den prince van Condé is grand maistre gemaeckt van 't huys van de coning, welcke charge voordese gehad heeft de grave van Soissons.12 Den marquis de Bressé [is] ontfangen
255
als duc en pair13 ende waght ontfangen te werden als admirael. Chomberg,14 Liancourt,15 Milleray,16 de Jesvres,17 Chastillon18 hoopen mede te werden ducs et pairs. Den hertogh van Longeville is boven de declaratie geassumeert in den raed die alles verhandelt.19De Spaignaerden hebben uyt de Palts haer volck nae Lutzenburg getrocken. De Fransoisen hebben begonnen aen Ferdinand den Derde te geven de titel van keyser.20 Men meent den coning op het uyterste is. Uyt het register van de Bastille blijckt dat aldaer sijn gestelt van tijt tot tijt tweeduysentvijfhondert menschen door ordre van de cardinael de Richilieu.21 De declaratie van de coning om den hertogh van Longeville te vougen bij de regeerende raed is in 't parlement geverifieert. Den paus heeft weghgenomen het interdict tegen Luca.22
Bovenaan de copie staat: Paris, den 9 May 1643.
En in dorso: Paris, den 9 May 1643.