4142. 1639 juni 4. Aan L. Camerarius1.

Illustrissime domine,

Gratias habeo Excellentiae vestrae pro literis 21 Maii2 datis et pro iis, quae per eas significantur.

Ut princeps Arausionensis3 magni aliquid hoc tempore aggrediatur, multum in hac aula optatur.

Regia classis bona jam in Oceano est praesto futura, siquid in maritimam hostium oram tentare Batavi velint.

Pecunia et4 ad ducem Vinariensem5 et ad nostros jamjam perveniet. Sed Vinariensis exercitus capto Thano adhuc res Gallicas magis quam communes agit circa Burgundiae comitatum haerens. Ad Rhenum transeundum nescio, an praecepta habeat. Peditatus certe quantum ad id requiritur habet nondum.

D. Bannerio6 video manere cum virtute fortunam. Sed hi ipsi successus nostri Gallos lentiores ad multa faciunt, praesertim in Hassico negotio. Dabo operam, ut multum interpellando ac monendo hunc ipsis veternum excutiam.

Si Saxo7 bello eximi velit, ea utendum erit nostris prudentia, ut iis illigetur, quae receptum ipsi ad imperatoris8 gratiam intercludant.

Pro Bohemia acriter certabit imperator, sed et ducis et militum nostrorum fortitudo omnia me sperare maxima jubent et solent crebrae victoriae tum copias augere, tum animos.

De magni D. cancellarii9 in Pomeraniam transitu dubito. Video et quae id suadeant et quae id dissuadeant causas.

Galli non quiescunt. Princeps Condaeus10 in Ruscinonensem comitatum

372

Rex13 ad Abbatisvillam est cum cardinali14. Hostiles copiae sub Isemburgio15 ad Borburgum coeunt. Decem jam ferme sunt eorum millia. Castilionaeum16 Compendii detinet colicus dolor et gemina tertiana. Exercitus interim ejus Guisam petit. Et haec quidem sic satis17 bene.

At trans Alpes Trinum hosti cessit. Instat Chaviniacus18, ut quod viduae19 restat oppidorum - sunt autem praeter Augustam Taurinorum sex admodum - id omne tradat Gallis, ut suo malo edocta ab indigenis in patruos20 pupilli21 pronioribus prodi oppida aut ignave defendi. Et detraxit pudorem perfidiae imperator scriptis ad praefectos literis, ut patruos pro tutoribus habeant. Verumtamen vidua odia jam in se magna non audet cuncta Gallis permittendo magis accendere malitque quae ipsa quaeque Hispani tenent pontificis22 custodiae ad pacis usque tempus credi, quod vix erit ut Hispano23 probetur, qui multa jam armis, caetera autem spe devoravit.

Si privato ausu Angli Hispanorum arma adjuvant navibus, non erit dubium, quin iidem a Batavis hostiliter tractari possint sine ulla regis24 injuria. Scoti ad regem suum scripsere purgantes se non sine minis tamen, si ad extrema trudantur, constantiam sibi non defore addita et gravi insectatione eorum, qui consiliorum ipsis adversantium principes habentur. Parlamentarius conventus invito25 rege apud ipsos jam habetur et Anglorum multis allubescit exemplum. In Scotia publicae preces fiunt pro civitate Londinensi cum ingenti ejus laude, quod adversus religionis - ita loquuntur - vindices pecuniam conferre detrectaverit. Si quid erit, quod ad condonandas offensas regem permovere poterit, erit pecuniae penuria. Spem mitioris de se animi excitavit rex libertati redditis Saio26 et Brokio27, quos custodiae mancipaverat.

Rhaeti et Helvetii nutant adhuc; apud hos metu Hispani, apud illos odio valentiore. Nuntiant aliae literae arma principis Condaei in Navarram Hispano

373

Quae de Turca30 scribit Excellentia vestra, eadem et hic audimus. Omnes sultani cogitationes ingenti impetu in Persas ferri apparet. Idque viam, ni fallor, sternet Venetis ad pacem non iniquam.

Deus Excellentiae vestrae det placidam senectutem prosperamque ipsi, illustrissimae ejus uxori31 ac domui valetudinem.

Excellentiae vestrae omni observantia devinctissimus
H. Grotius.

Lutetiae, 4 Iunij 1639.

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala: R. Alfenae 1/11 Junij A.o 1639.