Search
Add panel
[tiler debug info]
Illustrissime domine,
Epistola quidem Excellentiae vestrae data 18 Iulii2 solitae prudentiae temperamento spes metusque complectitur. At nos eo fulmine tacti sumus, ut metuere
489
non vacet, dejecti autem moerore animi vix ad spem se erigere audeant. Decus et ultima spes Germaniae, dux Bernhardus3, in maximarum rerum molitione, cum jam pontem4 injecisset Rheno ad Nieuburgum, cum Hohentwilum ab hoste circumsessum pararet periculo eximere, deinde opponere se Bavaricis copiis et ad novas libertatis spes erigere Germaniam, ereptus est nobis, ita subito, ut plus quatriduo non aegrotaverit. Licebit Suedi, Galli et siquid in Germania restat Germanico dignum nomine inter infelicissimos numeret5 diem 8/18 Iulii tanti principis morte infamem. Nieuburgum, sicut victoriarum ejus aeterna ostendet monumenta, ita morte ipsius funestum erit ad posteros nomen monebitque eos nihil fidere rebus humanis.Quanto in periculo sit destitutus a duce exercitus et urbes, vetera exempla nos docent. Discordias tamen, ita spero, dispellet imminens hostis jugulo. Nam et Glenius6 ad Tubingam habere dicitur VIII millia Bavarici militis, exspectare IV alia, et venire cis Alpes alio cum exercitu Melo7.
Helvetii regem Galliae8 orant, ut comitatum Burgundiae, gravissimorum periculorum Gallis causam, patiatur extra bellum esse, rogatu haud dubie Hispani, non quod impetraturos se confidant; sed vel ex hoc apparet, quam ventis factionum agitentur illi non minus quam Rhaeti.
Salzam cepit princeps Condaeus9 19 Iulii et quidem impetu, cum quatuor cuniculis facta in muris10 ruina fecisset aditum. Praefectus11, qui oppidum dedere recusaverat, ideo quod in conspectu esset Hispanorum exercitus, pedites ad IX millia, equitum millia duo, ducentis intra oppidum in ipsa irruptione suorum interfectis arcem, in quam cum octingentis confugerat, dedidit nihil praeter vitam pactus. Captivi itaque abducti sunt et ipse et, qui cum eo erant, milites in urbes12 Languedociae. Nunc an proferre victoriam possit princeps Condaeus oppositum habens eum, quem dixi, hostium exercitum, videbimus.
Castilionaeus13 interim Luciam jam alterum cepit. Rex quid cum potissimo exercitu acturus sit, incertum est. Fert fama eum non optime fidentem duci Bulionio14 iratum praeterea, quod Sedanum receptus sit his, quibus praesentia displicent, id moliri, ut15 suae ibi opes quam aliorum potentiores sint. Comes autem Suessionensis16 quod agebatur praemetuens ex vicinis agris duo hominum millia ad tutandam urbem vocasse dicitur.
In Italia mors Leganesii17 videbimus, ecquam cursui Hispanicarum rerum
490
allatura sit moram, praesertim cum Galli aggrediantur Astam Novam, ut viam ad Casale reperiant, et cardinalis Valetta18 post adventum Longavillani19, ne per duos duces distrahantur consilia, missionem orat Romae, ut creditur, versam domus suae fortunam deploraturus.Classem regis quae in Oceano est, persequuntur tempestates ad suam usque oram, ita ut fracta sit navis una, reginae nomine, ad Morbianum, alterius vero malus.
Imperatoris20 felicitas domestico luctu temperatur amisso nunc et altero filiorum21, Maximiliano nomine.
Qui Hohentwilam circumsident hostes ad quinque millia esse creduntur. Contra eos, Glenium, Melonem, creduntur in exercitu qui ducis Vinariensis fuit, et iis, quos habet Guebrianus22, esse sex equitum millia, peditum prope tantundem. Magna vis belli in Bannerium23 incumbet24.
Turcae25 adhuc bellum in Persas sane validos manet. Neque tamen desinit Venetis minari.
Ex Transilvania nihil mihi lucet nec qui Hassiae res agunt26 quicquam mihi boni hic pollicentur. Novum vero commentum: exercitum habere qui nihil aliud quam tributis emungat27 populos.
In implenda Scotica pace tricae necti dicuntur: tum vero Leslaeum28 audimus ad regis29 conspectum non fuisse admissum. Comitem Licestrium30 adhuc exspectamus. Utilis esset ejus hic adventus ad auferendas si quae inter Galliam et Britanniam natae sunt simultates; praeterea ad parandam libertatem Roberto principi31. Sed et domi ad pacem solidandam conferre multum potest plenus aequitatis animus, regi fidus, Scotis non infensus.
A conventu Francofurtiensi, cujus repertor ac dux Magontiacensis32, nihil boni sperare audeo et credibile est tam forti hoste quam fuit dux Bernhardus liberatum imperatorem minus etiam quam antehac de pace cogitaturum, quan-
491
quam extraordinarii pontificis33 nuntii tam hic34 quam Viennae35 in arcano conditiones proponunt, quas non ex usu esse protestantium facilis de istis hominibus conjectura est. Praeter pontificem et Mutinensis36 et Ethruscus37 ad bellum in Germania conferunt religionis nomine incitati. Sed aliter belli hujus fabula in Italia, aliter in Germania inscribitur, ut ille qui jactat Equiti sedere lectoque se stare38.Vidi ego pridem, Hamburgi cum essem, relationem Italico sermone scriptam a Caraffa39 eo, qui ab40 anno hujus saeculi 21 ad 28, ni fallor, pontificis nuntius in Germania fuit. An inde sumpta sint quae latine in Italia sunt edita, facile cognovero. Sed memini in ea relatione multa fuisse, quae Saxoni41 patefacere possint, quo evasura sint, quae sequitur, consilia. Laudo autem Excellentiae vestrae prudentiam, quod librum42, quo a pluribus legeretur, nudum sine contradictione prodire voluerit. Quaedam ostendi magis opus habent quam refutari. Aegre hic excusant Batavi, quod nihil aliud quam hostem spectant et ab hoste spectantur. Pacem veram atque mansuram det Deus orbi christiano idemque Excellentiam vestram et omnes ei caros tueatur atque ornet.
Excellentiae vestrae omni observantia devinctissimus
H. Grotius.
Lutetiae, 30 Iulij 1639.
Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.
Boven aan de brief in de copie te Uppsala: R. 7 Aug. St. n. 1639.
