2457. 1636 januari 31. Aan A. Oxenstierna1.

Excellentissime Domine,

Magis ne morem meum interrumpam quam quod digna materia inciderit, nunc scribo. Nam in Italia nihil agitur, nisi quod major quam antehac speratur Sabaudi2 cum Crequiaco3 concordia. Ad Rhenum et Mosellam quae aguntur, quamdiu fieri potest, celamur. Dediti tamen Maguntiaci conditiones hic vidimus. Ad Picardiae finem quiescunt arma praeter Croatorum incursus.

At Angliae legatus4 ante hos dies quatuor cum bono nuntio natae regi suo5 filiae6 attulit postulatum, ut principi Palatino7 daretur a Gallis nomen electoris; qua de re cum Butillerio minore8, quem nunc Chavignium vocant, jussus agere. De foedere super ea re inter Galliam Britanniamque pangendo tecte satis lenteque movetur negotium exitu adhuc incerto.

Landgravii9 pax credi incipit, induciae Batavorum timeri, qui se posthac belli oneribus impares ne longam quidem pacificationis moram pati ajunt posse: neque vero quod rebus suis conducat exspectare se pacis ineundae consilia moderante pontifice10. Ne tamen regis11 benefacta ingrate aestimare videantur, duas conditiones ferunt: aut ut jam nunc rex quoque se bello in Hispanum suscepto explicet sine damno, id est receptis duabus maris Ligustici insulis12, aut ut ipsi quidem suas res longi temporis pactione servent, simul autem in annum constituatur inter Gallum Hispanumque13 ab armis quies tempus datura ea, quae controversa sunt, ex usu regis utriusque componendi. In hac consultatione nunc versatur haec aula, principibus omnibus, nobilitate, plebe mirum quantum pacis avida. Celebratur principis Condaei14 dictum, qui inspectis Lotharingiae rebus dixerit sibi Galliae corpus videri simile aegroto, qui clysterem sumserit ita vehementem, ut non modo captum cogat reddere, sed quicquid in visceribus est commoveat. Nobilitas quidvis pati decrevit, quam ex edicto, ut nuper, militare. Parlamentorum, plebis urbanae rusticaeque questus nihil opus referri. Famam tamen spargunt magnorum moliminum.

Classis, quae in Santonico et Britannico paratur littore inde ducenda dicitur ad recuperandas, quas modo dixi, insulas. In illam quoque classem divisum im-

500

Brezaei17 milites partim dilabi partim mendicare audio. Masarinus18 jam abiit. Bruxellis cum cardinali Hispano19 consilia confert Gallasius20.

Liber hic prodiit, qui Gallice inscribitur: Veritates Gallicae oppositae Hispanicis calumniis21 patre Iosepho22 aliisque consciis editus. In eo Imperatori23 exprobratur, quod ecclesiae bona protestantibus largiendo foedam pacem redemerit. Non desinunt hi cum Bavaro24 amicitiam clam colere inani, ni fallor spe, si Austriacae Domui erepturos se in posterum putant ad imperium suffragia pridem arcanis conventionibus mancipata.

Recalescit rumor, de duobus electoribus ad eos, qui nunc sunt adjungendis, Herbipolitano et Palatino, nec videtur aulae romanae id displicere, in quo et ecclesiasticae potestati nihil decedit et via est ad scindendos protestantes simulque Angliae mos geritur.

Caesariani25 novi milites, qui nunc Alpes transierunt, quid facturi sint, exspectabimus. Manet adhuc apud Vallem Telinam Rohanius26.

Rerum hoc tempore sterilitas facit, hic ut desinam resque Tuae Sublimitatis, Excellentissime Domine, Deo commendem.

Tuae Sublimitatis devotissimus cultor
H. Grotius.

Lutetiae, 21/31 Ianuarii 1636.

De pecunia nihil promotum. De Colmaria et Hagenovia obsidio exemptis dicuntur advenisse nuntii. Certiora dies docebit.

Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.