eLaborate
::: eLaborate options :::
    Show pagebreaks
    Show variations
    Search



    Searchform

    Fulltext search

    Search domain

    Search site
    Search current document

    Letter



    1169. [1627 september 4]. Van Maria van Reigersberch1.

    Alderliefste,

    Den uwen van den XXI Augustij is mij op den behoorelijcken tijdt wel ter handt gecommen; ick en meene niet, datter eenige van uwe brieven ghemist zijn. Ick hoope, dat uE. nu alle de mijnne sult ontfangen hebbe. Ick verlange naer antwoorde op dengeenen, die uE. broeder aen uE. gheschreven heeft, ten einde

    165

    uE. aen die van Rotterdam2 zoudt schrijven. Ick hoope die nu onderweege is en dat ick denzelven de naeste weecke sal ontfangen, want ick alleen daernaer wachte mijne reis te voorderen. Ick ben blijde uE. zijn geldt ontfangen heeft, hoope het andere meede wel sal commen en twijfele niet, ofte uE. doet daer zijn best toe. Mij dunckt, dat men hier zoo veel moeite heeft om een kleine somme ende dat noch van zijn eigen incommen te ontfangen als men daer doet om die groote. UE. en zoudt niet ghelooven, hoe qualijck hier geldt te becommen is, niemandt en wilder afscheiden. Ick doe mijn best om zoo veel bijeen te krigen als ick kan om een partij aen te leggen. UE. sult wel eens ghelieven aen uE. broeder te schrijven ende hem daerbij vermaenen, dat hij ons prosses3 met den eersten wil voorderen.

    Cromhoudt4 ende Kouenburgh5 hebben mij belooft, dat zoo haest de sack geforneert sal zijn, zij het bij de handt sullen neemen. Mij duncke het goedt meede ghenomen is. Wij en moeten niet verzumen alles te doen, dat met eeren ghedaen mach werden ende Godt de Heere de reste beveelen, dien ick vast vertrouwe dat zorge voor ons ende onse kinderen sal dragen, ghelijck hij tot noch toe ghedaen heeft.

    Hier is tijdinge, dat den graef van Hollandt, te weeten melort Rische6, met vier dusent man naer Rodtsselle ghevaren is tot versterckinge van de Engelschen. Men zeidt hier, dat die van Rodtsselle haer aen de Engelschen ghegeven hebben, hetwelcke wel trouweloos ghedaen is, en sullen alle haer leeven voor tretters ghehouden werden. Men oordelt hier, dat bijaldyen den koninck het fort maer kan houden, dat de Engelschen haerselve sullen konsumeeren. Het waer goedt, zoo daer veel freudt in dat quartier waer, want zij zeer snouppich zijn, sullen haerselve doot eten. Ick zie wel aen mijnzelve, dat het spreckwoordt waer is: wiens broodt dat men eet, wiens woordt dat men spreckt.

    Hier is men zeer blijde met het veroveren van Grol, te meer alzoo het ghenoghsaem int bijweesen van graef Hendrick van den Bergh7 ghenomen is. Hij was zeer becommert, dat ons volck haer vitorie zoude vervolght hebben ende in den sterdt gheslagen hebben, waerover driemael op eenen nacht allarm in zijn leger gheslagen werde. Daer is een dief bij een Fransman gheschooten, die een brief in de stadt zoude brengen, waerbij men verzoght, dat zij wt den thoren zouden vieren ende zoo dickmael als zij wt zoude stecken, te weeten het vierbaecken, dat zij de stadt noch zoo veel daegen zouden connen houden. Joncker Willem8 is van een borger gheschooten, die lange hadt liggen micken, alzoo Zijn Extie. geen uer daer te vooren tot tweemael toe op dezelve plaetse gheweest was met een groote witte pluim op het hooft. Den burger den admirael ziende vallen zeidde: daer leidt hij, meenende daermeede Zijn Extie., ofte tenminsten, zeide hij, zoo hij het niet en is, het is altijdt een groodt heer. Zijn Extie. zeide int wttrecken tegen den

    166

    gouverneur9, dat hij bedrouft was, dat hij een schodt in zijn schoudder ghekregen hadde, pres hem, dat hij wel ghedaen hadde. Den gouverneur en antwoorde niet een woordt, dan sanderendaegs liet hij hem weeten, dat hij niet en dorts sprecken, overmidts hij veel vianden hadde, die alles ten aergsten over zoude draegen. Zijn Extie. heeft groote gunste bij de soldaten ghekreegen, alzoo hij se zeer heeft gheanimeert ende aen zommighe geldt ghegeven boven haer gagen, opdat se wel zoude doen; is selfs zeer stoudt gheweest. Het doet veel contraremonstranten wee, zij en gunnen hem niet veel goedts. Den viandt is met een groote quantiteyt saloupen onttrendt het landt van der Goes gheweest meenende, dat heele landt, ja selfs de stadt af te loepen, doch is haer beledt gheweest. De dicken waeren swardt van de boeren, zoodat zij Godt danckten dat zij weer wegh waeren. Men zeidt het een aenslagh was, die Blaeubeen10 over lange gheprepareert hadde. Daer zijn nu soldaten wt het leger derrewaert alsoock naer Berge.

    Tot hierentoe gaedt alles wel, maer in Dudtslandt liggen de mosselen, alsoo de zaecken daer heel sleght afloopen, want men zeecker houdt, dat Tilgy over de Elve is ende dat de steeden, daer ick uE. laest11 van schreef, met den keiser gheacordeert zijn. Ist niet wel ghedaen, dat men de luden in een onnoodige oorloge engaeigeert; Godt en zeegent dat nimmermeer.

    Nu van wat anders. UE. lathins bouck12 is ghedruckt, zoo mijn Vossius gheschreven heeft; sal aen uE. broeder schrijven, opdatter eenighe ghesonden werden om meede te brengen. Ick hebbe hem oock gheschreven, dat hij wil letten op de brieven van Kasabon13, dan uE. meught het hem meede wel schrijven.

    Vandaege is hier tijdinge gecommen, dat de Engelschen derthien scheepen ghenomen hebben, die nae Rouwaen voeren, vier wt Zeelandt en negen hollandtsche. De zeeusche waeren aen een schyp van oorloge vast, dewelcke dezelve afsneedt, alsoo hij hem tegen de Engelsche niet en wilde stellen. Offer oorloghscheepen bij de Hollanders waeren en weet ick niet. Dit zijn alreede de vreuchten van dat oorloge.

    Hiermeede sal ick blijven

    UE. altijdt getrouwe
    Marie v. Reigersberch.

    Zoo lange ick hier ben en schrijven mijn broeders niet, alsoo zij het op mij laeten aencommen. Zoo der eenighe brieven gecommen zijn aen de vrouwe van Valckenburgh14 tsedert dat se vertrocken is, en wilt se niet bestellen, of ten waere dat se uE. oordere ghegeven hadde. Nicht de Bie15 is met een brief bekommert, die se niet en weet, of sij se ontfangen sal hebben ofte niet, was aen uE. gheadresseert.

    Alle onse vrienden doen u groeten.

    Adres: A monsieur Grootius à Parijs. Port.

    In dorso schreef Grotius: 29 Augusti 1627. M. Reigersberg.

    Notes



    1 - Hs. U.B. Amsterdam, coll. RK. A5lf. Eigenh. oorspr. Gedrukt Rogge, Br. Maria v. Reigersb., p. 151. De brief is m.i. van omstreeks 4 september. Maria schreef wekelijks; de voorgaande was van 27 augustus (no. 1168); een brief uit Parijs kreeg zij in ongeveer 12 à 13 dagen (zie no. 1168), zodat zij die van Grotius van 21 augustus op 3 of 4 september moet hebben ontvangen. Grotius' dorsale notitie is dan ook niet te begrijpen; trouwens, hij vergist zich herhaaldelijk met data. Misschien bedoelt hij 29 september en dan zou hij die dag deze brief - zij het bijzonder laat - ontvangen hebben; vgl. no. 1173, aanhef.
    2 - Zie nos. 1164, 1165 en 1168.
    3 - Het proces betreffende Grotius' verbeurd verklaarde goederen. Ook in brieven aan Willem de Groot is hiervan meermalen sprake. Men zie Mr. G. Moll, De Confiscatie der goederen van Hugo de Groot in Oud-Holland XXe jaarg. 2de afl. (1902), p. 83.
    4 - Nicolaes Cromhout, sedert januari 1620 president van het Hof van Holland, een van de 24 rechters.
    5 - Zie no. 1155, p. 140 n. 6.
    6 - Harry Rich, earl of Holland.
    7 - Zie no. 1165, p. 156 n. 8.
    8 - Willem van Nassau; zie no. 1168, p. 162 n. 8.
    9 - Matthijs van Dulcken; zie Aitzema, Saken van Staet en Oorlogh I, p. 681 en Wagenaar, Vad. Hist. XI, p. 55.
    10 - De kapitein, die in 1623 aan de magistraat te Amsterdam kennis gaf van voorgenomen brandstichtingen; zie II, p. 346, n. 4.
    11 - No. 1168. Tilgy is de veldheer Tilly; zie p. 16, n. 5.
    12 - De Veritate religionis Christianae; Ter Meulen-Diermanse, no. 944.
    13 - Zie no. 1162.
    14 - Josine de Bie; zie no. 1168, p. 162 n. 5.
    15 - Zie no. 1168, p. 162 n. 5.