eLaborate
::: eLaborate options :::
    Show pagebreaks
    Show variations
    Search



    Searchform

    Fulltext search

    Search domain

    Search site
    Search current document

    Letter



    2038. 1635 maart 30. Aan Willem de Groot1.

    Literas, frater carissime, tuas datas 19 Martii2 recte accepi. Acceperitis meas et tu3 et pater4, ad quem scribere distuli, donec heic in certa possessione essem locatus mei muneris. Etiam de domestico malo quod inter has pompas nobis accidit, patrem non edocui tantum, sed et pro viribus solatus sum5.

    De potestate cancellarii6 disputatio facile deferbuit. Heri cardinalem7 vidi et reginam8. Cancellarius in Saxoniam abit per Galliam incertum, an in transitu visurus regem9.

    Quale sit foedus hoc novum Charnassaeo10 fabro, scire multi avent. Inter hos ego. Utenbogardo in ea senectute evenire quod scribis incommodum11, doleo. Quod nostri grata est illi memoria, juvat intelligere.

    Quid in religionis negotio fieri debeat, non immerito quaeris et ipse nonnihil haereo. Introducere in hanc urbem mea auctoritate novam ecclesiam reformatam, odiosum sit et nescio an cancellario placiturum. Deinde illi, unde mihi petendus pastor esset, ea sequuntur consilia, quae a meo proposito absunt longissime.

    400

    Etiam ea sub specie libertatis spargunt dogmata, ut mecum ipse dubitem, an non magis etiam ab illis quam ab aliis dissentiam. Alterum quod proponis de frequentandis coetibus Carentonensibus habet recti speciem ex communione, quam lutheranis obtulerunt, ut recte meministi.

    Venerunt ad salutationis gratulationisque peragendum apud me officium primum Funcherus Nemausensis12 eloquentissimus, cum Aubertino13 hujus ecclesiae eruditissimo pastore, cui interdicta est a rege functio ideo, quod in libro de Eucharistia14 pontificios ecclesiae adversarios nuncupasset. Rediit iterum Aubertinus ad me solus, deinde cum collega Maistresato15, mox cum Drelincortio16 Daillius17, omnes hujus Ecclesiae pastores; seorsim etiam Riveti frater18. Scripsit et ad Marbautium19 Amirautius20, pastor et professor Salmuriensis, in me honorifice addito sperare se me istis controversiis aliquid allaturum temperamenti. Scripsit is de motis apud Batavos quaestionibus. Dei consilium in homine creando ait fuisse per sui cognitionem beare hominem, Christum omnibus simpliciter mortuum et Deum velle, ut omnes serventur, verum sub fidei conditione. Verum hoc non parum labefactat, cum ipsam fidem ait dari ex decreto nihil in se habente conditionis nihil respiciente, quod sit in homine vel ab homine. Semel datam fidem non everti. Cameronis21 sententiam sequitur, ut jam multi, voluntatis actiones statuentis necessitate inevitabili pendere ab intellectus modo; unde sequitur, quod agnoscit primo homini non adfuisse vires suasiones daemonis repellendi; cui et hoc cohaeret, quod non dicit, ipsum quoque daemonis lapsum fuisse ἄφυϰτον.

    Qui ita sentiunt, quomodo peccata adversus conscientiam et maxime quod ipsi in Spiritum sanctum vocant, explicent, dictu est difficile.

    Puerperium uxoris22 felix tibi gratulor ipsique et novo partui liberisque aliis omnia precor felicia. Parentibus me commendes precor. Patris et eruditorum ac modestorum consilia ut explores, velim, quid in religionis negotio mihi sit faciendum, etiam Utenbogardi si qua se dederit occasio; illum quoque et amicos omnes saluto.

    Lutetiae, 30 Martii 1635.

    Tui amantissimus frater
    H. Grotius.

    Notes



    1 - Gedrukt Epist., p. 851. Antw. op no. 2016; beantw. d. no. 2052 dd. 9 april.
    2 - No. 2016.
    3 - No. 2014.
    4 - No. 2021.
    5 - Grotius had op 16 maart zijn dochter Maria door de dood verloren; zie zijn brief aan Willem van die datum, no. 2014.
    6 - De Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna.
    7 - De Richelieu.
    8 - Anna van Oostenrijk.
    9 - Lodewijk XIII van Frankrijk.
    10 - Hercule de Charnacé; zie betreffende het verdrag no. 1813, p. 94 n. 6.
    11 - Wtenbogaerts vrouw, Maria Petitpas, was ernstig ziek; zie no. 2032.
    12 - Het betreft hier hoogstwaarschijnlijk Lefaucheur uit Montpellier, van Geneefse origine; hij was in 1633 als predikant naar Parijs gekomen, nadat hij 20 jaar in Montpellier had gewoond. Hij wordt genoemd als een der predikanten, die Grotius in 1635 in Parijs hun opwachting kwamen maken. Er is wel een Jean Faucher predikant te Nîmes geweest, doch deze was reeds in 1628 overleden. Een Mich. le Faucheur uit Nîmes, door Brandt-Cattenb., Leven II, p. 23 vermeld, heb ik niet kunnen vinden.
    13 - Edme Aubertin; zie no. 1975, p. 301 n. 16.
    14 - L'Eucharistie de l'ancienne Eglise par Edme Aubertin. Genève, P. Aubert 1633.
    15 - Jean Mestrezat (1592-1657), Frans theoloog en sedert 1615 predikant van Charenton.
    16 - Charles Drelincourt (1595-1669), predikant van Charenton en een der meest geliefde protestantse schrijvers van zijn tijd.
    17 - D'Alie, predikant van Charenton.
    18 - Guillaume Rivet de Champvernon (1580-1651), broer van de Leidse theologie-professor André Rivet.
    19 - Pierre Marbault, heer van Saint-Laurens, ouderling van de protestantse gemeente van Charenton; zie II, p. 60 n. 4.
    20 - Moïse Amyraut (1596-1664), predikant te Saumur.
    21 - Voor de protestantse theoloog John Cameron zie IV, p. 4 n. 5.
    22 - Willems vrouw, Alida Graswinckel, had het leven geschonken aan een dochter, Titia.