2300. 1635 oktober 5. Aan L. Grubbe1.

Nobilissime Domine,

Magno me beneficio obligasti, quod in tempore maxime necessario non es passus me ignarum eorum, quae in vestris partibus geruntur, scribuntur, dicuntur. Binas abs te literas heri accepi, illas 11 Augusti per Eppesteinium2, alteras 25 Augusti per D. Camerarium3, uberes sane prudentiaeque plenas. Legi et regis Daniae4 ad Saxonem5 literas. Non miror, quod opimum archiepiscopatum aegre a domo sua avelli patitur. Sed frigida satis videntur, quae adfert, ut se a Lubecensi pactione liberet. Et videtur fine literarum acquiescentis illi pactioni praebere speciem. Utile publico esset, si et ille rex ex animo iratus paci Pirnensi6 videretur.

259

Placet quod Lunenburgicus conventus Suedici regni sociorumque non exuit memoriam. Qui Galliam regunt cum Imperatore7 bellum nondum habent nec omittunt rationes Viennae, Romae, alibi amicitiam cum imperatore sarciendi, pacem autem cum Hispano8 cudendi. Et sane arma non multum promovent.

Valentiae obsidio rumoribus iactata ad res nondum venit et de Sabaudo9 multi sinisteriora suspicantur. Rhaeti bellum in Tirolensem agrum proferre nolunt, contenti sua tenere.

Castilionaeus10, Galliae marescallus, it pro Chaunio11 rerum bellicarum minus gnaro ex Picardia arma Belgis illaturus aut, ut rectius loquar, Picardiam defensurus, quam sub ipsum Ambiani, Dorlani aliarumque urbium conspectum vastant igne et ferro Croati. Maius aliquid vix pollicentur tenues copiae.

Tota vis belli in cisrhenanas partes conversa est. Rex12 ipse cum XX peditum millibus, VII equitium e nobilitate maxime Sancti Michaëlis monasterium, quod hostis immuniverat, obsidet et iam, puto, ceperit; ad muros enim pervenerat oppugnatio, postremae literae cum e regio comitatu scriberentur. Dux ipse Carolus13 Rembirvillerii castra habet et illis, ut puto, se tenens patietur Gallos pedites autumni hyemisque incommodis, nobilitatem sine stipendio militantem sumptuum diuturnitate, utrosque vero ipsa mora retundere primos impetus.

Transtulit eodem sua arma Gallasius14 a landgravio15 liber, qui retrocessisse dicitur. Secutus eum est Valetta cardinalis16 cum duce Bernhardo17, an eo relicto Magontiaci variant rumores.

Apud Autrimentum vicum periculum virium constat factum et machinas aliquot ad regem missas. Eo argumento Galli victoriam ad se trahentes aiunt quatuor iustorum equitum millia, draconarios aliquos, qui omnes postremum faciebant. Gallasii agmen caesos ab se. Qua de re certiora cognoscemus posthac. Gallorum etiam e primoribus quosdam interiisse iam nunc certum est. Pabuli ingens penuria, multis in locis etiam hominibus victus difficilis.

Insulas Margaritae et Honorati tenet Hispanus atque inde imminet navibus Gallicis Italiam aut quae Turcici sunt imperii petentibus, sed in proximo continente turrem, Canes quae dicitur, oppugnare parans deiectus est.

Quo se datura sint Lunenburgici18 ac Brandenburgici19 consilia, sciri etiam hic ad rem pertinebit, multoque etiam magis, si quid tempore et rerum tum communium tum propriarum diligentiore consideratu mitigabitur Saxo.

De pactione Prussica20 multas literas vidi in eundem sensum. Non dubito,

260

Deus et haec et alia tum ad gentis Suedicae tum ad totius christiani orbis bonum regat teque, vir nobilissime, sospitet.

Nobilitati Tuae addictissimus
H. Grotius.

V Octobris nov. cal. MDCXXXV, Lutetiae.