2974. 1637 februari 27. Aan N. van Reigersberch1.

Mijnheer,

Naedat ick de uwen van den 27 Ianuary2 had ontfangen ende beantwoordt3, is mij behandight inverso ordine die van den 254 comende met den brief van de heer Spierinck5. Mijne drie6, die uE. vermiste, hoop ick, dat ter handen sullen sijn gecomen.

De const van de regieringe in uE. quartieren, merck wel, bestaet daerin, dat men eerst resolveert 't volck aen te houden, daernae moet men wel de middelen vinden off credyt. Men seit hier, datter rijcdom genoech in 't lant is om meer te contribueren dan men doet. De redenen, waerom sulcx geschiet, behalven de resistentie aen den vijant, sijn wel te vatten.

120

Dat Aelianus7 met Numerianus8 wel is, is goed ende can uE. daerin iet helpe[n], 't sal mij lief sijn.

'T advys, dat gegeven werdt nopende Brandestein9 ende Wardenberg10 heb ick door d'heer Spierinck ontfangen. 'T is waer, dat Ubboos meesters11 tot noch toe met Vindex12 niet en sijn verknocht. Ende voorgenomen handeling tot Colen, alwaer de onsen niet en senden, geeft nieuwe beletselen. Van hier maect men geen reeckening voor Mey daer te sijn.

Nopende Craienburch13 sullen wij den tijdt verwachten ende sien, wat best is. UE. gelieve in hem te reccomanderen wat maetelijck te gaen om niet te failleren in 't garand.

De papieren van Magog14 wachte ick ende sal doen, wat ick can om den man te contenteren.

'T schrijven van Claus15 is voorsichtich ende can niet qualijck geduit werden. 'T is waer, dat Chavigny16 was niet wel bij den coninc17, door toedoen van pater Ioseph18. Dan nu is hij herstelt hebbende door het beleit van mijnheer den cardinael19, die hem sijn soon noemt - ut quidam putant ϰατα (?) ϰυϱιολεξίαν20 -, de eere gehadt van de saecke van Gudmundus21 te accommoderen, hoewel in der waerheit het beleit van Leon22 daer meeste oorsaeck van is.

Schmalckius23 heeft hier veel met Heufd24 alleen gesproocken. Twijffele, off hij Sagillus25 bij ordre van Fasto26 heeft genoten. Ick mercke wel, dat hij daer niet

121

'T gunt hier geseit wierd van Bremo28 was geseit uit vrese, maer de plaets hout noch.

Den hertogh van Parma29 heeft zijn accoord gemaect. De Fransoisen seggen om neutrael te blijven ende hebben het niet connende beletten geapprobeert. Maer de entremise van den hertogh van Toscane30 ende de extremiteiten, daer den hertogh in was31, doet geloven, dat het niet en is geschiet sonder eenige secrete articulen tot voordeel van Spaignië, waeronder is, soo veele meenen, dat Sabioneda, een plaetse op de Poo, gedepositeert bij twee twistende partijen aen den hertogh van Parma, in handen sal comen van Spaignië, 't welck voor de situatie soude sijn van groote importantie.

's Coni[n]cx broeder32 is hier sedert dagen, is veel in de Comédie ende geeft materie van discoursen. Den graef van Soissons33 werdt met confiscatie gedreicht. Evenwel meent men niet, dat hij herrewaert sal comen.

Ick laet niet dagelijcx te recommanderen dat den hertogh van Weimar34 met een goed leger nae Duitschlant magh werden gesonden. 'T gebreck van gelt retardeert veel.

Nae Colen meent men niet dat de gesanten35 van hier gaen voor Mey. Den cardinael en haest hem niet.

Ransou36 gaet nae Denemarq om te sien, off hij dat hoff nae de intentie van dit hoff can disponeren, waertoe oock eenige groote schenckagie sullen werden gebruict.

Uit Engelant geeft Oger37 wat hoope, maer die wijs sijn twijffelen daeraen.

De Fransoisen seggen, dat sij twaelff regimenten senden nae den hertogh van Savoye38, maer de saecken sijn in Italiën met Vrancrijck sooveel verloopen, dat men niet wel middel en siet om die te herstellen ende te vresen is, dat den hertogh van Savoye heymelijck ende apart sal handelen.

Men seit hier, dat den keiser39 een hertogdom in 't rijck ende den tytel van prince de l'Empire aen den prins van Orange40 doet presenteren.

Den 27 february 1637.

122

Ick sende uE. mijne harangue gedaen aen den coning den 23 deser41, maer geeft nyemant te syen. Hij was den coning heel aengenaem ende den hertogh van Weymar heeft mij zeer bedanckt.

Ick recommandere uE. mijne saecke met Caesar42, de papieren ende de onderhoudinge van vrundschap met alle bekenden.

Nopende Caesar mijne eintelicke meninge is, lettende op 't gunt gepasseert ende uE. mij schrijft, dat uE. haer sal presenteren de saecke te stellen aen arbiters uit de collegie van Iustitiën - al waeren oock eenige daeronder van de rechters - ofte advocaten. Ende soo dat binnen een maent niet en werdt aengenomen, de saecken te betrecken in rechte. Hoc noris firme constitutum.

Dit geschreven hebbende become ick uEd. brieven van den 18 Ian.43 ende van den 9 febr.44. Tot naerder antwoort sal dit daerbij vougen.

Ick geloof de regierders van Sweden sullen luisteren wat de vijant ende wat de vrunden haer presenteren, sijnde tot noch toe onvercnocht. Cimons45 volck houde ick te seer verbonden aen Vrancrijck46 dan dat sij den cours van Sweden47 die seer wijze is souden connen volgen. Ondersoect wel, off Aissma48 iet doet sonder [den] prince van Orange49. Die loos sijn, handelen op veele marcten. Ick wilde wel sien de copiën van dat van50 Amelant51.

De nieuwe ofte verhooging van oude middelen, sijn soo vremd niet, ende tot weghneming van de principale objectie is temperamentum te vinden. Dat de edelen52 voor het plattelant53 moeten sorgen is waer. Maer de reden soo in de beschrijving gestelt, is partijdig ende can Calaber54 hatelijck maecken bij de steden55. Doch het sal evenwel Magog dienen tot sijn stuck, dat, soo ick sie, sterck voortgaet, sal te post loopen.

Dat men seit van in Engelant wat te doen op des palsgraefs56 naem, sunt

123

In dorso schreef Van Reigersberch: Broeder de Groot, den 27 feb. 1637 wt Paris.