Search
Add panel
[tiler debug info]
Mon frère,
Desen hyerneven gaende is hyer naer het vertrecken van den bode gecommen
89
ende daerom blijven ligghen; van daeg willende schrijven heb ic hem geopent om geene rediten te schrijven.De fauten van de Veluwe sijn beswaerlijcker geweest als sij bij ons broeder2 werden genomen, de verslaegentheyt ende de desordres sijn wttermaeten groot geweest. Ten waer de vergaderingen van de Staeten-Generael ende Raeden van Staeten geresolveert hadden binnen Utrecht te gaen resideren ende de viant hem in het eerste voor die stadt had vertoont, ic weet niet, wat ic van heur niet soude connen gelooven. Van alle die schoone affsnijdingh, daer sooveel van was gesproocken ende daerom sooveel boeren waeren opgetrocken, is niet gedaen. Die van Utrecht hebben niet hunne stadt, maer hunne boomgaerden ende hoven geretrancheert ende hadde men wel thienduysent man van doen gehadt om hunne buytenwercken te bewaeren. Amersfort is sonder slach off stoot overgegeven, dat de onse seer heeft gediscourageert ende ter contrariën den viant seer gecourageert, die daerover binnen den Bosch hebben geviert ende hun van nieuws weder dapperder weren als voor desen. Men spreeckt quaelijck van die Amersfort hebben overgegeven, insonderheyt van den cappiteyn Dorp3, die daerbinnen heeft gecommandeert. Sijne Extie heeft den Raede van Staeten gelast hun op de daet te informeren ende de schuldighe hun proces te maecken4. Ende alsoo onderons nu geene andere fauten als verraet kan sijn, al off vreesachticheyt wt de werelt gebannen waer, soo wil men, dat de burgemeesters5 de stadt hebben vercocht, waerom het de remonstranten weder gedaen hebben, ende dat, omdat de man van J. Johanna Hogerbeets6 daer burgemeester binnen was ende Hans Manes schout7, dit, seg ic, heeft hyer eene nieuwe onstaltenis gegeven, maer heeft Godt de couragen herstelt hebbende in onse handen in dese tijt miraculeuselijck laeten commen bij surprise de stadt van Wesel, waerdeur rerum periti oordeelen de viant op de Veluwe hem niet sal connen onthouden. Dese entreprise is wtgevoert door het beleyt van den heer van Dide8 met 1500 vyerroers, ende 900 paerden op den 19 deser. Men houdt sij oock de schans liggende op den Rhijn ende Lippe inne hebben. Men seyt in de stadt groote menichte van geschut, vivres ende ammonitie gevonden is, oock gelt gesonden ten behouve van hunne troupes op de Veluwe, dat men daerom te lichter gelooft, omdat de coopluyden weten, datter penninghen op Ceulen ten desen fine sijn geremitteert. Het canon begroot men over de hondert metaelen stucken, waervan een groot deel wt Duytslant daer is gecommen, het meel op 200 last, het poeder op 2000 halff vaeten, in somma van alles genoech. Godt geve wij den Bosch haest moghen hebben, opdat beyde dese victoriën voor ons moghen worden geconfirmeert.
Bij brieven van den 19 wt Arnhem, dach als Wesel is verovert, adviseren de gedeputeerde, dat sij besich waeren om volck daerbinnen te seynden ende lonten,
90
die men seynde daer alleenlijck te gebreecen. Men meynt de viant genootsaeckt sal sijn hem wt de Veluwe te retireren, ende dat bij faute van toevoer sijnde voordesen op de Veluwe eene groote dierte geweest. Evenwel heeft men noch geene advisen van sijn vertreck. Het schijnt hij de burgers van Amersfort seer quaelijck tracteert op hope door die middel van hun gelt te trecken. Van den Bosch hoopt men alles goets ende willen alle periti op drye weecken wedden ende is het invallen in de Veluwe oorsaeck, dat deselve stadt niet eer is gereduceert geweest, alsoo sijne Extie weynich trouppes in het leger heeft sijnde ons gewelt gedistraheert. Wat operatie dit veroveren van Wesel in dat rijck sal doen, sal ic gaeren verstaen, apparentelijck de jalousiën doen groeyen. De onse, hope ic, sullen wijs wesen ende dese victorie mesnageren ende hunne grensen met het veroveren van dese plaets ende dat Godt geve den Bosch wtgestelt hebbende trachten de landen voor eenen tijt van jaeren in ruste te stellen ende veele abuysen, die onder ons sijn, te weren. De victoriën sijn journalier ende moet het veroveren van soo eene stercke stadt haer niet hoovaerdich maecken, maer leeren, dat oock stercke plaetsen met surprisen connen verovert worden ende daerom het seeckerste voor het onseecker kiesen leerende mede wt de vreesen, die sij door het overwinnen van den viant hebben gehadt, hoe lichtelijck haere ruste can worden getroubleert ende hoeveel quaet bloet sij in het lant hebben, die daer gewillichlijcken toe souden contribueren.Uw E. soude niet connen gelooven, hoe onhebbelijck de papisten hun tot Utrecht ende in Hollant door de comste over de Veluwe voors. hebben gedraghen, niet anders dan off wij hun viant ende de Spaengnaerts hunne vrienden waeren. Ic soude het voor desen noeyt hebben gelooft, het is goet dit soo opentlijck is gespeurt, maer waer beter dit soo niet waer.
Men houdt vastelijck, dat het Hollants ende Stichts gelt de Spaensche daer heeft onderhouden. Alle dit moet dienen om ons wijser te maecken om sulckx te doen, dat de catolycke geneghen sijn om het interest van onsen staet te soucken ofte wel, dat wij hun soo setten, dat sij onsen staet geen hinder connen doen, alsoo het eene ofte ander noodich is.
Men houdt hyer nu voor seecker, dat de schansen bij Wesel inne sijn ende dat de viant sijne trouppes wt de Veluwe trecken laetende alleenlijck den pas beset ende binnen Amersfort eenighe trouppes, die niet connen bestaen. Eenige meynen, dat den Bosch het langer houden sal als men meynt; sij weren hun nu dapperder ende is het doen van den ajudante maior9, overgecommen ende op wiens segghen men staet heeft gemaeckt, in achterdeyncken gebracht, soodat men naer hem
91
omme siet, alsoo men meynt hij met voorwete overcommen is. De geintercipieerde brieven10 claeghen, dat hij overgeloopen is, alsoo hij veele secreten sal connen ontdecken, maer wil men nu doen gelooven, dat die brieven geschreven sijn geweest om in handen te commen. Sooveel ist, dat tgene hij segt met achterdeyncken aengenomen wert ende seyt men hij geapprehendeert is. De ruse is goet, soo hij overgeloopen is om hem te discrediteren.Ma soeur, tgene voor mij (gecoc)ht is, sal ic met den eersten verwachten. Wilde wel een satine cleed laten maecken, maer sal de brouck wat langer dienen als de laeste ende de craeg wat wijder ende de mouwen lanck. Als ic dit heb, sal ic een ander doen maecken ende de fauten doen corrigeren; sal sijn om dagelijckx te draegen. Andere besprecken doen ic niet laetende alles tot U goetvinden, de procuratie om uwe vercochte landen te leveren. Mijns oordeels soo sijn de selve wel vercocht, de helft sal binnen een maent betaelt werden. Ic sal uwe E. order op het employ van de penningen gaeren ontfanghen, sal mede gelt overmaecken voor tgene voor mij noch sult wtgeven, waermede ic eyndige ende blijve nevens mijne dienstige gebiedenis
UE. beyder dienstwillige broeder
J. Reigersberg.
den 25 Augusti
In dorso schreef Grotius: 25 Augusti 1629 I. Reigersberg.
Eveneens in dorso met andere hand: Lettres de N. (sic) Reigersberg.
