Excellentissime Domine,
Multum hic triumphatur ob duo hostium millia, quae ab Acronio lacu per Lotharingiam ad Luxenburgicum agrum ibant, ut sociis post longam famem se jungerent in campis ad Ravonem a marchione Lafortio2, mareschalli3 senectute emeriti filio, partim caesa partim fugata, egregia peditum ope, quos musquettarios vocant. Ornat victoriam captus iuvenis Coloredo4 cognatus atque cognominis. Dux Bernhardus5 hic etiamnum trahitur.
Ex Italia discimus Parmensis6 peditatum caesum a duce Mutinensi7 in ipso Parmensium Gallorumque sub Villa8 receptu post tentatam ab iis frustra Castelli Sancti Iohannis recuperationem. Ea prosperitate elatum Mutinensem Placentini agri possessionem sibi despondere. Sed Crequiacum9 suis Sabaudique10 e copiis contractis equitibus mille et ducentis, peditum septem millibus parare irruptionem in Ticino amni proxima, ut ea necessitate aliis locis abducat hostem. Ipse Mediolanensis praefectus11, quo12 propior rebus curandis esset, Novariam
52
venerat, septem secum peditum, tria equitum millia habens praeter Mutinensis auxilia.Rex Hispaniae13 pontifici14 significavit se ultionem de Parmensi duce foederis sui desertore ita quaerere, ut summum per ejus terras Ecclesiae imperium nihil sit imminuturus.
A Vienna scribitur Zellero15 res ibi Anglicas agenti dictum a caesarianis paratum imperatorem16 efficere, ut Palatinatus inferior ad domum Palatinam redeat, restitutis Hispano, quae fecit, impendiis ad tres aestimatis milliones; de electoratu nihil posse agi vivente Bavaro17: interim bene volentem Austriacae domus animum patuisse dato ab Hispanorum ministris principi18 titulo electoris, quem negassent alii. Zellerum ostendisse non placere hoc sibi, sed rem se regi Britanniae19 perscripturum, ad quem a Caesare20 mitti dicitur Vertevanus21. Esse, qui imperatori etiamnum spem faciant transferendi Poloniae regem22 ad Austriacum matrimonium, regis ejus fratrem Casimirum23 in Poloniam revocatum.
Ad lacum Comensem pergit quae non satis firma invadere Rohanius24, inter quae Colicum nominatur. Rhaetos omnes commotos postulato regis Gallorum, ut jurisdictione in Vallem Telinam, parte summi imperii maxima, decedant protestantibus Rhaetis ad dolorem communem accessisse alterum, quod Galli velint, omnes, qui romanae non sunt religionis, finibus Vallis Telinae excedere. Ea ratione quantum pontificis captetur25 gratia, tantum abalienari protestantium optime de re Gallica meritorum animos, scribit ad me Sprecherus26 indignabandus, quod Vallitelinates sanguinariae rebellionis premium libertatem reportent. Videbimus, quid conventus qui nunc habetur curiae Rhaetorum, quo venturus et Lanerius27, regis Galliae legatus, super illis capitibus sit constituturus. Non deerit Hispanus accendere offensas et qua spe, qua donis pertrahere ad se fluctuantes animos: sicut nunc apud Helvetios id laborant, ne eis liceat Gallorum signa extra Galliam sequi adversum id dictitantes foederibus28, per quae Austriacae domus connectuntur.
53
Brisaci praefectus29 navigia per Rhenum retinere dicitur, ne Hochburgi subveniendo Gallis sit copia: militem caesarianum, qui in agro Wirtenbergensi quique apud Ulmam agit, nullis abstinere avaritiae sevitiaeque facinoribus, scribunt plurimi.
Angliae legatus30 pergit loqui de amicitia arctiore inter regna Suediae Britanniaeque.
Haec praeter nihil habebam nunc quidem, praeter preces ad Deum, Excellentissime Domine, pro Sublimitatis Tuae salute rebusque prosperis.
Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius.
17/27 Martii 1636.
Iam nunc Hochburgum caesarianis deditum intelligimus. Pugnatum ad Ravonem 17 Martii novi Calend.
Haec cum scripseram, venit ad me dux Bernhardus; dicit se metuere, ne miles noster insolentia peccet. A pace videbatur minus quam antehac abhorrere: vellet aestiva sibi in Burgundia Gallica concedi inde Mosellam versus iturus.
Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.