2619. 1636 juni 5. Aan Christina van Zweden1.

Potentissima ac Serenissima Regina, Domina Clementissima,

Toto hoc vere segnities amicorum totas hostium vires in exercitus Sacrae Tuae Majestatis rejecit seroque demum post amissos Rheni Mosaeque Confluentes, qui nodus praecipue res Germaniae Galliaeque connexurus fuerat, movere se Gallia incipit in Burgundiae comitatum, qui, quanquam Hispanici juris ob vetera cum Helvetiis federa bello et huic et prioribus exemtus fuerat, sed nunc ita alimentis rebusque aliis juvisse res hostiles comperitur, ut ei pacis jura servari nequeant. Dolam obsidum obsidet princeps Condaeus2 cum peditatu XX

184

Dux Rohanius6 panis inopia fortiter, ut solet, facere impeditur. Ad Padum Gallorum sociorumque copiae extra praesidia sex ferme sunt millia equitatu, qui locis planis plurimum potest, multum infra hostem; expectant supplementa.

Polonus legatus7, qui per Hollandiam transit, jam Bruxellae est inde huc venturus, ut gratias agat pro pace facta8 cum Sacra Tua Majestate et det operam, ut haec quoque aula regis sui9 votis si non favens certe nec contraria sit.

Ab Anglia jam hic adest legatus extraordinarius comes Licestrius10 pacis cum caesare11 conciliaturam moliens hoc modo, ut Lotharingiam rex Galliae12, Palatinatum Bavarus13 reddat. Alio mihi tendere videntur Galliam regentium consilia, ut post haec nunc ultima regni satis fessi tentamenta per inducias eorum, qui tenent, sed Lotharingiae praesertim possessionem firmet, ac si trahant de pace colloquia.

De matrimonio Lotharingico fratris regii14 urgent pontificem15, caesar, Hispanus16, dux Carolus17, ut id probet. Gallici legati intercedunt, ne qua de re ad regnum adeo pertinente extra regnum cognitio instituatur. Neutram potentiam offendere volens pontifex videtur rem prolatando ducturus et Galli contenti futuri parlamenti Parisiensis pridem facto decreto aut etiam omnium parlamentorum consensu coram genere humano testaturi non valere principum regii sanguinis conjugia, quae a rege vetantur.

Sunt, qui ex hac controversia dissidium Galliae ab aula romana sperant; sed ego neque pontificem quidquam constituturum arbitror, quo Gallorum sententiam improbet, et multa saepe friguscula video exoriri manente vetere servitio. Tum vero eorum, qui heic in summo sunt fastigio, neque rationes privatae ferre videntur neque eorum actiones eo tendere, ut de illa mole convellenda cogitetur. Neque id facile credet, qui considerabit nunc recens Gallica auctoritate effectum, ne protestantibus in Valle Telina habitare liceat18.

185

Exspectamus, quid ad Saram - eo enim ivit - facturus sit dux Bernhardus; interim et Hanovia nos multum sollicitos habet.

Deus, Serenissima ac Potentissima Regina, Domina Clementissima, armis justis Tuae Majestatis ejusque sociorum faveat et ea bonum ad pacis aequae perducat exitum.

Lutetiae, 5 Junii ex novo calend. 1636.

Adres: Christinae, Reginae Sueciae, Gothorum, Vandalorum etc.