16

1736. [1632] januari 30. Aan [N. van Reigersberch]1.

Mijnheer,

Ick danck uE. van de advysen ende insonderheyt, omdat uE. het quaet niet en verswijcht, 't welck in desen tijt hoochnodych is om op alles te letten.

De heeren sijn hier soo besych, dat men van haer niet vorder en kan verstaen dan alreede is verstaen. De naeste vergaderynge sal voor mij niet beter genereren. Darom, tensij de steden bij haerselven courageuselijck resolveren, soo en loopt voor mij niet anders op den taerlynck als te vertrecken. Waer ick com, sullen menschen sijn, maer niet soo veel mijne vijanden. Ick had nae soo lange patientie van mijne lantsluyden wat beter verwacht. Ten kan op een ander voor mij niet arger sijn. In sijn lant veracht te leven is de quaetste plaech.

De kercke alhier2 naer lange futseling heeft naer 't advys van de classes de sessie toegestaen, maer d' executie drie maenden wtgestelt. De heren hadden gisteren de classicale broeders ende de predicanten van de stat gebeden te maeltijdt, maer de predicanten van de stat hebben haer geëxcuseert van kerckenraet te moeten houden. Sij hebben oock gestipuleert, dat de gedeputeerde van de magistraten niet anders sullen hebben dan deliberative stem, dat de electiën sullen geschieden op d'oude voet, dat men in de leer niet en sal moveren. Met die conditiën hebben sij de sessie als vrijwillych toegestaen. Soo weet de kerck te handelen. De overheden sijn nergens nae ge ...

Wat Emond Richer3 belangt, doctor van de Sorbonne: hij heeft voor desen opentlijck in druck gesustineert ‘Ecclesiae regimen esse auctocraticum et debere eam gubernari canone, non potestate’4; dat de paux stont onder de conatiën5, gelijck in Vranckerijck altijt is gesustineert geweest. Hierover heeft men hem dickmael aengesproocken ende eyntelijck is gedreycht geweest, dat men hen van de communie soude affhouden, oock, soo hij storff, de gewijde aerde weygeren. Den cardinael de Richelieu door père Joseph capucijn6 heeft hem door vreese soo verre gebracht, dat hij bekent heeft ‘Ecclesiam Romanam esse magistram omnium ecclesiarum infallibilem’, den paus het hooft over de kercke; berouw toonende van sijne schriften, daermede hij de goede catholycquen had geschandaliseert, de acte hiervan geteyckent7, waervan den paus nuntius Bagny8 sooveel werckx maeckt, dat hij seyde, dat dit te Rome meer soude geacht werden dan de conqueste van Rochelle. Hiervan is hij nu ongemoyt ende den cardinael heeft becomen hac

17

Den XXX Ianu. 's avonts laet.

UE. dienaer.