eLaborate
::: eLaborate options :::
    Show pagebreaks
    Show variations
    Search



    Searchform

    Fulltext search

    Search domain

    Search site
    Search current document

    Letter



    2638. 1636 juni 19. Aan N. van Reigersberch1.

    Mijn Heer,

    Ick en weet nyet, wat ick sal seggen, dat ick van uE. geen brieven heb gehadt nae dye van den XVIIen Mey2, daer nochtans de windt goedt is geweest ende uE. nyet en moet vremd vinden, dat de brieven, dye wij van acht dagen tot acht dagen schrijven, onderwege blijven.

    Wij hebben hyer den graeff van Licester3, dyen ick beminne om de naem van Sidney ende bevinde zeer geleerdt ende wel genegen tot het gemeene beste. Ick heb bij hem nyet gelaeten het beste te doen om hem te doen verstaen, wat Engelant can doen ende in dese gelegentheyt behoort te doen: oock voorslagch te doen op de differenten, dye Engelant ende de Vereenigde Nederlanden quaelijck stellen. Hij toont mij een sonderlinge affectie.

    Hertogh Bernhard4 heeft Sabern becomen ende enige Croaten geslagen. Men maeckt het getal vrij groott, maer ick gae garen matelijck.

    215

    Hagenouw heeft den cardinael de la Valette5 ontset. Dolen, nyet jegenstaende het groote gaernisoen van drye off vyer duysent ende machtige uytvallen, can, soo men meent, nyet lang uytstaen. Alle het volck van de Franche Comté verloopt nae Besanson ende de Switsers zijn onenig, off zij gehouden zijn de Franche Comté tegen Vrancrijck te defenderen ofte nyet.

    D'heer van Rohan6 heeft XXXm pistolen ontfangen, goedt om de begonnen meuterye te steuten ende de fortificatiën te voltrecken, nyet om yet groots bij de handt te nemen, Cerbellon7 zijnde met scepen op de Lac de Como ende de stadt van Milaen volgepropt van volck, waertoe noch comen dagelijcx Duytsschen over catholische bergen ende IIm Napelsche ruyters. 't Is waer, dat aen hun mede volck werdt gesonden. De macht van de geallieerden in Italiën is XXm man, soo dye seggen, dye het best meenen. Want anderen minderen het vrij wat.

    Savoye8 heeft zijn volck nyet willen geven om in 't velt te gaen; tracht nae vrede. Men seyt, Vrancrijck ende de geallieerde 't oogh hebben op Valence. Ick wensche alles wel gelucke.

    De Fransche vloot is van Rochelle vertrocken ende gaet, soo men seyt, nae Gibraltar om daer de Hollanders te verwachten. Ick sage de Engelsschen garen daerbij ende sal nyet versuymen.

    Mijnheer den rijcxcancellier9 is in twijffel, off hij nae Sweden sal gaen off nyet.

    Basel toont den keyser10 meer dan de Franchoysen te vresen, 'twelck mij nyet en behaeght. Willen nyet, dat men daer toevoer doe van coren ofte volck beschrijve voor Vrancrijck. Gelt, soo van Vrancrijck als van Spaignie, ontbreeckt nyet bij de Switsers ende Grisons.

    Den graeff van Arondel11 sal zijn audiëntie hebben tot Lintz ende de Poolsche gesant12 is te Londen wel onthaelt. Brandenburg13 arbeyt om de paix te maecken tusschen Sweden ende den keyser.

    Men seyt ons Haetsvelt14 bij de Sweedsche is geslagen, doch heb daervan geen tijding. De advysen zijn divers, off de Regensburgsche bijeencomste bij den keyser werde uytgestelt door indirecte middelen om Engelant te traineren, dan off Vrancrijck bij Beyeren15 daeronder werckt.

    Ick ben zeer becommert met Luyck. Wensche dye saecke wel werde beleyt. Daer is veel aen gelegen. Den hertogh van Alcala16 is uyt Italië nae Duytschlant vertrocken om de paix, soo hij seyt. Ick verstae brieven zijn geïntercipieert van

    216

    den broeder van Tulipe, dye bij Mustafa Bassa17 is, medebrengende, dat hij hoop heeft van Alcaeus18 met Cimon19.

    Laet uE. brieven voortaen comen onder couverte aen andere coopluyden als voor desen ende nyet aen Cimons volck.

    Den XIX Juny XVIcXXXVI.

     

    Men hout de vloot van Vrancrijck, dye nu van Rochelle vertrocken is, groot 40 goede schepen, ses fluyten, ses brandschepen. De opinie is, dat deselve gaet nae Gibraltar om daer de Hollanders te verwachten. Wilden de Engelschen nu mede poot aenspelen, dat soude veel helpen.

    De laeste, dye ick van mijn broeder de Groot20 heb gehadt, waeren van den XII Mey21. Ick verwacht zijn antwoordt nopende het drucken van de Anthologie22

    Wilt mijnheer Spierinck23 de tijding mededeelen ende doch vermaenen op mijne saecken volgens de overgesonden memoriën ordre te stellen.

    Den XI Mey is de vloot van Rochelle onder 't beleyt van mons.r d'Arcour24 vertrocken.

    Al dat uE. in drye weecken geschreven heeft moet ons weder geschreven werden, alsoo wij andere brieven gecregen hebben, maer van uE. nyet.

    Ick en twijffele, off Glarges25 wel soude mogen de bryeven te Cales26 onderscheppen ende aen Manlius27 senden. Daermede sulcx yet gaende zijn, apparentelijck uyt Philetas'28 coocker. Alle de brieven, dye aen Olivier29 waeren, heeft Euskercken30 becomen - hyer off van Calis, en weet ick nyet - ende heeft dye met de couverte aen Olivier aen mij gesonden. Apparentelijck zijn veel pacquetten opgehouden sedert eenige tijdt. Denckt, off uE. met de overcomste van eenigen vrundt oock het jargon ende cijfferen wil veranderen. 't Soude wel connen zijn, dat eenige mijnen aen de vrunden mede souden sijn onderschept ende genomen uyt de pacquetten.

    Wij crijgen daer datelijck seckere tijdinge door een expressen, oock door brieven van mons.r de Thou31, dat hertogh Bernhard nae het nemen van Sar-

    217

    burg is gecomen nae Saverne in de Elsas. Het fort genoechsaem de stadt commanderende heeft becomen, de stadt beschyet. Dat Heybrun32 bij Dagsteyn oock 4 regimenten Croaten door de Sweedsche ruyterije heeft geslagen. Dat Straesburgh, den vijant meester zyende van het velt, aldaer om haeren oegst, dye schoon is, te mogen incrijgen, het leger met veel broodt bijstaen. Dat den vijant een fort aen den Rijncant, gemaeckt bij Drusenheim, dyenende om de communicatie tusschen Straesburgh ende Hagenouw te beletten, heeft verlooren. Hyerover is het hoff zeer verblijdt.

    Adres met andere hand: Mijn heer Mijn heer Reigersberg, raet in den Hoogen Raet in Hollant. In Den Hage.

    In dorso schreef Van Reigersberch: Broeder de Groot, den XIX Iuny 1636 wt Paris.

    Notes



    1 - Hs. Amsterdam, UB. coll., RK., R 2 g. Eigenh. oorspr. Niet ondertek. Tesamen met no. 2659 beantw. d. no. 2689.
    2 - Ontbreekt.
    3 - Robert Sidney, graaf van Leicester.
    4 - Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.
    5 - Louis de Nogaret d'Epernon de La Valette.
    6 - Henri, hertog van Rohan, luitenant-generaal van de Franse troepen in Graubünden en de Veltlin.
    7 - Giovanni, graaf Serbelloni.
    8 - Vittorio Amedeo, hertog van Savoye.
    9 - De Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna.
    10 - Keizer Ferdinand II.
    11 - Thomas Howard, graaf van Arundel; zie V, p. 318 n. 12.
    12 - Johan Zawadski.
    13 - Georg Wilhelm, keurvorst van Brandenburg.
    14 - Melchior, graaf von Hatzfeldt und Gleichen, keizerlijk veldmaarschalk.
    15 - Maximiliaan, keurvorst van Beieren.
    16 - Fernando Afan de Ribera, hertog van Alcalá; zie no. 2545, p. 75 n. 9.
    17 - Tulipe is een codenaam voor (de koning van) Spanje, Mustafa Bassa voor de Spaanse Nederlanden. Bedoeld is de kardinaal-infant don Fernando, broer van de Spaanse koning Philips IV.
    18 - Codewoord voor bestand.
    19 - Codenaam voor de Staten.
    20 - Willem de Groot.
    21 - No. 2589.
    22 - Zie betreffende deze uitgave VI no. 2407, p. 426 n. 7.
    23 - Petter Spiring Silvercrona, raad van financiën van Zweden.
    24 - Henri de Lorraine, graaf van Harcourt.
    25 - Cornelis, zoon van de Haarlemse pensionaris Gilles de Glarges; de naam staat in cijfer: 96.27.66.9.52.76. met de naam door Van Reigersberch erboven geschreven.
    26 - De woorden ‘te Cales’ staan in cijfer: 77.52. 22.70.60.33.32.
    27 - Schuilnaam voor Adriaen Reyniersz. Pauw.
    28 - Schuilnaam voor François van Aerssen; Van Reigersberch heeft er ‘Aersens’ boven geschreven.
    29 - Correspondentie-adres; zie V no. 1971, postscriptum (p. 305).
    30 - Johan van Euskercke; zie over hem IV, p. 69 n. 13.
    31 - François Auguste de Thou; zie no. 2637, p. 214 n. 2.
    32 - John Hepburn; zie over hem no. 2620, p. 185 n. 1.