2811. 1636 oktober 23. Aan A. Oxenstierna1.

Excellentissime Domine,

Abiit tandem Zavaskius2 multum a suis sordium accusatus, comitatu tenui, mensa plebeia. Etiam quod a cardinali Hispano3 munus acceperat, vendidisse in Anglia dicebatur.

Ratisbona Arundelium4 adhuc retinet. Silentio tegitur oratio longa Caesaris5 ad principes; exspectatur ibi Brandenburgicus elector6 et Coloniensis7.

459

Hic inter Gallos Anglosque foederis spes est aliqua, sed nondum confectum est negotium. Si cum Batavis Angli de mari controversiam ad aequas pactiones deducere poterunt, magna res acta erit.

Cardinalis8 duos suspectos sibi ab exercitibus amovit, quorum frater regius9 nunc hic est Blesas porro iturus, Suessionensis10 in Campaniam amandari creditur. Regem11 sub finem mensis hujus aut hic aut hinc non longe futurum credimus.

Nuper Ransovius12 prima nocte Isolani13 castra invenit praedaeque multum abduxit; primo demum mane supervenit Valetta cardinalis14 et gloriam victoriae sibi vindicat. Sub idem tempus Piccolominii15 castra damno affecit dux Bernhardus16.

Corbiam Galli claudunt circumducto aggere nullius rei, quod sciamus, egentem, nisi quod molae lapidesque molares deesse dicuntur, quorum defectus aliis commentis suppleri potest. Conspectus amissi oppidi et malorum, quae inde nasci possunt, reputatio sopita aliquamdiu, ut scripseram17, odia in Sancurium18, Davausii19 affinem, resuscitat. Est is in Anglia postulantque eum sibi dedi legati Gallici20; responsum accepere moratorium. Nempe ut illi tempus abeundi detur.

Veneti Pesarum21, virum egregium, mittunt ad pacificationis negotium Coloniam. Eodem se per Augustam Guenettius22 contulit. Sed credibile est nihil actum iri, priusquam res transactae sint Ratisbonae.

Praeter illa sex aut septem e Silesia millia, Bavaricae cohortes aliquot pontem Brisaci transiere cum machinis XXIV, centum carris farinae. Dicuntur eodem modiorum frumenti undecim millia e Wirtembergensi agro portata et ex eodem agro Sueviaque novas eo copias ducere Glenius23. Iam certe ita viribus suis confidit Gallasius24, ut non Bellegardam tantum et Auxonnam intercludat aditu, sed et Ludam machinis verberet; unde Montispellicardi periculum imminet, hoc majus futurum, quod comes Susae25, notae industriae atque animi vir, mortalitatem explevit.

Pars quaedam imperatoris26 copiarum ad Tigurim se ostendit, metusque est,

460

Duces Rhaeti omnes ob non soluta per undecim menses stipendia a Gallis debita militiam deseruere, tribus demtis. Conventus novus Curiae habetur, quo ipse se, quanquam et animo et corpore aeger, transfert Rohanius27 iratos, se potest, verbis placaturus.

Quis sit Vallis Telinae status exhaustae peste et agrestium ob militares injurias fuga, Marinus28 dicet. Loca, quae Hispani in territorio Placentino cepere, haec praecipua nominantur: Comporanata, Florentiola, Burgum, Sanctidominicum, Curtis major, Buscittum, Montcella, Pleudola, Salinae ad Saxum. Aqua praeterea amnis ab oppido Placentiae abducta, et oppidanorum aversi animi ducem ipsum intra arcem conclusum trepidumque tenent. Iam et Albam et Niceam Montiferratensis ditionis oppida, suae potestatis fecere Silva29 et Ferrandinus30, et Astae minantur.

Classis Gallica in ora est Provinciali, Hispanica Genuae, in id se parans, ut insulis Margaritae et Honorati commeatus, qui ibi desiderantur, adferat. Alia classis ad Caretam contrahitur.

Landgravius31 quid agat, incerti sumus. Credi volunt Galli auctum illum Gallicis cohortibus ire, ut Dortmundo Ermensteinoque subveniat. Hanoviae praesidiarii Offenbachum invasisse dicuntur ad eripiendum hunc illis locum movente se Darmstadiensi32. Interim nec pactionum cum oppido tentamenta conquiescere.

Multum dubito, verumne sit Turcas Neuheuselae insidiatos; deinde viginti eorum millia missa ad expellendum Transilvaniae Ragoskium33, desertum ab imperatore metuente, ne novum in se bellum concitet.

Anglos intelligo, priusquam bellum in Austriacos sumant, magno id indicare Batavis nempe volentes Flissingam sibi tradi, ut e propinqua sede arma moveant, deinde veterem Britannum militem sibi concedi accepto ejus in locum novo. Haec meis popularibus persuaderi posse vix arbitror. Tum vero metuo, ne rejectae res a Ratisbonensi conventu in Norembergensem anni venturi Anglos tot annos trahi solitos trahant amplius. Ne id quidem crediderim, quod fertur, cudi Ratisbonae proscriptionem, quam bannum vocant, in landgravium Casselensem et ducem Bernhardum. De Gozio34 rumores sunt varii, alii ad Visurgim, alii longius iisse.

Sed haec ex propioribus partibus cognoscentur certius.

Nihil aliud nunc quidem habeo, Excellentissime Domine, nisi ut reginae35, regno, Tuae Sublimitati precer optima.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius36.

461

Lutetiae, 13/23 Octobris 1636.

Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.