Search
Add panel
[tiler debug info]
Choose a letter
Mi frater,
Annus est et ultra, quod Mileterius2, magnus olim partis Rupellanae antistes et D. Tileni3 adversarius, librum edidit Gallice, pertinentem ad conciliandos romanenses cum reformatis4, quo proposito nescio. Alii dicunt hominem sibi non displicentem - idque satis apparet - appetere magnae rei gloriam. Alii, inops cum sit, ali eum cardinalis5, cui operam navat aperteque dedicat, beneficio. Qui interius hominem norunt, benignius ejus propositum interpretantur; adversis edomitum animum a factionum6 bellique consiliis ad pacis desiderium flexisse. Salmasius7 vetus8 ei amicus est neque de eo male sentit.
Iam menses aliquot sunt, cum librum edidit latinum9, in quo ea, quae involutius dixerat, explicat, non tamen sine latebris aliquibus, praesertim ubi de primatu in ecclesia agit deque eucharistia.
Varia fuere judicia eorum, qui plane pontifici10 parent, eorum, qui Calvinum acriter sectantur, et quorundam in utroque grege temperatorum11.
Molinaeus12 diu exspectato missum ad se librum excepit duro responso13, ut et priorem fecerant tum ipse tum Rivetus14.
615
Rescripsit Mileterius Molinaeo false satis15, quippe Gallico sermone, quo plus valet, et quaedam dixit ad Molinaeum pertinentia non vane. Cameronis16 sententiam de praedestinatione et gratia - nam de his quoque egit libro illo latino17 et fuse aperteque satis - ita probat, ut emendet aitque voluntati isti Dei de servandis omnibus, quam Camero agnoscit, consentaneum esse, ut in iis, qui non convertuntur aliquid, sit quod ipsis fuerit evitabile. Arminio18 tamen consentientes adeo non vult videri probare, ut dicat solum fuisse Cameronem, qui ipsis os occluserit. Post unum eximium ejus gregis debellatum - Tilenum - neminem ausum exsurgere, nisi unum, dissimulato nomine. - Episcopium19 intelligit -.
Huic extremo Mileterii scripto Daillaeus20 suum opposuit21 latinius sane quam erat Mileterii, sed satis aculeatum. In eo, quod miror, synodi Dordrechtanae22 decreta magnificat: cum iis tamen conciliare vult illas sententias de Dei voluntate ad servandos homines, miris effugiis et ἀσυστάτοις.
Dignam arbitror hanc occasionem, de qua cogitent, qui ibi sunt, viri eruditi, si forte ex hoc collisu23 durorum satis hominum lucis aliquid excitetur.
Iampridem curaveram ad D. Episcopium mitti quae Amiraldus24 et Testardus25, discipuli et hi Cameronis, eo de argumento scripserant26, putaveramque illum ea, quae olim Camerone vivente scripsit27 pro sui libelli, qui ἀνώνυμος exierat28, defensione eodemque mortuo, ne cum larvis luctaretur, suppresserat, nunc reficta nonnihil editurum vel in hoc maxime, ut istud σοφὸνφάϱμαϰον de voluntatis immobilitate, nisi quatenus ab intellectu determinatur, quo haud dubie Deus causa statuitur inevitabilis culparum omnium, etiam primae denudatura29 ob oculos ponatur, si qui forte inde rem non tam per se quam tractantium vitio obscuram pervidere incipiant.
616
Si D. Episcopio non vacat, erunt forte alii. Sane aut nullum, aut tempus est aliquid agendi30, si modo veritatis non hic aut illic, sed ubique spargendae habetur, quae debet, ratio.
Meae occupationes mihi quod permittunt, id facio. D. Brandanus31 optime sentit, sed nondum exercitatus est in istis controversiis, sed dat operam, ut sit. D. Aurato32 non expedit fortunis incertis ista in hoc solo moliri. Britannorum legatorum33 pastores34 delatores35 sunt magis quam disputatores.
Mileterius legatum Britannicum extraordinarium adiit; me non vidit, credo, veteris offensae metuens, quam ego ex animo delevi quotidie in hoc intentus, ut privatis cogitationibus emotis publico vigilem eique me totum dedam. Publicum autem cum dico, christiani orbis bonum intelligo.
Quo rectius totum hoc negotium introspicias, mitto omnes qui de eo scripti sunt libri teque oro, ut primum D. senatori Reigersbergio36 ostendas, deinde iis37, quos veri pacisque amantes nosti38.
XXIX Dec. MDCXXXVI.
Parentes39, tuam40, tuos41 saluta a nobis omnibus.
Coventrii, viri illustris apud Anglos filius42 vertit Anglica nostra pro Religione Christiana43.
Tui amantissimus frater
H. Grotius.
