1302. 1628 augustus 26. Aan J. Wtenbogaert1.

Mijnheer,

Ick heb ontfangen uE. ende anderen vrunden bryeff voor Mercier2. Ick sal het best doen ende heb de saeck aen d'heer Tilenus3 gerecommandeert. D'or4 moet geëxcuseert worden, doch can hem vordeel doen met hem aen l(eerling)e te helpen. Maer evenwel, alsoo dit alles onseecker is, dyent gelet om hem daer te hebben, soo het eenichsins mogelijck is. De saeck van monsr. Reael5 was mij om zijnes naems wil genoech gerecommandeert, nu te meer door zijn ende uE. schrijvens. Sal niet laeten al te doen dat in mijn vermogen is. De twee boecxkens uE. toegesonden zijn van Pelletier6, dye op dat stuck niet anders en heeft geschreven.

Den minister, dye aen Rivet7 had geschreven, heeft den naem d'Aly8. Hij ende Maistersat9 worden gehouden voor zeer moderaet, maer hoe verre dat gaet, weet Godt. Mevrouw de Chastillon10, de moeder, heeft onse questiën willen verstaen, dyen ick onderricht heb naer vermogen. Ick zye, dat men het stuck van de remonstranten alhyer begint te apprehenderen. Ick meen men aen uE. sal gesonden hebben copye van seeckere handeling, tot Bern gevallen met Calvijn11, waeruyt onder anderen blijckt, dat de magistraet van dye stadt al goedstijds voorsyen heeft de quade vruchten, dye comen souden uyt de absolute predestinatie. De originele zijn op 't stadhuys te Bern, dat is seecker, ende dyent dat geconfereert met hetgunt Beza12 schrijft ad Claudium de Xaintes ende vorder ondersocht,

369

De trouppes van den hertogh van Mantua13 zijn uyt Savoye teruggetrocken, doordyen sij niet hebben connen passeren, ende zijn voorts meestal gedissolveert bij faute van goed beleyd ende resolutie van Vranckrijck, zijnde besich met Rochelle, soodat dyen goeden heer in een goede saecke peryckel loopt van t'onder te geraecken. De Engelschen werden verwacht in Septembri ende is men geprepareert haer te wederstaen. De vivres van Rochelle, meent men, tot in October connen duyren, niet sonder hulp van eenige, selffs uyt 's conings leger, dye bij nacht van de landzijde vivres hebben laeten insluypen. De jalousie tegens den cardinael14 verhindert de Franchoysen ende de jalousie tegen Buckingam15 de Engelschen, soodat de uytcomste onseecker is. Ick heb hyer verscheyden advysen gezyen, dat de laege chambre van het parlement in Engelant onder anderen poincten tegen Buckingam ingebracht had, dat hij de leer van Arminius in Engeland favorizeerde, 't welck ons hyer geen goed sal doen, doch de hulp, dye wij vanhyer te verwachten hebben, moet ons toeverlaet zijn. Godt sal alles voorzyen, op wyen mij verlaetende ende denselve uE. met alle de broeders recommanderende, insonderheyt de gevangenen16, sal eyndigen ende blijven

UE. dyenaer,
H. de Groot.

Den XXVI Augusti XVIcXXVIII

tot Parijs.

Adres: Monsieur, Monsieur van Meden.