2421. [1636 januari 1]. Aan N. van Reigersberch1.

Mijn heer,

De historie van t' gunt in s' conincx2 bijwesen in het parlement is gepasseert, sal uE. particulierlijck uyt neeff Reigersberg3, dyen ick door een van mijne vrunden een goede plaets had geprocureert, hebben verstaen. De nonce van den paus4, de ambassadeurs van Venegië5 ende Hollant6, de dochter van den prins van Condé7 ende de hertoginne van Lorraine8 zijn daerbij geweest. D'heer Bignon9, advocat du Roy, mijne beste vrundt, heeft uytermaeten wel geharangueert ende soo getoont, dat men aen des conings wil ende de tegenwoordige wet (?) most gehoorsaemen, dat hij nyet verswegen en heeft de quade consequentie door het inbreecken van meerder ende meerder venale officie, soo van judicature als anderen, waeruyt boven andere swaerichyden volgde, dat veele, dye haer anders tot den crijgh souden begeven, tot ampten haer begaven; dat oock de reputatie van Vrancrijck bij de uytheemschen verswackte, doordyen zij verstaen, dat men recours heeft tot remediën, dye nyet en connen geëxcuseert werden dan door de uyterste noot; dat coning Fransoys de Eerste met het geldt comende van officiën had begonst het oorlogh in Italië met soo quaden succes, dat van dye conquesten nyet en resteerde dan de droeve memorie. De coning heeft door den cancellier10 doen seggen, dat dye discoursen hem hadden gequetst, ende daernae in t' particulier, dat hem meest verdriet, dat sulcx gehoort was bij de hertoginne van Lorraine. Hij troost hem met zijn goed gemoet ende seyt gelijck hij sich aen den coning heeft gequeten, dat hij hem oock voor Godt heeft moeten quyten. T'Parlament ende alle anderen prijsen hem hooch ende spreecken quaelijck van den premier prési-

445

Wij zijn becommert voor Mentz, Hanoult, Hagenoult, Colmaer, ende hebben geen seeckere tijdinge, maer wel een lopende gerucht van een stilstand tot Mentz.

Ick sende uE. de historie van twee oude personen in Engelant14. In libro Phlegontis Traiani15, qui libertus fuit Adriani Imperatoris et cuius Mirabilium pars exigua nobis restat ex libris censualibus Italiae, non invenio, qui supra aetatem CXXX annorum pervenerint; qualia exempla nonnulla invenire est in Emendatione Temporum Scaligeri16. Sed cum longe alia sint, quae longam vitam praestent, alia, quae vegetam, alia quae sapientem, puto hoc, quod postremum dixi, debere esse ἐν τοῖς πϱοηγουμένοις caetera ἐν τοις ἑπομένοις. Virorum eruditorum video Theophrastum17 ad magnam aetatem pervenisse, quod eum assecutum puto magna quadam ingenii suavitate et mediocritate studiorum. Caeteros eo pervenire posse non est animi et laboris magna contentio. Si veterum scripta revolvamus post illam primam aetatem nondum exhaustis terrae viribus, longaevi reperiuntur maxime pastores, quibus vita in sicco, alimentum maxime ex lacte. Sunt, qui diu vivunt ipsis morbis adiuti humorum copia non patiente se brevi ab igne interno absumi. Ego sicut vitae longum spatium, quamdiu Deo et hominibus utiles sumus, non spernendum Dei munus arbitror, ita saepe verum puto vetus Graecorum proverbium ὃν οἱ ϑεοὶ φιλοῦσ᾽ ἀποϑνήσϰει νέος18.

Qua de re non inseram literis, quae sunt in Iuvenalis Satyra de Priamo et Pompeio19, utinam non et nostri saeculi probato exemplis. Quid si et de Stoicis addam quaedam, non quod semper posticam sequar, sed quod undique optima excerpam. Chrysippi20 est ἀγαϑον ὁ χϱόνος οὐϰ αὔξει πϱοσγινόμενος. Unde Cicero: qui bonum omne in virtute ponit, is potest dicere perfici beatam vitam perfectione virtutis21. Negat enim summo bono adferre incrementum diem. Et alibi: Stoicis non videtur optabilior nec magis expetanda beata vita, si sit longa

446

Talia me iam huc aetatis per aerumnas multas provectum meditari decet et me sequentibus eadem non dicendo tantum, sed et agendo tradere. Nihil mihi magis nocuit, nihil item magis me solatur quam viva quaedam et perpetua τοῦ ϰαλοῦ ϰατάληψις, quam passim sordere video, et hic et apud vos, ita tamen, ut appareant tanquam nantes in gurgite vasto26 facti de meliore metallo animi.

Haec tibi pro strena; sed et illud addam id mihi christianam philosophiam falso impermixtam et certissima habentem veri pignora praestitisse, quod Bruto27 praestare Stoica non potuit, ut numquam dicturus sim ὦ τλᾶμον ἀϱετὰ, λόγος ἀϱ᾽ ἦσϑ᾽, ἐγὼ δέ σε ὡς ἔϱγον ἢσϰουν28.

Ick recommandere uE. mijne saecke met Rotterdam29, mijne papieren, mijne kinderen aldaer30 ende alles, wat ons aengaet, bereydt zijnde wederom in alles te dyenen, oock uE. biddende mijn versoeck van de vacantie hyer te besteden niet te vergeten.

De Lelyman31 comt daer terstont bij mij, toont mij brieven van zijnen man bij Aristoteles32, dye seyt, dat den m(?)... iis33 geseyt heeft, dat Alceus34 alleen hapert35 op Saturninus36 ende dat Simonides37 dat rechte houdt als raeckende particulieren. Schrijft mij eens daertoe uE. bedencken.

Deselve schreeff, dat Pyrrhus38 soo wel als Aristoteles39 voor Catullus40 was; oock onse Neeff41, maer dat deses stem42 nu minder was als wel voor desen.

447

Mijnheer de cancelier43 blijft noch in Pomeren ende stelt de reys van Sweden uyt. De Engelschen schijnen wat hoops te hebben voor de Palsische familie.

Adres: Mijn Heer Mijn Heer Reigersberg, raedt in den Hoogen Raede in Hollant in Den Hage.

In dorso schreef Van Reigersberch: broeder de Groot, den 1 Ianu. 1636 tot Paris. De longa vita; van de vrije harange van den heer Bignon int parlament in presentie van den conynck.