eLaborate
::: eLaborate options :::
    Show pagebreaks
    Show variations
    Letter



    3015. 1637 april 7. Van N. van Reigersberch1.

    Mijn Heer,

    Ick hope uwe Ed. het iargon nu sal hebben ontfangen ende mettertijt vernemen de devoiren, die bij ons werden aengewent om op behoorelijcken tijt de vruchten van onse advisen te mogen genieten. Met Aelianus2 heb ick daervan gesproocken, die de sorge op hem heeft genomen.

    Wij sijn eenen tijt herrewaerts hier seer wel gedient geweest ende toont de versheyt van brieven, dat die int commen nergens op werden gehouden. Cimons3 volck laet mij die nevens andere op den rechten tijt toecommen; meene de faute elders als bij haer is, dat is, dat Aelianus den cortsten wech niet heeft doen nemen, hetwelck hij voortaen sal doen.

    Het different, dat Humelus4 met Gert5 ter oorsaecke van Tanansius6 heeft, indien het niet en is gevonden met het expedient bij Scarinus7 aen Constans8 geopent, sal sonder Ubbo9 niet wesen te rechten. Beria10 is vrij van sijn eygen humeur, dient evenwel niet onvereffent gelaten.

    Van Golilas' soon11 heeft Asmundus12 Humult13 gesproocken, die daerover met danckseggynge heeft geantwoort, maer niet runt verclaert, off hij genegen is denselve bij hem te nemen. De Duytsche tale comt daer meest te passe, want weynych off geen depesches bij sijn ordre int latijn oft Frans werden gedaen.

    198

    Van14 Wijmar15 hout Humult seer weynych; daerom heb ick niet geseyt, dat Golilas Crayenburch16 hem doet volgen; siet niet garen, dat Wijmar over Rhiin gaet17, veritus, ne sit Davus18 in Germania. Smals(?)19 was van ander gevoelen; sed Humult mihi videtur cum Wijmar20 veteres etiamnum fovere simultates.

    Met Caesar21 ben ick even naer. De saecke van Amelant22 schijnt wat te sluimeren, sijnde de stucken naer wederom bij de Staten sijn ontboden geweest voor de tweede mael de collegiën niet toegesonden. Somyge meenen genouch b[e]sluit (van de) Staten-Generael sij (?) gehouden23.

    Brieven van Hamburch al over drie weecken geschreven hadden hier geadviseert, dat Aisma24 van daer naer dese quartieren was vertrocken; dan hebben hem hier tot noch toe niet vernomen, heeft oock geen apparentie commen sal, maer is mij geseyt, dat hij sijn Hoocheyt25 heeft geschreven, dat hij op wech sijnde hadde vernomen de onsteltenisse, die hier is, ende hoe dwers opgenomen wiert een actie, daer soo wel in is geprocedeert, ende darom niet conde dienstych oordeelen in dese onsteltenisse hier te commen.

    De entreveue van de Spaensen ambassadeur26 heeft voor desen geëxcuseert bij rencontre te sijn geschiet; vint vremt, dat men een minister, die men sulcke handelynge vertrout, niet en vertrout, dat hij weet, hoe hij alderley personen moet hanteren.

    Het versouck van Amelant seggen met wete van27 Magog28 is gedaen, sed negat Gelher29.

    In Vrieslant voert men de gemeene middelen in met goetvinden van de

    199

    Staten ende affsettynge van eenyge magistraten. Over den ontfanger-generael30, die lange gevangen heeft geseten ende nu al eenen ruymen tijt is gedeporteert, sijn bij de Staten van Vrieslant versocht drie raden wt den Hogen Rade, drie wt het Hoff Provinciael om te assisteren de Raedt van het Hoff van Vrieslant, die door maesschap ende omdat eenyge alreede in die saecke sijn gebruyckt geweest31, te oordeelen. Ick, die [bij] deselve commissie van de heeren Staten van Vrieslant was aengeschreven, hebben mij daervan geëxcuseert32; nescio an alii secuturi sunt meum exemplum.

    De stat van Middelburg is tegens den heer Knuyt33 dapper ingespannen ende is niet te geloven, hoeseer bij magistrae(t), kercke ende gemeente daer wert gehaet. Bij de andere steden vint support, dewelcke, de occasie menagerende, soucken met meerderheyt van stemmen ambulatoir te maecken ende Middelburch niet meer tours te geven als Tolen. Middelburch niet willende overstemmynge lijden heeft de vergaderynge van Staten verlaten. Daerover sijn gedeputeerde34 van de ander steden in absentie van Middelburch gecommitteert aen sijn Hoocheyt als stadhouder gesonden, dewelcke sijnen se[c]retaris Iunium35 heeft gesonden om Middelburch te induceren de vergaderynge bij te commen. Wat hij verrichten sal, moeten wij wachten.

    De confusiën sijn hier overal groot, de ordre daertegens cleyne. Den viant wert dagelijckx stercker te zee, de verliesen vallen groot, de gemeente seer ongesint, soodat wij niet staen in de beste postuyre ende schijnt nu eerst haer operatie doet het verloop van het iaer 1618. Godt wil sijn beschermende ooge slaen over desen staet ende de regierders, die haer particulier genouch behertygen, het publyck soo behoort bij de hant doen nemen.

    Wat remonstrantie de predicanten van Walcheren de Staten van Zeelant hebben gedaen, sal uEd. wt het nevensgaende36 sien; daerbij hebbe ick gevoucht twee pasquillen, onlancx wtgegeven tegens de Heeren van Amelant37.

    In de plaetse van den overleden thesaurier Goch38 wert gedestineert Volbergen39, thesaurier van sijn Hoocheyt. Voor den heer Beveren40 wert devoir bij

    200

    veele van Hollant gedaen, ende off wel apparentie is, dat faveur in Hollant sal vinden, soo sal in de Generaliteyt niet connen obtineren; ons Neeff41 doet veel om een te hebben naer sijn sin.

    Doet mijn gebiedenisse.

    Desen 7 April 1637.

    In dorso schreef Grotius: 7 April 1637. N. Reigersberg.

    Notes



    1 - Hs. Amsterdam, UB., coll. RK., M 10 j. Eigenh. oorspr. Niet ondertek. Gedrukt Rogge, Br. Nic. v. Reigersb., p. 337. Beantw. d. no. 3034.
    2 - Schuilnaam voor Petter Spiring Silvercrona.
    3 - Codenaam voor Staten-Generaal.
    4 - Pseudoniem van Grotius.
    5 - Schuilnaam voor Petter Spiring Silvercrona.
    6 - Codenaam voor geld.
    7 - Pseudoniem van Nicolaes van Reigersberch.
    8 - Constans wordt gewoonlijk gebruikt als een pseudoniem van Maria van Reigersberch een enkele maal van Grotius.
    9 - Codenaam voor de Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna.
    10 - Schuilnaam, voor Petter Spiring Silvercrona.
    11 - Golilas is een pseudoniem van Grotius. Het betreft hier Grotius' oudste zoon Cornelis.
    12 - Pseudoniem van Nicolaes van Reigersberch.
    13 - Schuilnaam voor Petter Spiring Silvercrona.
    14 - Het woord ‘van’ staat in de tekst in code: V.
    15 - Bernhard, hertog van Saksen-Weimar. De naam ‘Wymar’ staat in de tekst in cijfer: 262., met de ontcijfering door Grotius erboven geschreven.
    16 - Diederik de Groot.
    17 - De woorden ‘Wijmar over Rhiin gaet’ staan in de tekst in cijfer: 262. 20.1.24.17.45.9.6.3(= 31).21. 36.23.50.3. met de ontcijfering door Grotius erboven geschreven.
    18 - Davus is een type uit de Romeinse comedie, ‘een vijfde wiel aan de wagen’, bijv. in Terentius' Andria; zie ook Horatius, Sat. I, 10, 40-42, Sat. II, 5, 91-92, Ars Poet., 237-239. Vgl. George E. Duckworth, The Nature of Roman Comedy, A Study in Popular Entertainment, Princeton, New Yersey Princeton University Press 1952, p. 173.
    19 - Peter Abel Schmalz, secretaris van de Zweedse rijkskanselier; in de tekst in cijfer: 62.16.76.25.33. met gedeeltelijke ontcijfering door Grotius erboven geschreven.
    20 - De naam ‘Wymar’ staat in de tekst in cijfer: 262.
    21 - Codenaam voor Rotterdam; het betreft de pogingen door Grotius en namens hem ondernomen, om zijn achterstallige salaris als pensionaris van Rotterdam alsnog uitbetaald te krijgen.
    22 - Vgl. ter zake no. 2928.
    23 - De woorden ‘genouch ... gehouden’ staan in de tekst in cijfer: 99.82.86(= 88?).46.64.12.57. 104.94.7.64.103.1001. ]. 292.336. 63.6.1004. 60. 75.9.46.95.39.75.88.
    24 - Foppe van Aitzema.
    25 - Frederik Hendrik.
    26 - Don Iñigo Veléz de Guevara y Tasis, graaf van Oñate.
    27 - De woorden ‘Het versouck ... met wete van’ staan in de tekst in cijfer: 9.24.32.64.82.17.2.20.1.12.61. V. 83.42.82.28.76.21.70. 94.75.99.60.24.88. 90.75.32. 92.75.70.24. V. met de ontcijfering door Grotius erboven geschreven.
    28 - Schuilnaam voor Frederik Hendrik. Grotius heeft erboven geschreven: Pr. v. Or.
    29 - Schuilnaam voor Frederik Hendrik.
    30 - Jan van Bootsma. Vgl. ook no. 3028, p. 218 n. 7.
    31 - Misschien is hier iets uitgevallen.
    32 - Grotius heeft in margine aangetekend: Idem ego feci olim.
    33 - Johan de Knuyt; zie over deze aangelegenheid Notulen Van de Ed: Mog: Heeren Staten van Zeelant, d'Anno 1637, dd. 23-26 maart 1637, p. 72-79.
    34 - Mr. Corn. Rollant, secretaris van Zierikzee, Johan van Stapelen, secretaris van Goes, en de pensionaris mr. Boudewijn de Witte; zie de brief van de Staten van Zeeland aan Frederik Hendrik dd. 26 maart 1637 (Notulen Staten van Zeelant 1637, p. 87).
    35 - Jacob Junius.
    36 - Remonstrantie, Van de Broederen ende Predicanten, ondert Classis van Walcheren sorterende, gedaen aen de Ed Mog.: Heeren Staten 's Landts ende Graeffelyckheydt van Zeelandt. Ghedruckt ... 1637. Zie Catalogus van de Pamfletten, Tractaten, enzv. aanwezig in de Provinciale Bibliotheek van Zeeland, bewerkt door J. Broekema. Eerste Deel. 1568-1795. Gedrukt bij U.F. Auer en Zoon te Middelburg 1892; Knuttel, Pamfl. no. 4516. Ook in Muller, Ned. Pamfletten. Deze Remonstrantie is van 12 februari 1637 en ondertekend door Ysaacus Horenbekius, Jodocus Larenus, Carolus de Maets, Jan van den Brande.
    37 - Ernst Zuhm, Anthony Oetgens van Waveren, Simon van Beaumont en Foppe van Aitzema; vgl. no. 2928, p. 37 nn. 13, 14, 15, 16.
    38 - Johan van Goch.
    39 - Thyman van Volbergen.
    40 - Cornelis van Beveren; hij verbleef als extra-ordinarius gezant in Londen.
    41 - Frederik Hendrik; men zie voor deze schuilnaam voor de prins J. Fox, Hugo de Groot en de Gravin van Hohenlohe-Langenburg in Nederl. Archievenbl. 1962 1o afl., p. 40.
    Search



    Searchform

    Fulltext search

    Search domain

    Search site
    Search current document

    [text]
    [text]
    [text]