3221. 1637 augustus 22. Aan P. Schmalz1.

Praestantissime Domine,

Pertulit mihi literas tuas2 is juvenis3, quem et magnus mihi cancellarius4

516

De pace video in tam prosperis rebus Austriacorum per Germaniam spem esse exiguam. Tempora nobis ad eam obtinendam non iniqum5 fuere meliora; forte et redibunt talia. Suedorum erit sapientiae, cum ea pulchra se dabunt, non sinere elabi. Vident, quam frigeant veteres socii, novos illigare quam sit difficile.

Quae hoc anno gesta sunt a Gallis, sane exigua sunt; nec quicquam magni hoc quod restat anni exspectandum est.

Angli aliis nutant, aliis nictant. Foedus suum cum Gallis6 tegunt neque apud Suedos de Gallis loquuntur neque apud Batavos aut7 de Gallis aut de Suedis. Nunc Palatini principes8 belli artes ad Bredam discunt: sero sane. Mari adeo nihil faciunt Angli, nobis quod prosit, ut Gallorum insuper capiant naves, ideo quod Galli quasdam Anglicas Hispanica commercia agitantes ceperint.

Laudo, quod nostri ad bellum se parent quasi duraturum: sed copiis majoribus opus erit ad ea, quae restant tutanda, multoque etiam id magis erit necessarium, si et Silesiae inferre arma propositum est. An vero id pati possit Suedia, ut multa inde hominum millia educantur, nescio. Haud dubie tot ac tam diuturna bella regis Caroli9 Gustavique10 multam gentem exhauserunt.

Magnus dominus cancellarius cum in aliis rebus omnibus plurimum ostendit prudentiae, tum et in hac cunctatione super maris transitu. Ibi enim esse debet, ubi res maximae aguntur. Inter ea autem numerari debet et redituum publicorum diligens procuratio.

Moschum quieturum et ego credo. Gens est satis deses.

Danus11 satis sibi esse putabit, si Suedis non impedientibus ei licebit adversus propinquas civitates sua promovere consilia.

De dissidiis in Polonia ex Polonorum et literis et sermonibus cognoveram. Periit regi12, ut videtur, Anglica amicitia, Austriaca vero non potest non ipsis, qui in Polonia libertatem amant, esse suspecta. Quare sic existimo, si Austriaca vis infringi poterit, non multum esse, cur Poloniam metuamus.

Ad S. Chaumontium13, qui credito diutius Hamburgi haeret, pridem missae erant literae, unde pecuniae fierent Suedis solvendae; non tamen quantae ex Wismariensi14 foedere, si id ratum fiat, deberentur.

Apud Anglos haud dubie factiones sunt duae; et Suedis et Gallis et Batavis in id laborandum est, ut valescat illa, quae ab Hispano15 est aversior.

517

Hic oppressa sunt consilia quaedam contra cardinalem Riceliacum, quorum regina16 suspectabatur. Capti relegatique de domo ejus nonnulli17 et, cujus amicitia illa multum utebatur, abbatissa Vallis Gratiae18 inde demota.

Cetera ad magnum dominum cancellarium scripta19 non repeto.

Vale, vir egregie.

Lutetiae, 12/22 Augusti 1637.

Tuae Nobilitati addictissimus
H. Grotius.

Cepit Ensishemum dux Bernhardus20. Rhenum transiit. Waertium21 a munimentis suis depulit; septingentos ejus occidit22.

Adres: A Monsieur Schmalze, Secrétaire de M. le Grand Chancelier de Suède. A. Stockholm.

In dorso met andere hand: Holmiae, die 7/17 Septembris 1637.