569

3256. 1637 september 18. Aan Willem de Groot1.

Mi frater,

Gaudeo placuisse tibi confabulationem meam per literas. Hoc mihi est negotiorum dulcissimum levamentum.

Borussus2 ad me ubi venerit, excipietur non tantum illa tralatitia humanitate, qua omnes excipio extraneos, sed ea, quam merentur, et tua et patris3 commendatio.

De Gallicarum ecclesiarum rebus recte judicas. Omnia ista non ad normam veri, sed ad partis suae cuique obfirmationem comparantur. Mileterius4 post fulmen synodi Alensonianae5 alium scribit librum6 magis ei favente Sorbona quam Carentono. Velim scire et aliorum de ejus laboribus conatibusque judicia.

In Suedia pastor qui est in urbe regia Stockholmae Germanus7, volentibus rectoribus ita se tenet inter communiter credita et hortamenta ad sanctitatem, ipsum etiam dogma de Coena ita tractat, ut omnibus, qui eo veniunt, Batavis satisfaciat eosque ad communionem suam pertrahat.

Idem de Brandano8 speraveram. Sed is a Germanis hic nonnullis excitatus contra monita, contra praecepta mea inclementer declamavit in calvinistas et pontificios; et theses de Coena quas a me vocatus defenderat, contumeliossisimas in eos, qui πολυτοπίαν non agnoscunt, hic omnibus tradidit plane corrumpendo instituto meo. Itaque coactus fui me ab homiliis ejus abstinere, deinde et inhibere istam, quam conscientiae nomine tuetur, me nolente in aedibus meis declamatoriam vehementiam silentio ei plane imposito. Manebit hic ad ver; ne sibi injuriam factam queratur is, qui neque conditionibus ei per Mathisium9 praedictis neque meis edictis aequissimis paruit semper aeruscandi avidus, ut multis mos est illius gregis, cum tamen ea sorte, quam ego ei dederam, contentus esse et posset et deberet. Quid posthac, ubi ille importune loquax abierit, faciendum mihi sit, ut et

570

Archiepiscopi10 oratio cum Anglice sit typis vulgata, facile apud vos interpretem inveniet et digna est, quae legatur. In literis, quas intercidisse dicis11 - forte in Suediam Spiringium12 sint secutae -, scripseram, siqua nova pararetur editio Taciti aut Lucani, habere me ad illum correctiones plus LXXX, ad hunc notas veteribus recognitis et in unum collectis additas13. Procopiana14 cum multis accessionibus faciam, ut describantur et editioni parentur hortante me magno cancellario15 ad quem praefationem16 misi valde ei probatam. Annales belli Belgici17 ad inducias usque descripti sunt. De his duobus libris scripseram me pretii petere nihil: tantum exemplaria centum chartae melioris bene compacta, ut amicis tradi possent. Praeterea velle me agere cum typographo, qui susciperet, ex syngrapha, intra quod tempus absoluturus esset editionem, ut mihi caveam adversus tricas.

Notas ad Novum Testamentum Heinsianas18 exspectamus et si quid Salmasius19 contra molietur. Anthologia20 nostra dormit.

Cordesius21 ita de me, ita de bonis meretur omnibus, ut hoc, quod tibi commendavi, negotium peragere rogeris, quantum rogari potes.

Utenbogardo22 felicem senectutem precor et ut, si quid gestat foecis in hac vita, fortiter concoquat.

De patre gaudeo. Matri23 opto mitiora. De Venloa et Ruremunda tristes intelleximus. Quo tempore vos de Breda, nos de Capella speramus et Dampvillerio.

Vale, mi frater, cum tua24 tuisque25, parentibus, propinquis, amicis.

Tuus totus
H. Grotius.

Lutetiae, 18 Septembris 1637.