3886. 1638 december 11. Aan N. van Reigersberch1.

Mijn Heer,

Uwer E. brief van den laeste Novembris2 heb ick ontfangen. Bidde uE. een einde te becomen van de saeck van Rotterdam3 ende nopende mijne papieren, daeraen mij veel gelegen is, instantie te doen mondelijck aen d'heer Basius4, den welcke, soo hij mijne begeerte niet nae en comt, ick niet en houden en sal daervoor, daervoor ick hem plagh te houden, bij requeste aen de gecomitteerde raiden, ende niet op te houden vooraleer apostille sal sijn gegeven, waeraen mij is gelegen.

Voor betaeling van mijn gelt heb ick te Hamburg geschreven. De cassatie houde ick met uE., dat geene apparentie en heeft.

Over de verlossing van de personen bij Calloo gevangen verblijde ick mij.

T'volck van den churfürst Palsgraeff5, die bij Bremen waeren aengecomen, sijn geslagen ende gedissipeert. De saeck van dat huis sijn voor altijd geruïneert, soo Engelant met Swede niet claerder en spreeckt. De geunieerde provinciën connen oock voor dat huis niet doen, eer hetselve sal sijn geschiet.

Nopende de landgravin6 ben ick van uE. opinie ende sal garen verstaen, wat diesaengaende sal passeren, als oock, wat de oorsaeck is geweest van die onlust van Houtebeens7 volck.

748

Mijnheer Camerarius8 heeft mij voor desen wat bedeckter, nu wat opentlijcker doen verstaen, dat hij ongaeren gemoeit is met het bestellen van mijne brieven aen uE. ofte andere vrunden. T'senden van een knecht t'uwer Ed. huise is soo beswaerlijck niet, off ick doe garen meer voor sijne Ex. ende andere vrunden. Ick twijffele, off dese scrupule comt uit menage. Heb daerom monsieur Heufd9 aengesproocken, door denwelcke ick alle de pacquetten, die aen mijnheer Camerarius gaen, bestelle. Die seit mij deselve te senden aen sijne correspondent in den Hage, Kijt10 genaemt, met die intentie, dat de heer Camerarius de brieven sonder port sal ontfangen ende dat hij, Heufd, hetselve port sal in reeckening brengen aen de croon van Swede. Wilt vernemen, off dat soo geschiet, Want soo de swaericheit van daer niet en comt, soo moet het comen uit een anderen hoeck, die garen mijne brieven aen de vrunden als voor desen in handen crijgen ende lesen souden. T'welck niet wel en can geschieden, als deselve gaen onder couverte aen een ambassadeur, cuius literae et quae ad eum mittuntur sanctimoniam habent juris gentium. Voor dese mael sende ick dese mijnen brief onder couverte van mijnheer Spierinck11, aen denwelcke uE. sal gelieven te vraegen, off sijne E. sulx goed vind, opdat onse domestycke saecken aen onse quaedwilligen niet bekent en werden. Ick hoop uE. ten aensien oock van de goetediensten bij uE. gedaen in de subsidiën daerin geene swaericheit sal maecken. t'welck sijnde sal uE. om sijn volck de moeite af te nemen ende te eer de brieven te becomen weeckelijck nae het arrivement van de brieven dienen te senden tot sijne E.

Wij sijn hier niet sonder reden becommert met de saecken van Brisac. De gelegentheit daervan sal uE. uit den brief van mijn jongste soon12 verstaen, waer ick bij sal vougen, dat den hertogh13 selve een brief van gelijcken inhout heeft geschreven aen mons.r du Noyer14 daerbij vougende, dat hij meent, dat den vijant soo hem andere plaetsen failleren, wel soude mogen aenslagh maecken op Waldshut. een plaetse die mede niet onbequaem en is om sijne Fürst. Genade de vivres af te snijden. Sijne Fürst. Gen. heeft aen den hertogh van Longueville15 geschreven om met sijn deel leger bij hem te comen; heeft oock hier te hoof geschreven, opdat aen den hertogh van Longueville ordre daertoe werde gegeven. Maer ick meen, als den hertogh van Longueville ordre hadde, die overlang had behooren te hebben, dat het hem mogelijck soude sijn bij den hertogh van Wimar te comen alsoo Lamboy16 drie duisent man te voet ende t'beste van Gotz'17 ruiterie overgeset hebbende te Drusenhem, ende voorts den hertogh Carel18 hem in de wege sijn.

749

De belegerde op hoope van secours opiniastreren ende contenteren haer met paerdevleesch. Gotz crijgt vivres van Constance ende Schafhusen, gelt van Schaffhuisen ende Basel.

De regierders van de Grisons vresende, soo Brisac genomen werde, dat de Fransoisen nae haer sullen comen om de gemeente, die tegen deselve regierders seer te onvrede is om het uitstellen van t'wedergeven van de souvereineteit van de Grisons over de Valteline, te stercken, resolveren haer te doen, dat de Spaignaerd lang gesocht heeft, dat is Spaensch garnisoen te nemen in haere forten. Verwachten voorts uit Spaignië haere ambassadeurs21. De roomschgesinde cantons hebben over den paus22 aen den keijser23 ende coning van Vrancrijck24 geschreven recommanderende de paix ende, soo die soo haest niet en can becomen werden, versoeckende dat het graefschap van Bourgogne mochte gestelt werden in haere handen tot conservatie van neutraliteit, met weinich apparentie van sulx van Vrancrijck te obtineren.

Eckenberg25, ambassadeur van de keiser te Rome, heeft ordre becomen van sich in t'stuck van de ceremoniën nae des paus wil te vougen.

Den hertogh van Modena26, die nu in Spaignië is, heeft s'jaers tot pensioen dertich duisent ducaten en de coninginne moeder in Engellant27 duisent gulden s'daegs, t'welck in t'eerste was drie duisent gulden daegs. De selve coninginne is gevisiteert bij den ambassadeur van Vrancrijck28, niet bij die van Spaignië29.

In Schotlant werden eenige van de bisschoppen aldaer beschuldigt van quaed leven: t'welck dan aen diegeene, die alles soecken over hoop te werpen, oorsaeck geeft van crijten. Want onder dat spel schuilt, sal sich eerst in t'parlement openbaeren.

Wij hebben hier een30, die getoont heeft aen den coninck, oock ten mijne huise, de const om met een musquet ofte pistolet dertich cogels te schieden achter den anderen ende sonder eenig verlies van tijd deselve weder met dertich cogels te laden. Den coning geeft hem goed pensioen.

Den 11e December 1638 tot Parijs.

750

Den coninc van Polen31 heeft veel gesproocken met den ambassadeur van Venetië32 in t'hoff van den keiser versoeckende aen die republique intercessie voor den prince Casimir33 ende den Venetiaen versoeckende hulp, soo t' noodt is, tegen den Turcq.34. Denselve coninc heeft om de saecke van sijn broeder oock geschreven aen den paus ende Italiaensche princen ende, soo men seit, sal hier senden den maerschalck Opalisky35 ende s'conincx camerling Casanosky36. Denske37, die hier sonder notable qualiteit om de selve saeck gecomen was, is terugge getrocken.

Den palsgraef Mauris38 gaet nae den hertogh van Wimar.

D'heer Luthman39 vordert hier niet.

Den prins van Condé40 heeft in t'parlement van Bourdeaux den hertogh van Espernon41 beschuldigt over de doot van Heindric de Vierde42. Dat heeft sijn reflexie op de coninginne-moeder.

Boven aan de brief schreef Grotius: Men seit ons hier dat de princesse van Orangie43 weder swanger is.

In margine schreef Van Reigersberch: Broeder de Groot den XI Dec. 1638.