1004. 1625 augustus 24. Van N. van Reigersberch.1

Mon frere,

Die van den XV hebbe ick den XXIII deser ontfangen ende ten selven dage mondelynge tijdinge gehoort van messieurs Doublet2 ende Graswynckel,3 die daechs tevoren over Brabant waren gearriveert. Ben blijde soo wt het mondelynge rapport als wt uE. schrijvens te verstaen dat uE. wel te passe ende wel tevreden sijt. Hoe ick hier langer blijve, meer hoore, alles nader ondersoucke ende doorsie, hoe ick moet oordeelen dat uE. alle contentement hoort te nemen ende onbecommert het wteynde van uE. swaricheyt, dat niet heel lanck vallen kan, verwachten.

Ick hebbe met mijn broeder, die om een groot ongeluck van sijn Jan bij een expressen thuis is ontboden, voor sijn vertreck Neeff noch een[s] gesproocken;4 vinden aen hem dat wij konnen wenschen ofte verwachten. Dan wij sien oock wel datter noch tijt moet sijn, dat oordeelen mede alle die uE. best willen ende die uE. best vertrout. Hij heeft mij geseyt, alsoo ick sulckx vraechde, dat het hem seer aengenaem soude sijn dat uE. dickmael van alle de gelegentheyt van dat rijck aen hem schreeft. 't Scheen hem oock aengenaem te sijn dat ick hier soude blijve, gelijck ick oock geresolveert hebbe te doen; sult darom wel doen ende uE. brieven aen mij addresseren, sal sien wat bij occasie van die van tijde tot tijde bij gelegentheyt kan vallen. De brieven dienen open ofte met een copie te commen, om met fondament te mogen spreecken. Hem yet over te dryngen is ongeraden, soude hem onlus-

280

Dria[ckel] sprack onlanckx met Neeff, slouch vanselffs voor off men uE. met een requeste niet soude connen revoceren, soodat hij selffs op middelen denckt. Mijn opinie is, ende die wert bij Art[axerxes], Driak[el] ende andere goetgevonden, dat uE. dit loopende jaer sonder versouck behoort door te laten gaen; misschien wat tusschen beyden geschiet. Die het in het lant garen wel sagen, meenen het eenyge remedie van onse tweedracht de combinatie van de oude met de nieuwe vroetschap te sijn. Dat pleegh oock uE. opinie te wesen. N[eeff] is daer niet vremt van, dan op de schouten ende secretaresen soude swaricheyt vallen. De minste alteratie staet nochtans te wenschen, onsen staet kan niet veel beroerte dragen. Hoe de kerckelijcke saecken te helpen sijn dient wel overwogen; soo men daeraen wil commen, is te vreesen voor meerder confusie ende nieuwe alteratie. Waerder autoriteyt bij dieghene die onder de hare de wijsheyt hebben om andere te konnen leyden, het beste waer sij haer stil hielden, totdat men sach off bij de magistraten, gesamentlijck gecombineert, een voet van accommodatie waer te nemen, die moet werden gevonden, is 't mogelijck, ingevalle men de factiën ende confusiën wil weeren, die noyt op sullen houden, soo twee notable leden blijven in een staet daer altijt hooffden sullen gevonden werden. Het is goet Van Meden8 daer is. Ick weet hij schrijvens heeft off sal ontfangen van Dr[iackel], dat hem wel sal becommen. Hij kan veel tot die saecke doen, ende wij en konnen niet anders oordeelen off dien voet moet werden gevolcht. Naer ick kan hooren, soo is N[eeff] oock van dat gevoelen.

Voor acht dagen schreeff ick dat het goet waer dat uE. eenyge voorslagen deet ende oock versoucken instelde: ick vinde noch sulckx dienstych, ten eynde ick, off het gebeurde dat ick op den voet wiert ondervraecht, geïnstrueert sij ende alles bij de hant hebbe. Wij sullen op het avantagieuste eerst aenhouden ende becommen dat te crijgen is. Doch is best, gelijck ick tevooren geseyt hebbe, eerst te sien off van het generael wat vallen sal, dan soude alles gemackelijck ende met meer luister connen vallen, daerop ick bij gelegentheyt vertoone, ingevalle men dienst van uE. hebben wil, sonderlynge is te letten.

Het waer oock seer goet dat uE. daer instelde een forme van een amnestie,9 wel gearraisonneert, om die, soo men de vroetschappen wilde vougen, bij de nieuwe datelijck te doen publiceren ende de kerckelijcke buten vreese te houden van alteratie in de religie, daer sonderlynge op dient geleth. In het instellen moet werden gesorcht dat de eere van de affgestelde sooveel werde geconserveert als sonder lesie van de nieuwe kan geschieden. Soo der faute is, moet weinyge werden geïmputeert, de memorie van mijnheer den prins h[oog]l[offelijcker] m[emorie]10 geconserveert. De gemoederen moeten werden gerustgeste[l]t over hetghene dat gedurende dese factiën is gepasseert, behoudens dat de ordinarese justitie de hant niet werde geslooten om op malversatiën te informeren. Dria[ckel] heeft begeert ick uE. hiertoe soude versoucken, alsmede dat uE. den weinych tijt, die hij

281

De dissensiën tusschen Muis ende Teresteyn,13 binnen Dordrecht ontstaen, bersten leelijck wt. Muis beticht Teresteyn van overspel, malversatie in de finantiën als thresaurier gepleecht, verbreeckynge van privilegiën als burgemeester; heeft als burgemeester sonder kennisse van den officier tegens Teresteyn begonnen te informeren. Teresteyn heeft mandament van purge geïmpetreert, dat tegens Muis doen exploiteren, aen het stadthuis placken ende publiceren. Muis, die met de parthije van Beveren14 wert gestijft, becleet hem met de publycke autoriteyt, doet bij de clocke affekondygen, oock drucken ende aen de poorten placken, dat hij was onderricht ende wt verscheide tusschen15 hadde bevonden dat Teresteyn hem sulckx ende sulckx hadde misgrepen, dat hij daerop hem breeder informerende Teresteyn purge hadde gelicht, waerdoor deghene die kennisse Hebben van die saecken, werden geïntimideert om getuigenisse der waerheyt te geven; vermaent darom alle burgers die yet weten, dat sij sulckx sullen te kennen geven aen de magistraet, op pene dat die in gebrecke blijven gestraft sullen werden naer behooren. Teresteyn versouckt hiertegens nieuwe purge, met autorisatie om die oock te mogen publiceren; het Hoff maeckt swaericheyt die te verlenen. Den president16 tracht om de saecke te accommoderen; veele meenen daer geen middel toe is. Rover ende Sechwaert17 houden het met Teresteyn, de meeste met Muis. Van Muis' corruptiën wert veel gesproocken; bekent eenyge coppen silverwerck ende gelt van eenen Hellynck,18 swager van Teresteyn, te hebben genoten. De oorsaecke warom het gegeven wiert was om een octroy‹t› van goutdraet te mogen maecken, hetwelck octroy daernaer subreptiff ende obreptiff is verclaert,19 daer Muis seer tegen was. Soo dit spel niet wert geassopieert, daer sullen vremde dyngen voor den dach commen. Uwen Lantsman20 favoriseert Teresteyn, vint niet goet dat Beverens kinderen Muis patrocineren. De rechters sullen desen pot soucken te stolpen, wt vreese datter meer wt volge: parva saepe scintilla magnum excitavit incendium.21

Ick wilde wel dat uE. mij à mes despens een nieuw exemplair, gebonden als het eerste, oversont; het mijne hebbe ick monsieur Wijts vereert.22 Ick bedancke uE. van de sorge die

282

Blijve,

uE. seer dienstwillygen broeder,
N. v. Reigersberch.

Wt Den Hage, desen 24 Augustus 1625.

Adres: A monsieur/(m)onsieur Grotius, à Paris.

In dorso schreef Grotius: 24 Augusti 1625 N. Reigersbergh.