eLaborate
::: eLaborate options :::
    Show pagebreaks
    Show variations
    Search



    Searchform

    Fulltext search

    Search domain

    Search site
    Search current document

    Letter



    1221. 1628 februari 10. Aan N. van Reigersberch1.

    Mijn Heer,

    't Is nu 2 dagen, dat ick den uwen van den XXIII Januarij, gecomen over Brabant, doch niet door de ordinarisse handt aldaer, heb ontfangen.

    Ick heb monsr. de la Villauclercqs2, een van de gedeputerden, dye met onse ambassadeurs3 sullen handelen, van beste geïnstrueert. Wij sullen zyen, wat de handeling medebrengen sal ende den tijdt volgens uE. advys verwachten, om daerna te doe[n] dat oorboir sal zijn.

    De Spaensche schepen hebben den coning verlaeten seggende don Frederico4 last te hebben om weder te keeren, hoewel Spinole5 ende Leganes6 haer gelyeten,

    237

    alsoff zij hem hadden willen persuaderen te blijven onder toesegging van sulcx in Spaegnie te doen goedvinden. Spinole is te landewaert vertrocken hebbende geapprobert het desseing van den coning radende hem te haesten, gelijck hij oock doet; den dijck is aen d'eene zijde 120, aen d'ander 140 passen lang, tusschenbeyde hyer ende daer gesoncken 25 doormetselde schepen. Men heeft voor alle de schepen van monsr. de Guise7 tot 35 in getaele mede te doen sincken, alsoo men dye nyet bequaem en vindt in haer selven nochte gemant om te vechten. Daer is oock een flotterende fort met twee stucken canons ende hondert musquettaires, voorts eenige palyssade ende een ketting, daer men noch een meent by te vougen, ende door alle dese middelen de haven volcomentlijck te sluyten. Dit gaet wel tot daer en toe, maer tegen d'Engelsche armade, soo dye comt, zye ick geen remedie.

    't Parlement van Tou(lo)use heeft monsr. de Rohan8 absent gecondemnert met vyer paerden vaneen getrocken te worden addito titulo, omdat hij in Vrancrijck heeft doen comen les Anglois, capitaux ennemis de la France. Maer dat in Vrancrijck is genoech sonder exempel, is op zijn hoofd geset L m croonen9 met anoblissement voor dye hem dooden off vangen sal ende exemtie van de tailles voor altijdt voor de stadt ofte dorp, daer het sal geschieden ofte vandaer hij sal zijn. Dit gaet h(ar)dt.

    Wij hooren van groote lichtingen in Litsenburgh. Op 't vertreck van de Spaegnaerden discoureren eenigen, alsoff sulcx geschyet waer met intelligentie van de Engelschen. Rohan's volck wordt zeer wel betaelt ende vallen daerop mede de discoursen verscheyden, off het geldt comt uyt Spaegnien, over Genua, off uyt Venegiën. Elck spreeckt daervan nae sijne affectie. Montaigu10 blijft gevangen. La Milletière11 voor desen geweest zijnde gedeputerde van de assemblée van Rochelle ende zeer heftigh daervoor tegens D. Tilenum12 geschreven hebbende is uyt de Bastille gebonden gevoert naer Nyord. 't Gerucht gaet, dat men hem zijn (?) proces wil maecken voor het voorsz. parlement van Toulouse, dye seer rigoureus zijn als onlanx hebbende doen onthoofden een raedsheer van het parlement van Bourdeaux13, omdat hij tegen de edicten in duel hadde gevochten.

    t'Orangie gaen de saecken niet soo wel, gelijck uE. uyt monsr. de Bye14 sal connen verstaen, aen d'welcken wij morgen een brieff sullen senden, comende van daer.

    De resolutiën van den Staten-Generael op de propositie van d'Espesses15 smaeckt hyer niet quaelijck.

    Nopende het werck, voorgeslagen bij d'heer Molino16, mij lust weynigh te dencken aen dye vrijheyt, in wyens bescherming ick de mijne heb verloren. Ick leve nu in een andere forme van regieringe, alwaer men dye discoursen niet en

    238

    bemint, al waer het maer om dye van Rochelle. E(er) quaelijck zoud ick daer te Venegiën meer crijgen als ick hyer gehadt heb ende als ick vanhyer soude genoodsaeckt zijn ofte goedvinden te verhuysen, soo en soude ick mij niet garen weder begeven in een landt met het onse geallieerd. Onlancx lesende Cardanne17 de prudentia Civili, vinde ick, dat hij wijsselijck sulcx aen alle, dye uyt haer landt bij eenige partijdicheyt verdreven zijn, ontraedt, ende als 't noodt waere, soude ick boven mijne experientie sulcx met veele exemplen connen verstercken.

    Den pope Feuillant18 heeft een tweede bouck op deselve materie uytgegeven, cloecker als het eerste, begrijpende niet alleen voorschriften, maer oock exemplen van wel te sp(ree)cken nae het voorbeeld der oude Gryecken ende Romeynen. Men houdt, dat de haven van (Roche)lle genoech is gesloten, 't welck als het noodichst bij den marquys Spinole was gerecommandeert, achtende onnoodigh aen de wercken te landt veel costen te hangen, alsoo geen apparentie en was van eenigh geweldt tegen de coning van dye zijde.

    Den X Februarij XVIcXXVIII.

    UE. dyenaer.

    Notes



    1 - Hs. U.B. Amsterdam, coll. RK. H10c. Eigenh. oorspr., niet ondertekend.
    2 - Zie no. 1216, p. 288 n. 11.
    3 - Zie no. 1213, p. 222 n. 6.
    4 - Don Fadrique de Toledo Osorio, marques de Villanueva de Valdueza.
    5 - Ambrosio Spinola, veldheer in Spaanse dienst.
    6 - Zie no. 1218, p. 233 n. 8.
    7 - Zie no. 1102, p. 76 n. 3.
    8 - Zie no. 1218, p. 232 n. 10.
    9 - Grotius heeft geschreven ‘gulden’. Een andere hand, wellicht die van Reigersberch, heeft dit verbeterd in ‘croonen’.
    10 - Zie no. 1200, p. 205 n. 1.
    11 - Zie no. 1219, p. 234 n. 12,
    12 - Daniel Tilenus; zie no. 1063, p. 34 n. 5. Zie ook II, p. 125 n. 2.
    13 - Noch in de Procès-verbaux d'exécution ordonnées par le parlement, noch in de Arrêts criminels du parlement de Toulouse is hierover iets te vinden.
    14 - Abraham, zoon van Joris; zie II, p. 449, n. 4.
    15 - Zie II, p. 334 n. 3.
    16 - Zie no. 1192, p. 193 n. 8.
    17 - Hieron. Cardanus (1501-1575), Proxeneta, seu de Prudentia civili. Lugd. Bat 1627. De uitgave van 1635, de derde, die de tweede Leidse was, kwam uit onder de andere titel: Cardani Arcana Politica, sive de Prudentia civili Liber singularis.
    18 - Jean Goulu; zie no. 1215, p. 228 n. 3.