1612. 1631 maart 31. Van J. Wtenbogaert1.

Mijn Heer,

Ick heb uE. niet veel besonders te seggen, immers niet veel aengenaems. Voornemelick dient dit mijn schrijven tot dienstlicke groetenis ende om te seggen, dat ick meyne, dat uE. die stucxkens, die uE. begeerde, nu all heeft ontfangen2.

368

De brieff D. Tileni5 is nu onder de persse bijcans gedaen. Dewijl Blondeel6 niet gedruckt en is, heb ick daerop niet te wachten.

Dat van Nimmegen7 roert noch; t'is Culenborch8 diet voornemelick drijft. Maer nae tversch schrijven, dat ick vandaer heb, sal daervan niet komen. Losse dingen. Culenborch sall alsoo weynich martelaer off confesseur worden om de vijff art. - soo uE. schrijft - als Alphaeus9.

Dat van Loevesteyn10 blijft een koeck. Aen de Gelderschen was van de Staten-Generael geschreven, maer daer comt gheen antwoordt. Sij en worden oock van niemant tot antwoort geurgeert. Harlem ende Leyden roepen seer over die resolutie, hoe slecht die is. Dit intimideert die eenichsins goet sijn ende stijft de quade. De comitia sijn tegenwoordich soo gestelt, dat de vrienden van de gevangenen niet geraden en vinden de Generaliteyt aen te porren, mitsdien de Hollandsche gedeputeerden ter Generaliteyt niet sullen derven yet doen sonder advies van haere principalen, die nu te huys zijn. Comt het daer, men sal haer ter Gr. mo. stuyren ende de saek t'eenemael reculeren. Walaeus11 seydt, dat de Geldersche HH. swaericheyt maecken haere Gedeputeerde te senden, daer bij doende, soo men confereren sal, het beter ware cum coryphaeis ac directoribus remonstrantium. Dit is niet vrembd geseydt, sed hoc praetextu rei parum apparentis protrahitur negotium, dum evanescat.

De magistraet van Leyden heeft oock Festum12 verboden in die collatie mede te treden sonder haer voorweten ende consent. Somma: voor Paeschen is niet te doen, omdat de Hollandsche comitia wel soo lang sullen dueren. Nae Paeschen ist Mey; dan comt boven sodanige verandering van de gedeputeerden, dat sij niet sullen te spreecken sijn. Hinc, mi domine, collige reliqua. Forte advenit deus ex machina. Maer tis verdrietich, dat het soo gaet in ons vrij genoemde land. T'rapport ende schriftelick verbael van de raedsheer Fagel13 heeft de synodalen dapper onsticht, bijsonder van soo een ijverich kerckelick geacht man. Sij hebben dese dachvaert een groot schrift daertegen overgegeven. De saeck van Rotterdam was

369

Mogelick en weet uE. d'vuytspraeck van S.Exe. over de saeck niet; dit is se in termen: Dat de HH. burgemeesters ende regeerderen van Amsterdam, de gemeene saeck ten besten, sullen supersederen met het nemen van de sessie in den kerckenraedt aldaer den tijt van een jaer ingaende met date van desen, sulcx dat het recht van t'nemen van de sessie - 'twelck de voornoemde HH. aldaer anderssins toe en compt - voor soo lang sal blijven gesurcheert ende niet gebruyckt worden. Ende nopende de persoon van A. Smoutius, dat deselve sal sijn ende blijven predicant tractement genieten ende overal beroepelick wesen. Doch sal hem onthouden van te coomen binnen Amsterdam. Date 20 Decemb. 1630.

T'synodus van Noortholland, dat nu een halff jaer lanck bij verscheyden rechten - siet, wat dese luyden all geleert hebben - tot noch toe continueert, hierover lang geknabbelt hebbende, komt nu hierover haer clachten doen. Somma: vele HH. sien nu, wat peerdt sij ingehaelt ende wat luyden sij in de sadel geset hebben. Salt int eynde sonder confusie affloopen? T'mach wel. Sij hebben noch dapper steunsel, hoewel zij evenwel niet all en konnen, wat sij willen. Daer en tusschen preecken zij op de passie hare passiën degelick spouwende vier ende vlam doorgaens schietende op sommige regenten, oock niet sparende, die haer bij tvier van Thoff warmende den Heer versaecken met S. Peter, die, als hij op sijn eygen crachten steunde remonstrant, als hij sonden beschreyde ende sijn toevlucht nam

370

UE. boeck18 is t'Amsterdam nagedruckt met een loffelicke praefatie, soo ick hoore, maer heb se noch niet gesien. Responsio Episcopii ad Specimina professorum gaet haest na de persse19.

Men maeckt hier weder grote praeparatiën ten oorloge. Vendôme20 is noch hier, schijnt te sullen blijven om mede te velde te gaen, ‘à apprins’, dit-il - nae mij geseydt wordt - ‘de ne se plus mesler des affaires de France’.

Men seydt, dat men hier opt redres van de verpondingen ende den 200sten penning gaet negotieren 2 millioen een halff; dat uyt Vranckrijck comt een millioen, twelck gevocht bij t'geen d'andere provinciën sullen doen extraordinarium sal maecken over de vier millioen. Is dan de H. Zebaoth met ons, soo salt wel gaen.

Mijnheer, ick maeck mijnen praet dese reise te lang. Wil eynden ende uE., mijnheer, met all de uwe den Almachtige bevelen.

Ick bid, dat mijne groetenis aen D. Tilenus gedaen moge werden.

Ult. Martij 1631.

UE. dienaer
J.v.M.

Adres: Aen mijnheer, mijnheer de Groot tot Paris.

In dorso schreef Grotius: ult. Martij 1631, van Mede.