eLaborate
::: eLaborate options :::
    Show pagebreaks
    Show variations
    Search



    Searchform

    Fulltext search

    Search domain

    Search site
    Search current document

    Letter



    2534. 1636 april 3. Aan N. van Reigersberch1.

    Mijn Heer,

    In Italië gaen de saecken niet nae wensch. Den 28 Febr. is Créqui2 tusschen Vespola ende Vigevano, vanwaer het volck van Leganes3 quam, geslagen. De faute werdt geleght op de Savoyarden, die terstont gevlucht sijn. 't Voetvolck was ten wedersijde bij de 7000, ruiterie aen de Fransche ende haer bondgenooten sijde acht hondert, van de Spaensche drie duisent. Den hertogh van Parma4, terwijl hij hier vroolijck was, is wel de helft van sijn staet quyt gewerden, ende werdt getwijffelt, off hij de stadt van Parma noch heeft.

    Hertogh Bernhard5 werdt hier noch opgehouden. Sal met wat gelds wech gaen. Wat daernae sal volgen, weet ick niet.

    Den marescal de Brezé6 is gedisgracieert ende nae Saumur gesonden. Hij heeft de heer Bulion7 willen beschuldigen, maer die heeft hem het pack weder t'huis gesonden over hetgunt in Nederlant is gepasseert. Den hartogh van Bulion8 werdt hier verwacht ende werdt niet getwijffelt, oft hij is van de roomsche religie. Eusebius9 heeft van deselve geen goede opinie.

    Hier is in 't logys, daer den marquys van Bade10 t'huis was, scherp ondersoeck gedaen op d'executie van de luthersche rel(ig)ie. Aen den marquys De la Force11 is geseit, dat hij tot recompense van sijn dienst in den lesten slagh gedaen, wel gelt mach hoopen, maer geene verdere digniteit, blijvende van de religie, daer hij van is.

    Des conincx broeder12 heeft Delbeen13, die de anderen van sijne domestyc-

    60

    quen aengebracht hadde, verjaecht ende met geene middelen bewogen connen werden om hem weder aen te nemen. Van 't huwelijck14 wil den paus15 te Rome kennis nemen, hier ter contraire wil men, dat het in Vrancrijck geschiede. Hij seit in alle gevalle, dat men hem niet dwingen en can een ander te nemen.

    Den paus heeft aen het Spaensche crijgsvolck eenige toevoer gesonden uit sijn lant; Venegie, Florence, Genua blijven neutrael.

    Men is hier niet wel tevrede over het senden van Aisma na16 Hannibal17. Men seit, Hanno18 bij Vindex19 comt. Men claegt hier oock, dat Calaber20 meer eischt dan besproocken is, off nae Catullus21 wil gaen. Die voor desen bij de Latou22 is geweest van Hannibals23 wegen comt weder in Terentius24 studeren. Den hertogh van Weimar25 meent met 700 ofte 800m gl. vanhier te gaen, soo om de oude soldaten te onderhouden, als om nieuwen aen te nemen; sendt aen de heer rijcxcancellier26.

    Eenige meenen, dat Zosimus27 niet vast en staet bij Eusebius28. Ick twijffel daeraen. Die dat meenen seggen, dat hij hem mede aen Simonides29 heeft vergrepen.

    Wilt bij alle occasie seeckerlijck schrijven van Manlius30, Caesar31 ende insonderheit van alle 't gunt Iustinus32 aengaet.

    3 April n. st. 1636.

    61

    Onder de saecken, die Servien33 te laste werden geleit, is dat hij de saecke met Tulipa34 tot Pindarus35 heeft gebracht. Veele teickenen doen de wijsen geloven, dat Pindarus36 niet lang en sal leven37.

    Adres (met andere hand): Mijn Heer Mijn Heer Reigersberg, raet in den Hogen Raet in Hollant in Den Hage.

     

    In dorso schreef Van Reigersberch: Broeder de Groot, den 3 April 1636. Disgrâce van Bresé; ondersouck gedaen op de executie van de luthersche int logis, daer den marquis van Baden is gelogeert; coninckx broeder wil Delbeen niet weder in sijn huys ontfangen, seyt men hem in alle gevalle geen ander kan dwyngen te trouwen; Servien wert te laste geleyt hij Vranckrijck met Spaenge in oorloge heeft gebracht.

    Notes



    1 - Hs. Amsterdam, UB., coll. RK., R 1 k. Eigenh. oorspr. Niet ondertek.
    2 - Charles Créquy de Blanchefort de Canaples.
    3 - Diego Mexia Felipes de Guzmán, markies van Leganés.
    4 - Odoardo Farnese; vgl. no. 2500, p. 9 n. 2.
    5 - Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.
    6 - Urbain de Maillé, markies van Brezé; hij had met Gaspard de Coligny, graaf van Châtillon, de leiding gehad van de Franse troepen, die in de Nederlanden de Spanjaarden bestreden.
    7 - Frédéric Maurice de La Tour d'Auvergne, hertog van Bouillon, gouverneur van Maastricht.
    8 - Over zijn overgang tot het katholicisme zie bijv. VI no. 2322, p. 295 en n. 16 aldaar.
    9 - Schuilnaam voor De Richelieu; Van Reigersberch heeft de naam erboven geschreven.
    10 - Friedrich V, markies van Baden-Durlach († 1659).
    11 - Armand de Caumont, markies van La Force; zie over hem 2526, p. 50 en n. 5 aldaar.
    12 - Gaston Jean-Baptiste de France, hertog van Orléans.
    13 - Guy D'Elbène (Del Bene).
    14 - Gaston van Orléans was op 3 januari 1632 in het geheim gehuwd met Margareta van Lotharingen; voor de pogingen dit huwelijk door het Franse episcopaat ongeldig te doen verklaren zie men Merc. Franç. XX, p. 849 vv. en p. 989 vv.
    15 - Urbanus VIII.
    16 - Foppe van Aitzema, resident van de Republiek te Hamburg. De woorden ‘van Aisma na’ staan in de tekst in cijfer: 213. 100.22.49. 6.70. met de ontcijfering door Van Reigersberch erboven geschreven.
    17 - Schuilnaam voor Ferdinand II; Van Reigersberch heeft erboven geschreven: Keyser.
    18 - Schuilnaam voor Cornelis van der Myle; Van Reigersberch heeft erboven geschreven: van der Myle.
    19 - Codenaam voor Frankrijk.
    20 - Schuilnaam voor Frederik Hendrik; Van Reigersberch heeft erboven geschreven: prins van Oraigne.
    21 - Codewoord voor bestand; Van Reigersberch heeft erboven geschreven: Tresves.
    22 - Codewoord voor Frankrijk; Van Reigersberch heeft er ‘Vr’. boven geschreven.
    23 - In de tekst in cijfer: 14.49.24.217.71.11.70.45.21. met de ontcijfering door Van Reigersberch erboven geschreven; bovendien heeft hij erboven geschreven: Keyser's.
    24 - Codenaam voor Frankrijk; bedoeld is de priester Sebastien Lustrier.
    25 - Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.
    26 - De Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna.
    27 - Schuilnaam voor de Franse gezant in Den Haag, Hercule Girard de Charnacé; Van Reigersberch heeft erboven geschreven: Charnassé.
    28 - In de tekst in cijfer: 108.32.33.11.8.2010. met de ontcijfering door Van Reigersberch erboven geschreven.
    29 - Codewoord voor geld.
    30 - Schuilnaam voor Adriaen Reyniersz. Pauw: zie ter zake no. 2505, p. 18 en n. 9 aldaar.
    31 - Codenaam voor Rotterdam; het betreft de pogingen door Grotius en namens hem ondernomen om zijn achterstallige salaris als pensionaris van Rotterdam alsnog uitbetaald te krijgen.
    32 - Pseudoniem van Grotius.
    33 - Abel Servien, Frans staatssecretaris; zie V, p. 104 n. 1. De naam staat in de tekst in code: 32.72.66.110.62. met de ontcijfering door Van Reigersberch erboven geschreven.
    34 - Codenaam voor Spanje; Van Reigersberch heeft erboven geschreven: Spaengie.
    35 - Codewoord voor oorlog; Van Reigersberch heeft er ‘oorloge’ boven geschreven.
    36 - Van Reigersberch heeft er ‘het oorloge’ boven geschreven.
    37 - Van Reigersberch heeft erboven geschreven: duiren.