Belli res nullas5 nisi e mari audimus, et eas minus Gallis quam speraverant prosperas. Nam de insulis6 non succedit: et ex Hispania, quae aucta est novis ex America pecuniis, mittuntur eo naves, miles, commeatus bellique instrumenta.

Coloniensis conventus tarde coibit moras quaerentibus Gallis. Non mittent eo Veneti, nisi prius iverint eo quorum praecipue res agitur. An missuri sint Angli, in incerto est, ut et Arondelianum7 negotium et alterum hic de federe.

Comes Licestrius8 brevi abiturum se dicit. De Palatinatu restituendo multus rumor: de electorali dignitate vix invenitur qui9 explicari possit.

Bavari10 infantem mortuum, nescio an ex vero, quidam praedicant. Sed ut id sit, ex eodem utero exspectabitur proles alia.

Scripsisse se ad reginam Bohemiae11 ait baro Scutamorius12 de infecto

565

adhuc hic federis negotio. Culpam illi in Gallos, Galli in Anglos conjiciunt. Interim pereunt agendi occasiones et qui conjuncti esse debuerant, suspicionibus ac simultatibus distrahuntur, quarum magnum alimentum est illa, cujus meministi cum dolore, de mari controversia, quam sedatam, si det Deus, magno cum gaudio intelligam. Ego a Gallis quicquid obtineri potest, lucro apponendum censeo satisque intelligo strepente ad tres Galliae fines, praeterea et per mare, bello averti multum vires hostium caeteroqui in alios tota mole incubituras. Sed praecipua protestantibus salutis suae fiducia ex mutua consensione et fidis inter se auxiliis in posterum petenda est. Optandumque imprimis, ut eodem curas suas vertat Daniae rex13 incendiumque ad se procedens opprimat, dum tempus est. Utinam tam fortes in repetendo Palatinatu cum omni jure sint Angli quam in retinenda Lotharingia Gallos puto constantes fore.

Bellum tam acre cum Persis Turcae14 est, et quidem huic adversum hactenus, ut Transilvaniae motus aut non diuturnos aut non satis validos ad accidendas imperatoris15 vires futuros suspicer.

Trevirensis16 suo exemplo terrebit alios, ne, quamvis dure habiti, externa praesidia circumspectare posthac17 audeant. Magontiacensem electorem18 aperte, ut observas, ex empto tenet Hispanus.

Banerii19 Wrangeliique20 arma feliciter in hosticum penetrasse brevi, ut spero, audiemus. Interim satis est, quod gaudeamus ob ea, quae de Saxonicorum seditione nuntias deque magno landgravii21 animo, cujus hic duos fratres22 vidi.

Dux Bernhardus23 venturus ne in hanc urbem sit, manet incertum. Ionvillam cepit in comitatu Burgundiae lateque in illas partes immittit equitatum. De tanto principum Germanorum numero duo hi, quos jam modo24 nominavi, soli nobis restant, uterque multum innexus Galliae, quanquam hic magis, et, quod doleo, non sine querela interdum.

De matrimonio inter Poloniae regem25 et imperatoris filiam26 video nihil credere Anglos: non magis quam Poloni sororem27 cardinali Hispano28 nubere.

Oratio Ossalinii29 talis est, quae satis ostendat iniquum in Suedos animum: quo minus fidendum induciis quantumlibet longis.

566

Ayzemam30 in gratia esse apud aulam imperatoris31 audio; et credo, ut nunc res sunt, pacem ibi cum Batavis et commercia quam bellum apertum optari.

Batavos fidem praestituros federi Gallico pro certo habeo; nec esse, quod illos inde abstrahi posse speret32 Hispanus.

Comitem Mauritium33 faventes venti, opto, in Brasiliam opis auctoritatisque indigentem ferant.

Magnum D. cancellarium34 et hyems et Suediae negotia jam a Pomerania intercluserint35. Gaudeo servari interim locum ab eo vacantem a D. Stenone Bielkio36, viro egregio. D. Spiringius37, cum pecunias regat, non dubito, quin nostrum utrique sit consulturus.

Novae e Germania cohortes Alpina juga transgredi scribuntur et Ermensteinum, ni promte subveniatur, esse in periculo.

Placentiam ad ultima perductam nulla auxilii spe eximere malo conatur pontifex38. In agro circa eam urbem Parmamque hyemem agit magna pars Hispanici exercitus.

Rhaetos Austriaci sollicitant salva libertate nihil ab illis aliud poscentes quam innoxium militi transitum. Ac nisi Galli39 lenierint animos tumentes dolore ereptae jurisdictionis in Valletelinates et exclusae inde protestantium religionis, metus est, ne quae eo res trahit factio invalescat.

Continent se quietos etiam nunc frater regius40 Blesae, Sedani comes Suessionensis41 adhibenturque μαλάγματα.

Dolanis magnas immunitates honoresque tribuit rex Hispaniae42 ob toleratam fortiter obsidionem.

Alchymista Boismaillaeus43 post magnos acceptos in hac aula honores in carcerem Silvae Vicennensis datus est. Ex agrorum tributis in annum sequentem multum pecuniae rex44 facturus putatur nec quicquam ob de pace sermones frigent belli meditamenta.

Quae cuncta Deus in bonum christiani orbis dirigat idemque tibi ac tuis, Illustrissime Domine, sit semper propitius.

Illustrissimae Dominationi tuae omni observantia addictissimus
H. Grotius.

Lutetiae, XII Decembris MDCXXXVI.

567

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala in margine: R. Hagae Comitis A.o 1636 16/26 Xbris.

Notes

1 - Copie Den Haag, ARA. Eerste afd. coll. Hugo de Gr. Aanw. 1911 XXIII no. 2, p. 102; copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 59. Gedrukt Epist., p. 284. Ludwig Camerarius was ordinarius gezant in Den Haag.

2 - Clas Stjernsköld; vgl. no. 2855, p. 530 en n. 8 aldaar.

3 - Henri, hertog van Rohan, luitenant-generaal van de Franse troepen in Graubünden en de Veltlin. De titel van zijn boek luidt: Le Parfaict Capitaine. Avtrement L'Abregé des Gverres de Gavle des Commentaires de Cesar. Avec qvelqves remarqves sur icelles, suiuy d'vn Recueil de l'Ordre de guerre des Anciens, ensemble d'vn Traitté particulier de la Guerre. A Paris, Chez Iean Hovzé au Palais, en la Gallerie des Prisonniers, à la Renommée. M.DC.XXXVI.

4 - Ontbreekt.

5 - De copie te Uppsala heeft de lezing ‘multas’.

6 - Ste. Marguerite en St. Honorat.

7 - Thomas Howard, graaf van Arundel; zie V, p. 318 n. 12.

8 - Robert Sidney, graaf van Leicester, extra-ordinarius Engels gezant in Parijs.

9 - De copie te Uppsala heeft ‘quum’.

10 - Maximiliaan I, keurvorst van Beieren; zijn zoon Ferdinand Maria, geboren op 31 oktober 1636, volgde in 1651 zijn vader als keurvorst op en overleed in 1679.

11 - Elisabeth Stuart, weduwe van Frederik V van de Palts.

12 - Burggraaf John Scudamore, ordinarius Engels gezant in Parijs.

13 - Christiaan IV.

14 - Sultan Murád (Amurath IV).

15 - Ferdinand II.

16 - Philipp Christoph von Sötern, aartsbisschop-keurvorst van Trier; hij was op 26 maart 1635 met zijn hoofdstad in handen van de Spanjaarden gevallen en bevond zich nog steeds in gevangenschap.

17 - Dit woord ontbreekt in de Haagse copie.

18 - Anselm Casimir Wambold von Umstadt.

19 - De Zweedse maarschalk Johan Gustavsson Banér.

20 - Herman Wrangel, Zweeds veldmaarschalk.

21 - Wilhelm V, landgraaf van Hessen-Kassel.

22 - Christian en Ernst; zie no. 2864, p. 547 n. 6.

23 - Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

24 - Dit woord ontbreekt in de Haagse copie en in de uitgave der Epist.

25 - Wladislas VII (IV).

26 - Cecilia Renata; het huwelijk vond in 1637 plaats.

27 - Anna Katarzyna Konstancja (Anna Catharina Constantia) (1619-1651). Zij huwde in 1642 met Philipp Wilhelm von der Pfalz-Neuburg.

28 - Don Fernando; zie over hem IV, p. 412 n. 11.

29 - Jerzy Ossolinsky; vgl. no. 2869, p. 555 en n. 9 aldaar.

30 - Foppe van Aitzema.

31 - Ferdinand II.

32 - De copie te Uppsala heeft ‘credat’.

33 - Johan Maurits, graaf van Nassau-Siegen; zie no. 2859, p. 541 n. 3.

34 - De Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna.

35 - De copie te Uppsala heeft ‘intercluserant’.

36 - Over Sten Bielke zie no. 2658, p. 241 n. 9.

37 - Petter Spiring Silvercrona, raad van financiën van Zweden in Duitsland.

38 - Urbanus VIII.

39 - De copie te Uppsala heeft foutief ‘Gallis’.

40 - Gaston Jean-Baptiste de France, hertog van Orléans.

41 - Louis de Bourbon, graaf van Soissons.

42 - Philips IV.

43 - Betreffende deze Dubois Maillé zie men no. 2762, p. 398 n. 3.

44 - Lodewijk XIII van Frankrijk.

Searchform

Fulltext search

Metadata search

Search domain

2878. 1636 december 12. Aan L. Camerarius1.