eLaborate
::: eLaborate options :::
    Show pagebreaks
    Show variations
    Search



    Searchform

    Fulltext search

    Search domain

    Search site
    Search current document

    Letter



    2898. 1636 december 22. Van N. van Reigersberch1.

    Mijn Heer,

    In drie dagen heb ick vier van uwe brieven ontfangen, den eersten van den 14 Nov.2, den lesten van den vijfden deser3, hetgene ick te patienter heb opgenomen, omdat andere mede in lange niet en hebben gehadt. Maer dat valt mij wat moyelijck, dat onder deselve sijn eenyge soo qualijck, eenyge met soo bleecken inckt geschreven, dat de letteren noch kenbaer, noch leesbaer en sijn, waerop uEd. voortaen sal gelieven te letten. Mogelijk, dat bij mij altemet gelijck abuys wert begaen, waervan ick mij oock wil wachten.

    Den heer Spierynck4 heeft aengenomen te sorgen, off commoditeyt tot addresse van brieven over Engelant ende Brabant vinden kan; dan oordeelt geen over Brabant als ongeteyckent behooren te werden gesonden. Onder sijn Gestr. couvert off dat van den heer Camerarius5 sullen de mijne wel schuylen; meent, men die aen monsieur Heuft6 soude connen bestellen. UEd. kan oordeelen ende sijn bedencken seggen; aen seeckere ende spoedyge correspondentie is alles gelegen.

    De heeren Staten scheyden desen naermiddach op reces om tegens den

    599

    sevenden Iann. wederom bij den anderen te commen. Sij hadden garen tot onlastynge van de finantiën, redres van militaire discipline, tot cassatie van eenyge troupes, daer sij geen fons toe en weten, gecommen; dan de insichten van sijn Ex.tie7, Staten-Generael, Rade van State, oppositiën van den heer Van Charnassé8 hebben dat voornemen tot noch toe, hoewel Hollant eens is geweest, gestuyt. Men oordeelt seer bedenckelijck in desen tijt volck te licentiëren. Andere meenen, men het noemt casseren, maer inderdaet maer ondersettynge soude wesen, blijvende in effecte hetselve volck, maer de officieren gemindert ende hetgene aen de solliciteurs wert gegeven ende wt de compangiën moet werden gevonden geretrancheert.

    Den grave van Arondel9 is vandage acht dagen van Ceulen gegaen ende heeft saterdach te Tiel geweest; vandage wert hier gewacht.

    De coninginne10 heeft advisen, dat naer sijn vertreck den keyser11 hem een expressen met een brieff heeft naergeschickt, die hij geweygert heeft te ontfangen, maer gesloten heeft terugge met die hem bracht gesonden. Evenwel kan men hier niet gelooven, dat eenyge vigoureuse resolutie bij Engelant sal werden genomen, dat nochtans nodych is, soo sij op de handelynge van Ceulen van consideratie wesen willen.

    Hollant heeft tot noch toe niemant tot het tractaet gedeputeert ende is niet sonder reden, soo eenyge swaerhooffdych sijn in het succes van die bijeencomste, hoewel voor desen staet minst sal wesen te bedyngen: uti possidetis ita possideatis et vim fieri veto12.

    Naer de tijdyngen nu dagelijckx commen schijnt het, dat accessus niet heel tutus sal wesen. Gotse13 saeckt naer dese frontieren ende Bannier14 volcht hem op de hielen. Men meent hij Bannier wijckt ende het kan wel sijn, maer naer apparentie om hem te verstercken met het volck van Picolomini15 ende Ian de Waert16, tegens welcke geconiungeerde macht het is te vreesen, Bannier ende Lesle17 niet sterck genouch sullen wesen, hoewel het volck van den lantgrave18 oock daerbij is. Veele meenen, off den generael Bannier het ooch soude hebben om in het Sticht van Ceulen te overwinteren, hetwelck schijnt de nabuyren nu met beter oogen sullen aensien als wel dat den conynck van Sweden19 eerst over

    600

    den Rhijn quam. Gotse, seyt men, is met Hatsvelt20 ontrent Dortmont in Westphalen ende is Bannier eenyge dagen geleden te Cassel gepasseert, hebbende Marburch ende het lant van den lantgrave van Darmstat21 wt doen plunderen.

    Het wert gelooft, dat de electie van den Roomsen Conynck22 noch niet en is geschiet ende noch soude connen haperen. Hoe den biscop van Spier23 hem tot Donnewaert in een clooster heeft gesalveert ende van daer sijn stem gesonden, daerbij hij den conynck van Vranckerijck24 kiest tot Rooms Conynck, sal uEd. al hebben gehoort, alsmede dat den keyser van Gallas25 niet wel en is gecontenteert ende de brieven, die hij door Collaldo26 hadde gesonden, in sijn presentie in stucken heeft gescheurt. De troupes van Gallas hebben wij advisen dat over thien duysent niet sterck en sijn.

    Mijn cijfer verwachte ick ende wat [ickl Calaber27 sal hebben te antwoorden.

    Valerius28 is in seer groote ombrage van Aelianus29. Met Simonides30 hebben meest gesproocken, daer Zosimus31 voor Vindex32 mede heeft te doen gehadt.

    Dat den gouverneur van Corbie33 soude gevangen off geëxecuteert sijn, weet men hier niet. Dat den Tarter34 in Polen is gevallen, wert geschreven. Dat de Spaense wt Guienne sijn vertrocken, hare galeyen bij de Franse schepen sijn beseth, seggen ons de Fransoisen.

    Den lantgrave is van Bremen naer Cassel gegaen. Dat den heer rijxcancelier35 desen winter overcomt, heeft weynych apparentie.

    Desen 22 Decemb. 1636.

     

    Desen gaet den ordinaris wech, omdat ick geen andere en weet; meene het traech bestellen door contrarieteyt van wint, weynych commoditeyt van schepen wert veroorsaeckt.

    Adres: Mijn Heer Mijn Heer De Groot, Raet ende Ambassadeur van de Coninginne ende croon van Sweden bij den Alderchristelijcksten Conynck.

    In dorso schreef Grotius: 22 Dec. 1636. N. Reigersberg.

    En boven aan de brief: Rec. 25 Ian.

    Notes



    1 - Hs. Amsterdam, UB., coll. RK., M 9 k. Eigenh. oorspr. Niet ondertek. Antw. op o.m. nos. 2839 en 2869; wellicht tesamen met nos. 2861 en 2869 beantw. dd. 15 januari 1637 (dl. VIII). Gedrukt Rogge, Br. Nic. v. Reigersb., p. 314.
    2 - No. 2839.
    3 - No. 2869.
    4 - Petter Spiring Silvercrona, raad van financiën van Zweden in Duitsland.
    5 - De Zweedse gezant in Den Haag, Ludwig Camerarius.
    6 - De Parijse bankier Johan H(o)eufft, die zowel voor Zweden als voor Frankrijk financiële zaken behartigde.
    7 - Frederik Hendrik.
    8 - De ordinarius Franse gezant in Den Haag, Hercule Girard, baron van Charnacé.
    9 - Thomas Howard, graaf van Arundel; zie V, p. 318 n. 12.
    10 - De koningin van Bohemen, Elisabeth Stuart, weduwe van paltsgraaf Frederik V, de Winterkoning.
    11 - Ferdinand II.
    12 - Justinianus, Digest. XLIII, 17, 1, (Ulpianus, Lib. sexag. nono ad edict.: ... possidetis, quo minus ita possideatis, vim fieri veto.).
    13 - Johann, graaf van Götz, generaal-majoor in dienst van keizer Ferdinand II.
    14 - De Zweedse maarschalk Johan Gustavsson Banér.
    15 - Ottavio d'Arragona, prins van Piccolomini, hertog van Amalfi.
    16 - Johan van Werth, veldmaarschalk in keizerlijke dienst; zie no. 2558, p. 97 n. 16.
    17 - Melchior de L'Isle, sieur de Hunnewald, Saint-Hyppolyte en Dangolsheim, jurist. Hij was tot 1628 hoogleraar te Bazel en werd daarna hoofd van de raad van landgraaf Wilhelm V van Hessen-Kassel, werd door Lodewijk XIII met een aantal missies belast en was van 1632 tot 1644 zijn resident in Straatsburg.
    18 - Wilhelm V, landgraaf van Hessen-Kassel.
    19 - Gustaaf II Adolf; op 7 december 1631 was hij de Rijn overgestoken om Mainz aan te vallen, dat zich op 12 december overgaf.
    20 - Melchior von Hatzfeldt und Gleichen.
    21 - Georg II, landgraaf van Hessen-Darmstadt.
    22 - Op 30 december 1636 werd Ferdinand, zoon van keizer Ferdinand II, tot Rooms koning gekroond.
    23 - Philipp Christoph von Sötern, bisschop van Spiers, keurvorst van Trier; zie V, p. 473 n. 1.
    24 - Lodewijk XIII.
    25 - Matthias, graaf Gallas, generaal-majoor in dienst van keizer Ferdinand II.
    26 - Graaf Rambaldo Collalto, bevelhebber in keizerlijke dienst.
    27 - Schuilnaam voor Frederik Hendrik; vgl. ter zake nos. 2854 en 2861.
    28 - Schuilnaam voor Ludwig Camerarius.
    29 - Schuilnaam voor Petter Spiring.
    30 - Codewoord voor geld.
    31 - Schuilnaam voor de ordinarius Franse gezant in Den Haag, Hercule Girard, baron van Charnacé.
    32 - Codenaam voor Frankrijk.
    33 - De Belg George de Brimeu.
    34 - Kantemir-Mirza; zie over hem no. 2611, p. 175 n. 9.
    35 - De Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna.