Mitto ad te, mi frater, excerpta ex his, quos hic habeo, libris ad causam filiae meae2 pertinentia et adjungenda his, quae missa sunt antehac. Testamenta
605
holographa valere Lutetiae apud omnes constat multisque libris publica auctoritate editis apparet, ita ut probari id tanquam factum opus non sit. Venit autem id, ut nuper te monui3, non ex statuto aut consuetudine loci, sed ab antiquissimo jure Romano, quod tunc in usu fuit, cum sub Romanis fuit Gallia. Ubi autem de forma testamenti agitur, spectandum loci morem, in quo testamentum fit, recepta ab eruditis et usu omnium gentium confirmata sententia est. Item tale testamentum vim suam exserere ubique terrarum non minus constat idemque servari, etiamsi advena in loco peregrinationis suae testatus fuerit. Haec collecta faciunt, de jure ne dubitem. Sed neque causa favorabilis est neque nos illis in locis. Quod si contra nos lis data fuerit, vereor, ut id nobis sit indecorum.Ea causa est, cur definite meam sententiam super hac re dicere ausus non sim, sed maluerim omne hoc amicis, qui istic sunt et aliorum judicia quotidie audiunt, committere.
Rogo quae scribo mittoque D. Reigersbergio4 tecum velis esse communia. De jure nemo hic est, qui dubitet. Quid aequissimum honestissimumque sit alia est quaestio.
Vale cum nostris omnibus.
Tibi obligatissimus frater
H. Grotius.
17 Septembris 1639.