Mijnheer,
Wij verwachten hier het particuliere verhael van de doot van den eertsbisschop ende 'tgunt daeraen kleeft2 ende off het waer is dat twaelfduizent Ieren uit Ierlant comen tot des conincx dienst3 ende wat de gedeputeerden ten wederzijde op de vrede zullen besluiten.4 't Schijnt de zaecken van de parlamentarissen noch voor wind gaen, want hoewel zij in 't landt van Hampton bij Christkircke5 eenige schade hebben ontfangen, zoo zijn de coninclijcke door Middelton vandaer verdreven ende werdt daerbij gevoucht dat Chirq is ingenomen bij de parlamentarissen.6 Dat Hopton, één van 's conincx volck, Chard in Croke-
446
horn had verlaeten.7 Dat die van Cornowaille beletten de lichtinge van den coning ende die van Shopshire daerenboven den adel hadde uitgejaecht.8 Dat Waller ging nae 't westquartier met zesduizent man, zoo te voet als te paerd,9 verwachtende noch hondert dragons. Dat Farfax commandeert over eenendetwintichduizent man10 ende dat Middelton zoowel als Holborn gingen tegens de principale armee van den coning.11 Dat het graefschap van Sussex tot zijn eigene defensie heeft in wapenen gebracht tweeduizent man te voet, drieduizent te paerd.Uit Spaignie verstaen wij dat d'eertshertoginne van Oostenrijck12 aldaer advys heeft gevraecht over het huwelijck van haer oudste dochter met den coning van Polen.13 Dat eenige in Spaignie van advys zijn dat den coning van Spaignie zelve om die dochter ofte haere jonger zuster behoort te dencken,14 ofte oock zelff de oudste te nemen ende de tweede te geven aen zijne zoon, die anderen willen huwelijcken aen de dochter van den keizer, die zulx garen zage. Eenige zijn van opinie dat men beide de dochters van de hoochgemelte eertshertogin behoort te doen comen in Spaignie ende dezelve aldaer te houden. Deselve hertogin verzoect mede in Spaigne advys over het huwelijck van haeren zoon met de dochter van den hertogh van Florence.15 Den marquys de Tarracuse hadde gemeint door de wegh van Badajox in te breecken in Portugal, maer het was hem gemist.16 Den hertogh van Medina de Las Torres was noch te Valence ende stont na de ambassade te Rome niet zonder groote competiteurs.17
447
Uit Francfort verstaen wij dat de Fransoisen uit Mentz Ursel, een plaetze niet verre van Francfort, hebben aengetast met drie stucken geschuts.18 Maer als zij twee dagen daervoor waeren geweest, ontbrack haer amunitie, dewelcke niet connende becomen ende den derden dage gereed zijnde om wegh te gaen, zijn zij overvallen geweest van het volck van de naestgelegen vijandelijcke garnizoenen. Den hertogh van Beieren licht den vijfden man in zijne landen ende schickt meer volcx nae de quartieren ontrent Francfort.19 Men zeide dat de schrick groot was vanwegen den marescal Torstenzon,20 zoowel die van de Opperpals21 als de Oostenrijcksche die in Hongeren zijn daervoor beducht zijnde.22 Den prins Rakoczy daerentegen vol hoope,23 versterekende zijn leger ende teruggegaende in de handeling. Wij verstaen vorder dat Wendel24 in Lotteringen bij de Fransoisen is becomen ende dat den eertshertogh Leopold zal zijn niet alleen generalissimo over des keizers trouppes, maer oock viceroi in Boheme.25
't Is waer dat den coning van Vrancrijck geeft de stadt - met het casteel - van Turin, alsoock Carmagnole aen den hertogh van Savoie nemende in recompense eenige plaetze op de Po.26 Dat oock de Fransoisen uit Montemagno in het Montferrain27 zijn verdreven. Dat daernae de trouppes zoo van den coninck van Vrancrijck28 als van den coning van Spaignie die in Piedmont ende daerontrent waeren, zijn getrocken nae Catelagne. Dat een monick uit Milan is gegaen nae Spaignie om de clachten van die van Milan ende 't
448
Milane[e]s tegen den gouverneur den marquis de Vellade29 te brengen aen 't hoff van Spaignie.30 Waerover men meent denzelve gouverneur zal thuis geroepen werden ende in zijne plaetze gestelt Leganes, Cantelmo31 ofte den admirant van Castille.32 Den cardinal de Valencé, vanhier vertreckende,33 is vereert geweest met twintichduizent croonen voor zijne reis ende met belofte van een pensioen van tienduizent croonen. Den cardinael de Lions34 is uit Italië te Lions gearriveert. Den grave van Harcourt zegt in de toecomende weeck te zullen vertrecken.35 Den hertogh van Longueville maeckt zich oock gereedt om de Fransche ambassadeurs te gaen scheiden te Munster.36 Rochelle heeft groote schade geleden door de tempeesten aen haere schepen ende zoutplaetzen.37't Gerucht is hier sterck dat den coning van Spaignie presenteert zestienduizent rijcxdalers aen de Nederrijnsche creitz38 om zesduizent man te lichten op haere naem, die hij in tijd van nood zoude weten te gebruicken, ende dit in een tijd dat den coning van
449
Spaignie zoo weinigh voorzien is van geld39 dat hij geld heeft geleent van hertogh Carel.40 't Volck uit Italië onder Gil de Haes is in Beieren gecomen.41 Tegen Gallas42 werdt onderzoeck gedaen.43 Aen den landgraeff Frederick, die te Dresde gevangen is, werdt hoope gegeven van vrijheit.44Elfden Februarii 1645.
De Turcken zijn met galeien gecomen aen de custen van Calabre45 ende zijn gelant bij Rocca Imperiale, bij Santipetropaulo ende bij Squilazzi ende daer een roof gehaelt, gelijck de Tartaren oock gedaen hebben uit de vel[t]streeck grentzende aen Walachie46 ende dreigen Polen. Den paus heeft een expres gezonden in Ierlant47 om daer te resideren onder naem van ministro apostolico. Den marescal de Turenne werdt gezegt te Flersheim48 te zijn. Te Poictiers ende daerontrent is tweemael aerdbeving geweest,49 waerdoor veele ge-
450
bouwen te neder zijn geworpen. De Spaignaerden hebben drieduizent man gelegt in de forten bij Mardyck ende 't canael gebordeert met redoubten.50In dorso schreef Reigersberch: Broeder de Groot, den XI Feb. 1645 uyt Paris.