1296. 1628 augustus 5. Aan N. van Reigersberch1.

Mijnheer,

UE. tijdinge van den XXIIIen deser (sic), dye zeer breed zijn ende van importantie, heb ick aen Clemens2 getrouwelijck gerapporteert, dye deselve aen Aelius3 sal overschrijven. Hij vraegde mij, wat de intentie van Gallus4 was nopende de handeling met Spaegnie. Ick seyde te geloven, soo men conde een goede rust becomen op eerlijcker conditiën als de voorgaende, dat het meste deel van ons landt, zyende de ongemacken van d'oorloge, daernae souden luysteren. Ende dat het ongefundeert is te vresen, dat men het oorlogh soude ontleeren, alsoo het zeevolck in de Indiën, d'andere crijgsluyden in andere landen altijdt occupatie soude vinden. Aengaende van gecomprehendeert te zijn onder Engelant, dat eenige wel daertoe souden mogen arbeyden, maar dat ick meende, dat Gallus ende de wijste sulcx schadelijck souden oordeelen voor ons landt, insonderheyt om de traffycq. Van dat Felix5 hem bij Antoninus6 vast soude stellen, daerop heb ick voor desen mijne opinie ende redenen verclaert7. Anthemius8 merck ick, dat mij niet en soeckt te spreecken. Clemens seyde, dat hij in ons landt soo swart was gemaeckt, dat hij meer sal moeten doen als anderen om eenigh credyt te winnen. Denselve Anthemius heeft onderwege Maurier9 gesproocken, dye mij daervan geschreven heeft10, onder anderen, dat men hem Gallus soo had afgeschildert, alsoff hij waer een Italiaensch gemoed in een Nederlandsch lichaem, waerjegens den andere seyde hem altijdt zeer goedt gekent te hebben en begerde, dat door mij Gallus sulcx mocht weten. Off dit van Aelius comt - dye bij wijlen soo wel spreeckt - off van Heliogabalus11, weet ick niet, maer wel dat Heliogabalus met Aelius niet wel en is, 't welck ick sulcx oordeel te zijn niet alleen om 't gunt ick voor desen12 geschreven heb van de Bastille, daer ick van nieuws seeckerheyt van heb becomen, maer omdat hij van Aelius zeer vrij spreeckt, 't welck hyer veeltijds wordt gerapporteert ende vooral, omdat hij hem vanteert, dat hij des coninxs schepen wel hyer hadde connen doen comen, maer dat hij

361

Ick heb door mijn huysvrouw neeff Vosbergen13 doen zyen mijn geschrift van Grol14, om te weten, off ick ergens in mochte zijn geabuseert; mijn huysvrouw seyde, als hij 't gelesen had, dat sij weder bij hem soude comen om zijne consideratiën te ontfangen. Daernae hebben wij de jonge neeff Vosbergen Mauris15 g'nant ende Panhuysen16 genoodt ende nae vermogen getracteert. Nae den eeten mijn huysvrouw in propooste comende van mij, seyde niet te twijffelen, off ick soude met eere noch in 't landt comen ende dat daerom dye van de andere parthije wel soude doen daertoe helpen, haer funderende op Godes hulpe, dye mij uyt de gevanckenisse verlost had. Mijn huysvrouw is daernae op huyden geweest om de consideratie te haelen, dye ick gezyen heb niet zijnde van importantie. Ick had mijn huysvrouw verboden van mijne saeck yet te beginnen. gelijck sij oock niet en heeft gedaen, maer hij seyde, dat hij ende zijn medegesant17 geweest waeren bij de vrouw van Chastillon18, dye veel sprack van mijn goed humeur ende genegentheyt tot het landt ende dat men mij behoorde te gebruycken. Hij seyde, dat Arsens19 daerop seyde, soo ick altijdt sulcke affectie gehadt had tot het landt, dat ick nyet en soude zijn daer ick ben. Dit gaff mijn huysvrouw occasie om voor mij te spreecken ende te verhaelen 't gunt in dye tijdt was gepasseert, 't gunt hijselve geseyt had terstont nae mijne gevanckenisse in 't senden van Stevyn20, aen haer, 't propoost van de vangers ende rechters etc. Hij claegde, dat zij geseyt had, dat hij haer tot pardon geraiden had om ons te verraiden, [zij] seyde noyt sulcx geseyt te hebben, maer wel dat hij tot pardon had geraiden ende dat zij vast geloofde, dat sulcx quam uyt de rechters. Ende alsoo hij voorder ging in discours, lyet hem verluyden, alsoff onse wederparthije alsnoch verwachten, dat wij pardon souden versoecken ende noch haer souden beraiden, off zij 't ons soude willen geven, soeckende mijn huysvrouw zeer aen te prijsen de vrijheyt van in zijn land te mogen woonen, waerop zij antwoorde, dat wij niet quaelijck en waeren ende gewelvaert conden comen, dat ick noyt yet gedaen had als om de eer ende dye ten uyterste soude voorstaen; dat wij tot pardon, noch yet dat daernae soude smaecken, noyt en soude comen. Hij seyde, dat Arsens vrij wat bitsigh sprack. Op 't leste, alsoo mijn huysvrouw de voorgaende propoosten repeteerde, meende hij, dat de wederparthije ons, als wij 't versochten - te weten bij laet pardon - misschyen soude aennemen. Dat was al zijn troost. Mijn huysvrouw heeft onse saeck wel verdedicht, op 't recht van't landt, d'onwettelijckheyt van de proceduyren, mijn oprechte intentie ende last van mijne meesters, oock bij wijlen met traenen betoogt het onrecht, dat ons geschiede. Hij werd door mijne huysvrouw geperst toe te staen het souveraine recht van de Provinciën, seyde, dat men in ons landt de hevige wel kende, dye mij tot het maecken van

362

Den Ve Augusti.

UE. dyenaer
H. de Groot.

Mijn huysvrouw heeft het memorike van nicht Petronella24 ontfangen, maer vind de breedte niet van de ledecant. Sal met den eerste het behangsel over doen maecken, maer soude garen eerst weten, van wat couleur sij dye wil hebben en voor hoeveel, alsoo men hyer g'ryft can worden nae men wil besteden.

Adres: E. Hoochgeleerde heere Mr. Nicolaes Reigersberg,

raedt in den Hoogen Raide in Hollant.

In 's Gravenhage.

Port.