6639. 1644 januari 9. Aan N. van Reigersberch.1

Mijnheer,

Den hertogh van Beieren, die demeeste gevangenen heeft, zeit dat zij niet haest los zullen raecken.2 Den keizer is niet heel wel tevrede dat de victorie niet beter en is vervolcht ende den hertogh van Beieren3 dat Haezfeld zoo haest zich heeft geretireert ende logeert in Franckenlant, in 't lant van Mentz ende Darmstad,4 de Beiersche blijvende in Swaben ende naementlijck den baron de Waert bij Ulme met thien compagniën te paerd.

28

Den hertogh van Lorraine5 doet hier handelen zoo door d'heer Ransou als door Serrières6 om hier te mogen comen, 'twelck hem niet en zal geweigert werden zoo hij zijn leger wil zich quijt maecken ofte Vrancrijck overgeven ende partij aennemen tegen Oostenrijck ende den hertogh van Beieren - waertoe hij hoope geeft - brengen tot een rechte ende vertrouwde neutraliteit. Den vicomte de Turaine solliciteert hier om volck ende gelt.7

De Svitser[s], jalours van een leger ontrent haere grentzen, hebben zesduizent man gereedt tot hare defensie ende verbieden uitheemsche lichtinge. De tijding van Uberlinge is niet waer, zelffs de vijanden zijn daer niet ontrent geweest.8 Den keizer doet door de zijnen te Francford zeggen dat het Paltzische huis hem gecost heeft over de hondert millioenen ende overzulcx niet en behoort ongestraft te blijven; verzoect aen de vergadering van Francfort ontrent vijf millioenen guldens, maer die daer zijn zeggen dat zulcx staet te verhandelen op een volle rijcxdagh.9 Den keizer geeft oock uit dat in de naestgeleden October door Vrancrijck10 te Constantinoplen is gehandelt om Ragosky op de been te helpen ende alzoo Duitschlant aen de uitheemschen ten beste te geven, maer dat hij zulcx heeft belet.

Monsieur de Coligny becomt, de querelle duirt. Monsieur de l'Estrade comt in Hollant.11 Den hertogh van Guise recommandeert hem aen dieghene die hij hout voor zijn huisvrouw, geen werck maeckende van de pretensiën van de princesse Anne.12 Op den tocht van den heer Torstensoon vallen hier verscheide bedenckingen.13

29

't Schijnt niet dat den grave van Harcourt veel zal uitrechten in Engelant, alzoo de parlamentarissen niet en willen tenzij den coning haere vergadering verclaert [te] houden voor een wettelijck parlement, om welcke zaecke den grave van Harcourt heeft voorgenomen te gaen nae Oxfort zonder hoope van zulcx te connen becomen.14 Zal overzulcx haest weder hier zijn. D'heer Windebanck is te Oxford.15 Men can de oorzaecke niet bevroeden waerom de heer Hamilton,16 hertogh gemaect bij den coning, bij de Schotten vijant verclaert van Schotlant, zijnde t'Oxfort gecomen bij den coning is gestelt in gevanckenisse, zijne broeder in bewaering ende eenige van zijne vrunden geloopen nae 't leger van Essex. 's Conings volck hebben een inval willen doen in 't lant van Kent.17 Waller, die daer is voor het parlement, had geschreven aen het parlement dat hij niet genoech en wierd geassisteert bij den grave van Essex. Daerop heeft het parlement wat precys geschreven aen Essex ende Essex wat fier geantwoordt18 dat hij beter wist wat te doen stont dan die te Londen waeren. Hierop had het lage huis een zeer scherpen brief ingestelt aen den grave van Essex, maer 't hooge huis heeft zulcx verzacht. De groote trouppe van de Schotten werdt binnen deze maend verwacht bij Barwyck.19 Haer vertraegen heeft op veele plaetzen des conings zaecken zeer gevordert. Evenwel maecken de parlamentarissen gereedt twaelff oorlogschepen, achtendetzestigh andere schepen tot ontzet van de haven van Plimuth.20 D'heer Goryn21 spreect hier van naerder intelligentie, maer die hier zijn maecken te trager ende houden haer off den grave van Harcourt op het stuck van de ligue offensyfve ende defensyfve verder hadde gesproocken dan zij[n] last medebracht.

9 Ianuarii 1644 te Parijs.

30

Milord Goryn arbeidt om 't huwelijck van madamoiselle de Rohan van prince Robert, die geen lust en heeft tot het huwelijck, te brengen op prince Mauris.22 In Italië werdt van de paix gehandelt door den cardinael Biquy, die te Venetië is.23 Die van Toscane hebben Cisterne tevergeefs aengetast24 ende Montecastello25 verloren. Een vloot van Gennes, die aen de Barbaryns bracht volck ende gelt, is door tempeest zeer verstroit. De parlamentarissen in Engelant hebben belooft hondertendetwintichduizent croonen ter maendt aen den grave van Essex om te onderhouden tienduizent te voet, vierduizent te paerd. Veele trouppes zoo van den coning als van de parlamentarissen zijn in meest alle de provinciën. Dezelve parlementarissen beginnen te gebruicken het nieuwe zegel dat zij hebben gemaect,26 ende hebben op doen hangen een priester van Douai, omdat hij mis gedaen had.27 Prince Thomas is hier in de Louvre.28 Hier zijn almanacken uitgegaen met quade voorzegginge tegen de grootsten; eenige die dezelve gedruct ofte gestroit hadden, zijn gevangen.

Adres: Mijnheer/mijnheer van Reigersberg, raidt in den Hoogen Raide in Hollant, in Den Hage. Port.

In dorso schreef Reigersberch: Broeder de Groot, den 9 Januari 1644 uyt Paris.