Search
Add panel
[tiler debug info]
Choose a letter
Mijnheer,
't Hoff en is hier niet zonder onlusten.2 Daer is eenige onvrundelijcke bejegening geweest tusschen den cardinael Mazarini ende den hertogh van Anguien. Den prins van Condé heeft gedisputeert aen den hertogh van Orleans3 van in den raed te comen wanneer den raed werdt gehouden in 't huis van den hertogh, ende is daervan niet afgeweecken dan deur expresse ordre van de coninginne. Den hertogh van Elboeuf zegt in zijn gouvernement, 'twelck is Picardië, geen bevel te willen lijden dan van den hertogh van Orleans,4 'twelck raect den hertogh van Anguien, die in die quartieren meende te commanderen. Den ambassadeur van Engelant heeft door last van zijnen coning instantie gedaen om den hertogh van Beaufort te doen verlossen uit de gevanckenisse ende gaen
220
nae Engelant,5 den coning van Engelant zich vast maeckende dat de coninginne ofte croon van Vrancrijck daerdoor geen hinder zullen lijden ende verclaering [gevende] tot deze intercessie geobligeert [te] zijn omdat den hertogh van Vendosme6 zijnde in Engelant zijne Majesteit nadde geassisteert met gelt ende goeden raedt. Maer deze intercessie heeft niet alleen niet geholpen, maer heeft oorzaeck gegeven om den hertogh van Beaufort veel nauwer te doen bewaeren. Oock waeren vier regimenten gezonden nae Vendosme, waeruit den hertogh van Vendosme, die daer was, vrezende geapprehendeert te werden zich heeft gesalveert ende gereist is, zoo men meent, nae Italië.Doctor Arnoud Sorbonist, die voordezen tegen een jesuyt7 hadde geschreven ende daernae père Petau tegen hem,8 heeft door het beleit van den prins [van] Condé9 ordre gecregen om uit Vrancrijck nae Italië te vertrecken.10
't Gelt werdt hier beswaerlijck gevonden ende de lichting gaet langsaem voort. Den marescal de Turraine hoopt evenwel te becomen twaelffduizent man te voet, zes te paerd, schijnt te gaen nae Trier toe.11 Men tracht vanhier hertogh Carel te brengen tot zonderlinge handeling, meenende dat hij eenigh mescontentement heeft tegen de keizersche ende Spaensche omdat hem niet toegelaeten en zijn zulcke quartieren als hem waeren belooft.
221
Aen de hertoginne van Savoye werden wedergegeven Chirasco ende Carmagnoli, maer niet het casteel van Thurijn, waertoe haere Hoocheit door prince Thomas instantie hadde gedaen.12 Men meent den paus voor zijn doot de eer zal willen nemen van Rome ende de naebuiren in rust te laeten.13 Piccolomini14 zal commanderen over 't leger in Arragon ende Catalagne. Den crijgh en gaet daer niet aen voor April.15 Hier is groot gerucht van de remuementen van Ragosky,16 vergezelschapt met eenige Tartars, ende van de protestanten zoo in Hungaren als in Oostenrijck.
Uit Engelant hooren wij dat de heeren die te Oxford zijn bij den coning aen zijne Majesteit hondertduizent ponden staerling hebben geconsenteert,17 dat oock eenige rencontres zijn uitgevallen tot 's conincx voordeel, maer dat den inganck van de Schotten die de stadt van Neucastel aengrijpen 't hart van de coninclijcke verzwackt ende doet dencken op conditiën waernae zij voordezen niet en zouden hebben geluistert, waertoe oock niet weinigh en helpt dat alle hoope van secours uit Danemarck verloren is.18
Den hertogh van Guise ende den grave van Coligny zijn geweest in 't parlement,19 hebben verclaert, gelijck oock de twee assistenten, dat het gevecht toegecomen is bij rencontre, niet bij uitdaging, omdat het parlement onder de handt zulcx hadde begeert, zoeckende een pretext om niet gehouden [te] zijn te procederen volgens de edicten.20 Heeft oversulcx geappointeert dat verder zal werden geïnformeert, 'twelck dient om de
222
zaeck aen een spijcker te hangen. De twee heeren hebben malcander gezien ende beleefdelijck bejegent. Evenwel is de querelle noch niet geaccordeert ende can licht weder opbersten. Monsieur de Strade zegt dat hij zich niet meer daermede zal moeien. De princesse Anne van Mantoue21 heeft een schrift doen instellen tot justificatie van haer huwelijck met den hertogh van Guise, heeft oock gezonden nae Rome ten zelven einde. Maer veele meenen dat den hertogh van Guise soo haer als de gravinne van Bossu zal vergeten ende trachten nae de dochter van den hertogh van Orleans.22 Monsieur Sabran23 sal in Engelant resideren voor Vrancrijck in plaetse van Gressy, die thuis is gecomen. Den hertogh van Bouillon pretendeert hier te hove rang van souverain als prince van Sedan.24 Men presenteert niet meer als die van duc et pair. De Switsers zijn zeer oneenich, houdende twee daghvaerden, d'eene t'Arauw, d'andere te Lucerne.2512 Martii 1644.
Wij verstaen zoo daetelijck dat den hertogh van Bouillon, ziende niet verder te connen comen, zal voor Sedan aennemen tot recompense Auvergne, Chasteau-Thiery ende 't hertogdom van Albret,26 dat de coninginne-regente in de landen van haere douarie zal hebben alle souveraine gerechticheden, uitgenomen munte ende gratie, dat boven de principale legers monsieur de Villeroy een vliegend leger zal hebben tot verzeeckering van de regiering.27 Wij hebben oock gezien het verbont tot dienste van den coning van Engelant ende voorstant van de Engelsche liturgie gemaect bij die van Cornuwaille ende 't graefschap van Devon, voornemen hebbende van tezamen een leger te maecken tot
223
achtienduizent man, ende voorraed doende van veel wapenen ende buspoeier, trachtende oock die van Somerset ende Dorset te trecken in haer verbont.28In dorso staat in een onbekende hand: Den 12 Maert 1644.
