2383. 1635 december 7. Aan N. van Reigersberch1.

Mijnheer,

De brieven, lang bij ons verwacht, zijn als gelijck ontdoyt ende bij ons ontfangen den eerste November2, sijnde uE. jongste van den 1 November3, dat is

384

Off dat van de Duffel, soo men meende, geschyet is, wensch ick te weten. Hyer wil men seggen, dat bij Calaber9 nyet genoech gedaen en is tot recouvrement ende daeruyt besluyt men, dat hij t' op Alcaeus10 gemunt heeft.

Van den landgraeff11 is hyer de meeste opinie, dat hij gehandelt heeft, maer dat zijn volck gaet in dyenst van Vrancrijck, ten deele oock van den bastard van Sweden12. Dit heeft mij noch gisteren een van de graven van Nassau13 geseyt. De graeff van Hanou14 hoopte, doen hij vanhyer vertrock, den landgraeff, dye sijne swager is, door belofte van den coning15 tot continuatie van het oorlogh te disponeren. Maer men meent hij te laet sal comen.

Van de retraicte van den cardinael la Valette16 ende hoe hij sijn geschut heeft verloren, het volck door hertogh Bernhard17 is gesalveert, heb ick voor desen geadviseert18. 't Groote leger van Gallas19 blijft bij Mazières wel geretrencheert ende op een advantageuse plaetse. Eenige van sijn volck sendt hij uyt om de stede in te nemen, gelijck sulcx alrede is gesuccedeert aen Elsas Sabern ende verder werdt gevreest, nu Hoovelles, dat zijn gantsche macht is te Landouw niet verre van Sabern, den hertogh van Lotharingen20 nae Lutzenburgh ofte nae de Mosel om hem te vougen met Piccolomini21. Ick heb oock geadviseert, dat den hertogh van Rohan22 XIIc ofte XVc van de keyserschen heeft geslagen in de Valle van Fresle tusschen Bormio ende Luby, zijnde van meninge geweest deselve keysersche aldaer in de Valteline in te brecken, als op denselven tijdt de Spangnaerden uyt het land Milaen - zijnde nu bevrijt van het belegh van Valence - meenden in te brecken bij Sondrio. 't Landt van Milaen is nu soo gesterckt, dat daer nyet te doen en is. De tijdt is daer geweest; dye is versuymt.

Den hertogh van Savoye23 seyt, dat men zijn advysen nyet en heeft gevolcht.

385

Wat de admiraliteyten doen sullen, off de compagnie van asseurantie voortgaet, off eenighe apparentie is, off om nieuwe middelen te vinden, off om de lasten te minderen, sal ick garen bij gelegentheyt verstaen.

Wat mijne saeck met dye van dat landt aengaet, ick heb gedaen voor mijn eer, dat ick meende schuldigh te zijn. Voorts wil ick het God bevelen ende soo ick eenige gelegentheyt heb om 't landt off mijnheer de prins25 te dyenen, sal sulcx garen doen. Ick ben oock blijde kennisse te houden met de graven van Nassau ende met deghenen, dye haer aengaen, als Swartsenburgh26 ende Hanou.

Ick bidde uE. doch te maecken, dat ick een eynde crijgh met dye van Rotterdam27. Want anders moet ick een andere wegh ingaen. Het verloop van den tijdt selve geeft geen cleyn prejudicie. Oock is mij daeraen gelegen, dat men mij alle papieren, dye mij onthaelt zijn, restituere, gelijck men schuldigh is ende is mijne intentie, dat men schriftelijck verslagh daertoe sal doen. Off Serranus'28 verblijve alhyer 't landt goedt is off nyet, weete ick nyet. Maer het en can Constans' gesel29 nyet dan quaed doen. 't Gunt uE. schrijft van degheen, dye succederen30 sal, is van bedencken.

't Schijnt, dat van dye van Claudius31 met Tibulli32 suster33 voortgaet. 't Schijnt, dat dat op d'Aerdbesie34 is aengeleit, die daerop sal hebben te letten.

Vanhyer sal tegen Cimons35 Alcaeus nyet versuymt werden.

Aelianus36 heeft mij geschreven goede ordre te willen stellen op Simonides37 voor mij; heeft oock begonnen. Ick heb uyt S.r Satijn38 ende anderen verstaen,

386

Ick heb de gazette gesyen van Bruyssel, daerin staet van mijnen geïntercipieerden bryeff44. 't Is altemael verzyert.

Wat gebreck gevonden werdt in de procuratie45 wilde Justinus46 wel weten.

Dat ick geschreven had van Iovinianus'47 employ, most door Fabius48 ofte Aemilius49 beleydt werden. Daer waer voor dese tijdt dyenst te doen buyten twijffel.

De successen van de vloot van Spaignie nae Brasyl sullen zijn van importantie. Hyer was advys, dat deselve vloot was opgehouden tot defensie van de Spaensche custen.

Dat den honger Galas ofte den hertogh van Lorraine soude doen opbreecken, can ick nyet bevroeden.

Soo Peter50 wil tot de zeevaert hem gewennen, sal voordeel in Sweden connen doen. Hem lang ledigh te houden, is onse meningh nyet. Heeft hij lust in de practijcq ende wil hij in Den Hage op een comtoir schrijven, daernae zijne promotie genomen hebbende, hem tot Amsterdam bekent maecken, dat can zijn ende soo hij daer zijnde noch ondertusschen eenige taelen tot noodigh gebruyck can leeren, dat en soude nyet quaed zijn. De kinderen moeten het op de erffenis nyet laeten aencomen, maer haer selven helpen. Den oudste51 heb ick gesonden nae mijnheer den rijcxcancellier52. Sal zyen, off hij daer wat te doen can crijgen. Van Peter bij eenige heer ofte ambassadeur te crijgen, is te onseecker ende daermede is hij nyet geholpen; dat van Brasil53 waer nyet quaed. Wil hij nyet, den oudste, als hij eenige eerlijcke naem hadde, soude daertoe nyet ongenegen zijn.

387

Justinus' recommandatie, soo aen Neef54, als aen Numerianus55 ende Caesar56 ende alle de vrunden, connen nyet schaden. Hout voor seecker, soo men daer yet goeds voor Tatianus' gesel57 wilde doen ende dat Zosimus58 sulcx comt te vernemen, dat hij 't, soo veel hij can, sal traverseren; immers soo lang als de saecke van Alcaeus in onseeckerheyt staet. Van Valerius59 in dat stuck twijffele ick.

Ick wilde wel weten, van wat humeur is dye man, dye mijne boecken de Jure belli ac Pacis heeft overgeset60 ende wat hij daerin voor heeft gehadt. Oock, off hij yet daerbij gevoucht heeft.

Wij verstaen, dat den hertogh van Wirtenbergh61 gehandelt heeft ende guarnisoen ontfangt. Oock Nassau-Dillenbergh62. Straesburgh begint de keysersche soldaten den inganck in de stadt te gunnen. Somma, van de Duytsche confederatie resteert quaelijck de naem.

Ick bidde uE. om veel redenen, dewijl 't geluck nyet en hebben mogen hebben, om uE. te zyen dit jaer, dat het hem gelieve de vacantie van Paesschen nergens anders als hyer te besteden. Ick hoop, het uE. nyet en sal rouwen. Ick ende mijn huysvrouw bidden dit ten hoochste.

Soo ick dit geschreven had, comt bij mij de ambassadeur van Engelant63. Toont mij een grooten bryeff van mijnheer den ertsbisschop64 met getuychenisse van zeer groote affectie tot mij. Was zeer bedroeft, dat men hem geseyt had, dat mij d'ambassade weder was afgenomen, daerop den ambassadeur hem tot contrarie heeft onderrecht. Ick zye wel, dat ter noot mij daer ghene vrunden sullen ontbreecken.

't Is genoech; hyermede sal ick mijne gebyedenisse doen aen alle goedgunstige.

Tot Parijs, den VII Dec. 1635.

Mons.r Rivet65 heeft onder hem veele bryeven van mons.r Casaubon66 aen mij; dye wilde ick wel weder hebben. Ick had dye gegeven om te doen drucken. Men wil se nyet drucken, omdat men nyet en vindt nae den appetijt aldaer. Ende mij onthout men, dat mij toecomt ende dat ick hoochachte. Ick bidde uE. wilt mijn broeder67 hyerin assisteren.

Adres (met andere hand): Mijn Heer Mijn Heer Reigersberg, raet in den Hogen Raet in Hollant in Den Hage.

388

In dorso schreef Van Reigersberch: Broeder de Groot, den VII Decemb. 1635 Tot Paris.