eLaborate
::: eLaborate options :::
    Show pagebreaks
    Show variations
    Search



    Searchform

    Fulltext search

    Search domain

    Search site
    Search current document

    Letter



    2850. 1636 november 21. Aan N. van Reigersberch1.

    Mijn Heer,

    Nae lang verwachten sijn uE. brieven van den 21 Oct. ende 2 Nov.2 ons ter selven tijdt, te weten den 17 Nov., gewerden.

    Ick recommandere uE. op 't hoogste, dat de saecke van Rotterdam3 werde afgemaect, gecompromitteert ofte in justitie getrocken sonder uitstel om veele redenen, ende dat ick magh becomen alles, dat in het coffer is tot mijnheer Basius4.

    God sij gelooft, dat moeder5 beter is; willen oock sulcx hoopen van Jacob Reigersberg6. 't Huwelijck van Mijnheer Beaumont7 met de weduwe van Neef T ...8 hoop ick de vrundschap te naerder sal knoopen.

    Dit is goed, dat het schip van Surat9 geen nieuwe questie en maeckt. Van den haering waer hooch te wenschen, dat mede waer geaccommodeert, waertoe ick, hoewel sonder danck, niet en laet mede te arbeiden.

    't Schijnt uE. meende ons broeder den reeckenmeester10 mede soude schrijven, maer hebben van hem niet ontfangen. Wat in Yats11 gerequireert werdt, wilde ick wel weten. Ick bid uE. oock mij te laeten weten, wie gesimonideert12 sijn van Vindex13, wie haer hebben daervan onthouden. De Latouwen14 seggen met de Leliën15 gehandelt te hebben. De leliën ontkennen het ende nement qualijck.

    525

    't Uitgaen van 900 man te voet, vier compagnie te paerd uit de Corbie, een plaets wel gefortif iceert sijnde, de contrescarpe sterck ende ongeraect, niet geattaqueert dan aen de buitenwercken, ende dat alleen met ses stucken geschut, sonder gebreck van iet nootsaeckelijck, geeft discoursen, te meer, alsoo die daer uitgegaen sijn, geseit hebben, dat men de oorsaeck haest sal sien. Soo den sargeant-maioor16, die het commandement hadde aen dese sijde, niet en blijft, sal een teecken sijn, dat het met gelt niet en is geschiet ende oversulcx de suspicie loopen op eenige secrete handeling met den cardinael-infant17.

    Staet te letten, off Cimon18 Sophi19 ende den landgraef20 niet en behooren te letten op haere saecken, ende handelen21, soodat voor de Latouwen plaets open blijft om daernae iet generaels te maecken. Want het beleit van de saecken, dat men geeft aen den man van de22 Rijs23, can de (?) drie niet als schadelijk sijn.

    Wat cours Alexander24 sal nemen, staet seer te letten. In Schotlant geschieden lichtingen voor Xenocrates25. Wilt mij laeten weten, off daer eenige soonen sijn van joncker Jan van Egmont, in sijn leven bailiu van Voorn, ofte ander wettelijck mansoir van dien naam.

    Eenige souden wel meenen dat Latou26 siolsoude uittrecken uit Pindarus27 met Tulipa28 ende haer alleen tegen Hannibal29 stellen. De verandering, die Vindex doet in het tractaet met Cimon30, schijnt daerop te loopen.

    Ick verstae den sargiant-maioor van Corbie is gegaen nae Vlaenderen. Den heer landgraef, soo ick uit sijn raedsheer31, die uit Hollant comt, verstae, ontfangt 200m rijcxd. op een nieuw tractaet, het eerste niet sijnde gehouden.

    Waer Galas32 nu is, weten niet wel; de Gazette laet hem den 12 deser à Corsien le haut. Die uit het leger van den coning33 seggen, dat in 't marcheren ontrent 27m van den vijanden getelt sijn.

    Den hertogh van Valette34 heeft 16m man bijeen ontrent Baijonne.

    526

    De Engelsche ambassadeurs35 hebben noch vandage met 's coninx ministres geconfereert. Saucour36, niettegenstaende alle faveur, is getracteert als andere defaillanten ende 18m gl. op sijn lijf gestelt. Men meent mons.r d'Avaux37, alsoo Saucour zijn swager is, dese occasie sal nemen om hem van de ambassade nae Colen te excuseren. Den graef van Porlish38 doet in Schotlant lichtinge voor Sweden.

    De luiden alhier meenen, dat de geallieerden behooren haere interesten in des conincx handen te stellen, maer ick segh rechtuit, dat sulcx is tegen de reputatie ende oversulcx buiten apparentie. Off Sweden op de bijeencomste te Colen behoort te senden, is bedenckelijck.

    Dusverre geschreven hebbende, ontfang ick praepostero ordine de uwen van den elfde39 ende 13 Octobris40. Ick mercke daeruit met leedwesen, dat de saecken van Brasyl noch seer los staen ende dat mijn heer den landgraef wel groote hulpe van doen heeft. Hij heeft van Vrancrijck ontfangen 200m rijcxdalers, gelijck mij sijnen raedsheer seit, die hier gecomen is, verhaelt.

    Men practizeert hier op nieuwe middelen, maer men dorft de patiëntie van het volck niet wel tenteren, alsoo in Guyenne de tumults van de escrocquans sich weder verheft.

    't Is mij lief uE. mij instrueert tot justificatie van Neef41. Ick bid uE. te letten op eenige voorslagen, die ick gedaen heb Craienburg aengaende.

    Twijffelt niet, off Eusebius42 sal alle handeling van Stesichorus43 doen duiren, wetende dat sijne seeckerheit bij Pindarus bestaet. Want daer sijn te veel arbeiders te proponeren, die hem tegengaen, eer men can uit Pindarus geraecken.

    Te Regensborg sijn van alle de churfursten44 credentiebrieven overgelevert, om tot verkiesing van een Roomsch Coning te procederen, 't welck men meent eerstdaegs sal geschieden. Daer blijft een agent van Engelant45. Don Francisco de Melo46 ende den cancelier van Milan47 sijnde van de commissarissen tot de paix sijn op de wegh nae Colen.

    Men geeft hier uit, dat Galas sesduisent man verloren heeft. 't En is geen tweeduisent op veel nae.

    In de conferentie van gisteren, soo ick nu seeckerlijck verstae, hebben d'Engelsche ambassadeurs niet anders gedaen dan een schriftelijck antwoord ingegeven op een proiect van tractaet uit Vrancrijck in Engelant gesonden.

    527

    Wij sullen hier moeite in Vrancrijck hebben. 's Conincx broeder48 is hier schielijck gecomen, heeft gesproocken met den graef van Soisson49; sijn gisterenavont beide vertrocken: men weet niet, waerheen. Men meent nae Guyenne, alwaer den hertogh van Espernon50, mede gemiscontenteert sijnde, volck heeft ende Blaye in handen is van S.t Simon51, die onlancx is gedisgratieert. Haer desseings gaen tegen den cardinael52. Maer Vrancrijck aen drie zijde van de vijanden geattaqueert sijnde, soude dese moeiten wel connen ontberen. 't Staet de vrese, dat dit retardement sal brengen in de gemeene saecke. Onder andere clachten, die den graef van Soissons heeft tegen den cardinael is dese, dat den cardinael sijn compagnie des guardes voor die van den graef heeft willen doen marcheren, waertegen den graef hem opentlijck heeft gestelt.

    UE. dient niet eenen brief meer te senden voor mij aen Cimons volck. Sij werden mij te laet gegeven ende sijn oversulcx onnut. Omdat Olivier bekent is bij ons gebruict te worden, sult mogen bijwijlen 't opschrift maecken aen Frarin( ?) ofte Surendonc53.

    Den 2154 Nov. 1636.

     

    D'heer van Oosterwijck55 wort hier dagelijcx verwacht.

    Wij verstaen nu, dat Galas nae Duitschlant ende in de Comté eene comte Martino56 heeft gelaeten.

    In margine schreef Van Reigersberch: Broeder de Groot, den 20 Nov. 1636 wt Paris.

    Notes



    1 - Hs. Amsterdam, UB., coll. RK., R 3 j. Eigenh. oorspr. Niet ondertek. Antw. op o.m. nos. 2791, 2792 en 2825; wellicht tesamen met nos. 2839, 2857 en 2869 beantw. d. no. 2898.
    2 - No. 2825; de brief van 21 oktober is verloren gegaan.
    3 - Dit betreft de pogingen door Grotius en namens hem ondernomen om zijn salaris als pensionaris van Rotterdam alsnog uitbetaald te krijgen.
    4 - Rekenmeester mr. Johan Base.
    5 - Aeltgen Borre van Overschie.
    6 - Een zoon uit het tweede huwelijk van Maria's oudste broer Johan, bij leven rentmeester-generaal van Zeeland Bewester-Schelde.
    7 - Grotius' opvolger als pensionaris van Rotterdam, Simon van Beaumont.
    8 - Van Beaumont was op 16 oktober 1636 getrouwd met Catharina Brandt, weduwe van Jan Tuning. De naam is in het handschrift onleesbaar.
    9 - Vgl. hierover no. 2759 én no. 2697, p. 304 en n. 6 aldaar.
    10 - David van Reigersberch; hij was sedert 1625 lid van de rekenkamer van Zeeland.
    11 - In de tekst in cijfer: 2.27.77.76.
    12 - Simonides is een codewoord voor geld; vgl. ter zake no. 2825, p. 486.
    13 - Codenaam voor Frankrijk.
    14 - Latou is een codenaam voor Frankrijk.
    15 - Lelie is een codenaam voor Engeland.
    16 - De Belg George de Brimeu; de capitulatievoorwaarden werden afgedrukt in de Gazette de France 1636, p. 746.
    17 - Don Fernando; zie over hem IV, p. 412 n. 11.
    18 - Codenaam voor Staten-Generaal.
    19 - Codenaam voor Zweden.
    20 - Wilhelm V, landgraaf van Hessen-Kassel; de beide woorden staan in de tekst in cijfercode: 232. 60.70.78.44.97.98.13.
    21 - Het woord staat in cijfer: 14.70.62.44.72.45.33.46.
    22 - De woorden ‘den man van de’ staan in cijfercode: 323. 929. 213. 189.
    23 - Schuilnaam voor de paus, Urbanus VIII. Met ‘den man van de Rijs’ zal bedoeld zijn Martio, kardinaal Ginetti, pauselijk afgevaardigde ter Keulse conferentie. De woorden ‘de drie’ staan in cijfer: 116. 90.110.
    24 - Codenaam voor Engeland.
    25 - Schuilnaam voor Axel Oxenstierna.
    26 - De woorden ‘dat Latou’ staan in cijfer: 289. 60.70.77.700.
    27 - Codewoord voor oorlog.
    28 - Codenaam voor Spanje; de woorden ‘met Tulipa’ staan in cijfercode: 61.33.38. 77.69.60.55.36.27.
    29 - Schuilnaam voor de keizer, Ferdinand II.
    30 - Gesloten op 15 april 1634.
    31 - Jean Louis Sengel.
    32 - Matthias, graaf Gallas, generaal-majoor in dienst van de keizer.
    33 - Lodewijk XIII van Frankrijk.
    34 - Bernard de Nogaret d'Epernon de La Valette.
    35 - De ordinarius ambassadeur van Engeland in Parijs, burggraaf John Scudamore, en zijn extra-ordinarius collega Robert Sidney, graaf van Leicester.
    36 - Maximilien de Belleforière, seigneur de Soyecourt; zie no. 2715, p. 330 en n. 6 aldaar.
    37 - Claude de Mesmes, graaf van Avaux; zijn zuster Judith was gehuwd met De Soyecourt.
    38 - Arvid Forbes, Schots bevelhebber in Zweedse dienst.
    39 - No. 2791.
    40 - No. 2792.
    41 - Zie betreffende deze schuilnaam voor Frederik Hendrik J. Fox, Hugo de Groot en de Gravin van Hohenlohe-Langenburg in Nederl. Archievenbl. 1962 - 1o afl., p. 40. Craienburg is Grotius' jongste zoon Diederik.
    42 - Schuilnaam voor De Richelieu.
    43 - Codewoord voor vrede.
    44 - Zie voor hun namen VI, p. 381 n. 13. Op 30 december werd Ferdinand, zoon van Ferdinand II, gekroond.
    45 - John Taylor.
    46 - Francisco de Mello, graaf van Assumar, markies van Tor de Laguna.
    47 - Don Antonio Ronquillo.
    48 - Gaston, Jean-Baptiste de France, hertog van Orléans.
    49 - Louis de Bourbon, graaf van Soissons.
    50 - Jean Louis de Nogaret de La Valette, hertog van Epernon; zie no. 2848, p. 520 n. 13.
    51 - Claude de Rouvroi, hertog van Saint-Simon; zie no. 2848, p. 520 n. 14.
    52 - De Richelieu.
    53 - Correspondentie-adressen.
    54 - Er staat 20 verbeterd in 21.
    55 - Willem van Liere, heer van Oosterwijk, Staats gezant te Parijs, voordien te Venetië.
    56 - Naar ik vermoed graaf Saint-Martin; zie no. 2849, p. 524 n. 1.