395
Mijnheere,
Met den grave Woldamar word nae Russen gewoonhijt in Moscou gehandelt, dan met hem wegen de religie iets voor te houden, dan wegen iet anders, ende schijnt het dat hij liever wederkeeren soude vandaer hij gecomen is als daer te blijven.2 Andere schrijven dat sich den coning van Dennemarcken tegens den Moscoviter wtgelaeten heeft hem vermits dit houwelijck eenige bij de Sweden geïncorporeerde plaetsen te sullen helpen wederbecoomen, welcke desseings Sweden nu is voorgecomen.
De oorsaacke van de doot van de coniginne van Polen met de vrucht, die noch soolang geleeft heeft dat se is gedoopt geworden, wil toegeschreven werden3 eene alteratie die se gevat soude hebben gehad over het banniseren der jesuïten wt 't Poolsche hoff,4 aen dewelcke sij seer toegedaen was, welcke jesuïten buiten 's conings weeten prins Casimir tot haer ordre gebracht souden hebben. Het verbot dat de Dansickers gedaen hebben tegens alle wervingen in haer gebiet, hebben de senatoren van Polen mede geapprobeert ende verbieden laeten dat geene wervingen of loopplaetsen onder Poolsch gebiet sullen mogen aengestelt werden,5 waerdoor general Baudis' wervingen voor den coning van Dennemarcken gans teniet sijn gegaen. Hubalt, commandeur binnen Dansick, siende dat sijn gage bij Dennemarcken niet en soude verhoogt werden, blijft in dienst van de stadt.
Den coning van Dennemarcken is wederom wt zee te Coppenhagen aengecomen;6 men verneemt niet dat hij iets wtgericht heeft. In Coppenhagen is grooten schrick ende word daer de trommel sterck geroert. Die lieden hebben het ander deel van haer silverwerck aen den coning moeten wtgeven om munte daervan geslagen te werden. Den general Torstenson hout sich noch in sijn out quartier.7 4000 Man sijn wt Gluckstad op een aenslagh wt, den aertsbisschop van Bremen soude in persoon daerbij sijn.8 Conings-
396
marck comt terugge wederom in Halberstad om sich met de Hessische, soo het schijnt, te conjungeren.9 Hattzvelt heeft oock gemoveert;10 mochte Coningsmarck wel volgen. Wt Sweden is een expresser van Calmar tot Colberg aengecomen ende vandaer cito nae den general Torstenson verreist.11Ick hebbe daerbij mede brieven wt het rijck gehad, gedateert den 20 Martii lestleden, waerbij niet sonderlings als dat men doens groote preparatie maackte om de vloote ter zee te equiperen ende de Scheeren noch vol ijsch laegen.12 Dat general Horn Helsingburg sterck dede fortificeren ende sooveel hem de coude toeliet andere plaetsen aentastede.13 Dat op der Dennemarckse rijcksraeden schrijven,14 daerinne sij begeerden dat de conincklijcke Sweedsche regeringe in Aprili op de grensen eenige mochten deputeren om te tracteren, was geantwoort geworden dat, bijaldien sij eerstelijck de Sweedsche vrijhijt in de Sond ongeturbeert, 2e eene genoegsaeme cautie, 3e eene goede satisfactie wilden doen, men alsdan te samen soude comen om te tracteren. Dat mede het manifest aldaer in de pers was ende gedruckt wirde in Sweedsche, Latijnsche en Hoochduitsche taele, sijnde met de bijlaegen 15 boogen groot.15 Hier en t'Amsterdam sijn eenige die het alrede hebben; soo haest ick een exemplar become, sal u. Exc.tie sulcx toesenden.
Aengaende de Dennemarckse saacke staet het bij desen staat bij de resolutie in den beginne genomen, naementlijck eene interpositie.16 Het schijnt dat de provintie van Hollant tot ons faveur iets meer geresolveert heeft gehad, maer sulcx is bij den prince van Orange teruggegedreven, waerinne hij sijne wederwaerdige affectie tot de goede saacke
397
te kennen geeft. De velttocht alhier is op den 26e deses aengestelt ende soude de rende[z]-vous bij Schenckenschans17 sijn; waer wijder nae toe, leert den tijt.Waermede verblijve, mijnheere,
u. Exc.tie dienstwilligste.
Hage, 9 Maii 1644.
Bovenaan de brief schreef Grotius: Rec. 18 Maii.