eLaborate
::: eLaborate options :::
    Show pagebreaks
    Show variations
    Search



    Searchform

    Fulltext search

    correspondent

    Search domain

    Search site
    Search current document

    Letter



    141

    7141. 1644 november 12. Aan A. Oxenstierna.1

    [Excellentissime et illustrissime domine,]

    Est in Lupara regina Angliae2 cum L corporis sui custodibus. Concedit regi et reginae, ubi in Luparam veniunt; aliis omnibus in locis sacris, publicis, privatis cedunt isti et rex et regina Galliae regens. Principem Condaeum conveni gratulatusque ei sum de rebus a filio eius feliciter et gloriose gestis.3 Laudavi celeritatem in agendo, disciplinam in castris et viis, et amicitiam cultam cum Germaniae principibus et civitatibus.4 Rogavi, ut exercitus qui ibi est, augeatur habeatque necessaria. Omnia haec sibi curae fore promisit. Multa autem potest non tantum sorte nascendi, sed et ingenio et rerum peritia.

    XXII Octobris praecipua Gallorum castra erant ad Spiram, Bavaricorum adhuc ad Ladenburgum et in iis locis in quibus Nicer se Rheno miscet; et hi Manhemum, et illi Philippiburgum ac castellum quod Mogontiaco imminet, munire strenue pergunt, habentque de Friburgo recuperando5 spes bonas. Literae et a Colonia et a Londinio retentae faciunt, ut suspicemur aliqua adversa evenisse partibus illis quibus istae urbes favent. Regina Hispaniae quin mortua sit, non ultra dubitatur. Itaque rursum nobis sumenda erunt lugubria. Audimus Lotharingicos cum iis quos addidit Beckius Rhenum transiisse, ut se cum Bavaricis coniungant, a Magalotto autem Longuiacum obsideri. Comes Harcurtius an vere aegrotet, an febrem tertianam duplicem simulet ne in Catalaniam abeat, varia sunt iudicia. Interim mittuntur isthuc decem centuriae ex praetoriis, Helvetiorum quinque. Non affirmaverim, quod rumores quidam ferunt, Crucenacum a Gallis captum. Dicitur hic Galliam obtulisse millionem francicarum librarum regi Daniae, ut pacem faciat cum Suedis. Si ita est, Suedis tanto plus offerre deberent, quanto Suedorum res sunt meliores.

    Deus, etc.

    Lutetiae, II/XII Novembris 1644.

     

    Ii qui ex Flandria huc veniunt, aiunt exercitum ibi Gallicum valde imminutum a XX millibus ad IX aut minus; et qui restant eorum multos aegrotare, ita ut putent ista ad Wattam munimenta brevi hostium fore. Tzerinus comes, qui in itinere aegrotaverat et mortuus esse nuntiabatur, nunc dicitur venisse Constantinopolim, eodemque rediisse sultanum Turcarum ab Adrianopoli, mutato Tartarorum ad Pontum Euxinum chano. Praefectus urbis Romae rus ivit, quia obtinere non potuit, ut legatos regios praecederet. Papa duci Parmensi omnia exhibuit animi benevoli testimonia. Lamboius in Leodico militem scribere dicitur,6 Lintzium ire elector Mogontiacensis, ut cum imperatore et aliis consultet. Multos a papa dimissos milites conscribit Neapolitani regni praefectus; sperat futuros ad sex mil-

    142

    lia. Mortua est regina Hispaniae VI Octobris, annum agens quadragesimum et secundum. Mareschallus Castilionaeus non sine periculo aegrotat. Mareschallus Turennae cohortes quasdam exhaustas dissolvit militesque in alias cohortes pleniores adscripsit. Regina Angliae nondum legatis ad se aditum dedit.7 Postulat, sed comiter, ut sibi reddantur duo milliones quos matri suae, cuius heres fuit rex Ludovicus XIII, commodavit.

    Bovenaan de brief in de copie te Leipzig: Argumentum. Locus qualis Angliae reginae a rege et regina vidua concedatur. Ad Rhenum gesta. Reginae Hispaniarum obitus. Catalanica. Danis pecunia oblata, ut cum Suedis pacem inirent: quid inde argumentetur Grotius? Praefecti urbis Romanae cum legatis regiis de praecedentia certamen. Varia. Regina Angliae ex fundamento iuris civilis duos milliones repetit.
    Notes



    1 - Tekst naar copieboek Dresden, Sächs. Landesbibl., C 61, 270; gedrukt in Oxenst. Skrifter 2. afd., IV, p. 497 no. 560. Afschrift ook in copieboek Leipzig, UB, ms. 2633, f. 376. Zie voor een andere overlevering van de brieftekst, Grotius' brief aan Johan Oxenstierna en Johan Adler Salvius (no. 7142).
    2 - Onderstaande berichten komen ook voor in Grotius' nieuwsbrief aan Nicolaes van Reigersberch, dd. 12 november 1644 (no. 7140).
    3 - Henri II de Bourbon, prins van Condé, was teruggekeerd van een kort verblijf buiten de stad (no. 7129). Hij aanvaardde de gelukwensen van de Zweedse ambassadeur met de krijgsverrichtingen van de Franse legers aan de Rijn.
    4 - De vader was trots op het waardige optreden van zijn zoon Louis II de Bourbon, hertog van Enghien, in de onderhandelingen met de stadsbesturen en kapittels van Spiers, Worms en Mainz (Aumale, Histoire des princes de Condé IV, p. 387-391).
    5 - De Zwabisch-Beiersen hielden nog stand in Freiburg im Breisgau. In het veld hadden de ruiters van Johann Ludwig von Erlach, ‘Weimars’ gouverneur van Breisach, het overwicht veroverd.
    6 - De wervingen van de keizerlijke legeraanvoerder Willem, baron van Lamboy (ca. 1600-1656), in het prins-bisdom Luik (BNB XI, kol. 193-198; ADB XVII, p. 557-564, en NDB XIII, p. 440-441). De belangstelling voor de dienst in het leger van de Zuidnederlandse ‘gouverneur des armes’ Ottavio Piccolomini was groot: ‘le Général Lamboy leve force soldats au païs de Liége’ (Gazette 1644, no. 138, dd. 12 november 1644).
    7 - Koningin Henriëtte Maria hield op 13 en 14 november ontvangsten in het Louvre (no. 7150). Op donderdag 1 december verleende zij de Zweedse ambassadeur een particuliere audiëntie (no. 7171).