Search
Add panel
[tiler debug info]
Choose a letter
Mijnheer,
De brieven van den 4 Februarii uit Constantinople leeren ons dat den Grooten Heer een vierde zoon heeft becomen uit een vrouw die bij hem zeer is bemint.2 Dat den ambassadeur van den keiser stond op zijn vertreck vandaer3 ende dat een expresse wierd afgezonden nae den prins Rakoczy.4
656
De brieven van Francfort van den 9e April doen ons verstaen dat den marescal de Turenne zijne brugge5 gebroocken had ende was bij Durlach. Dat Mercy zijn voetvolck vergaderde bij 's Horndorff in 't land van Wirtenberg.6 Dat de reuterie was verspreit in verscheide quartieren, waeronder waeren tweeduizent die Jan de Waert van de nederlage hadde wedergebracht.7 Dat daer niet om en gaet dan cleine rencontres. Dat de keisersche haer met hoope troosten, zeggende dat den churfurst van Saxen haer artillerie zal doen hebben.8 Dat Rakoczy staet om te handelen9 ende dat den Grooten Heer aen de bassa van Offen ende andere ordre heeft gegeven van haer met de zaecke van Rakoczy niet te bemoeien.10 Dat de Hessensche waeren bij Marburg11 ende wachten dat haer volck van de ziecte wat mochten becomen ende oock wat den hertogh van Anguien12 ende d'heer Conincxmarck13 zullen uitrechten.
Men twijffelt in Duitschlant off Swede ende Vrancrijck in de handelinge op de restitutie van den Palz vast zullen blijven staen.14 Andere advysen seggen ons dat den hertogh van Beieren zijne boeren die hij in wapenen had gebracht, weder heeft ontslagen.15 Dat
657
den keiser nae denzelve hertogh zend d'heer Harac om raid ende gelt,16 den graef van Lesle nae de princen van Italië,17 Mislich nae Polen.18 Dat d'heer Erlach met den gouverneur van Benfeld Stolhoven belegert, niet verre van Straesburg.19 Dat die van Offenburg Overkirch ende eenige plaetzen daerontrent hadden verlaeten.20 Dat die van La Motte niettegenstaende de approches een uitval hadden gedaen ende een fort gedestrueert dat haer incommodeerde.21Den resident van Polen is over eenigen tijd vertrocken.22 De nieuwe ambassade vandaer werdt verwacht23 ende eenige zeggen dat prins Casimir lichtelijk weder zich in 't wereldsch leven zoude begeven.24 Te Rome blijft Beaupuy gevangen.25 Men heeft daer verzocht dat de informatie die hier tegen hem is te Rome zoude werden gezonden, maer zulcx is hier niet oorboir gevonden. Misschien dat de zaecke meer in suspicie bestaet dan in zeecker bewijs.26 De Spaignaerden hebben door een deel bandyten die zij hadden
658
ontboden een prelaet van Portugael, die te Rome was om bullen te becomen over de bisdommen die in Portugal zijn geconfereert, willen ombrengen;27 hebben eenige omgebracht van de zijnen, hemzelve zoo men zegt gequetst. Die dit werck gedaen hadden, hebben haer gesalveert tot den ambassadeur van Spagnie. Dit stuck nevens de electie van de cardinalen, waerin Vrancrijck geen deel heeft gehadt, is oorzaeck van misverstanden tuschen Vrancrijck ende Rome, zoodat den Fransche ambassadeur vandaer belast is te vertrecken.28 Den paus om den cardinael Mazarini, aen wiens broeder hij gheen cardinaelshoed heeft willen geven, wat te verzachten presenteert eene die bij hem werdt gerecommandeert te kiesen tot vice-legaet van Avignon.29 In Italië is stilstant tuschen Vrancrijck ende Spaignie tewegegebracht door den cardinael de Valencé.30 In Catelagne is twaelffduizent man voor Roses, die hebben begonnen de approches te maecken ende hoopen haest te becomen een fort op de haven.31 Noch zooveel volcx zegt men dat den grave van Harcourt32 heeft in de velden van Uergel,33 't Spaensche volck in alles aldaer niet veel boven de twaelffduizent.659
Den hertogh van Anguien is bij mij geweest;34 hoopt meer als tienduizent te brengen bij 't leger van de marescal de Turenne,35 dat nu is bij de twaelffduizent ontrent Durlach, hebbende de brugge bij Spier gebroocken. Mercy vergadert zijn voetvolck bij 's Horndorff in 't lant van Wirtenberg.36 De Beyersche reuterie is in verscheide quartieren verspreit, waeronder tweeduizent zijn die Jan de Waert van de nederlage heeft wedergebracht. De Hessensche waeren bij Marburg, verwachtende de gezondheit van haer ziecke volck ende wat den hertogh van Anguien ende Coningsmarck zullen uitrechten. Den hertogh van Anguien hoopt van dezelve Hessische drieduizent paerden, drieduizent man te voet naebij hem te becomen,37 ende zoo dan de vrede met Denemarck gemaect werdt, dat dan den marescal Horn, Coningsmarck, Wrangel al zullen invallen in des keisers landen om een cort spel te maecken.38 De graef van Pineranda, ambassadeur van Spaignie tot de vrede, is hier gepasseert.39 Vanwegen den hertogh van Beieren zijn hier gecomen Vervaut, biechtvader van den hertogh, ende Fournier de Gochat.40
Venetië heeft met geld zich zoo gestelt te Constantinople dat zij hoopen buiten vrese te zijn.41 Malta, Sicilië, Calabrië blijven in vrese, hoewel men hout de Turcksche preparaten niet zoo groot te zijn als voordezen is gezegt.42
660
Languedoc wilt noch crijgsluiden ontfangen, noch nieuwe lasten toestaen.43 Twintich millioenen zouden hier licht te Parijs gevonden connen werden uit nieuwe rijcdom,44 ende mijnheer de prins, die nu vertrocken is nae Bourgogne, zijnde zeer gequelt van het graveel,45 zegt van tachtich millioen in 't jaer alle de legers te willen onderhouden zoo groot als die oit zijn geweest.46 De hertoginne van Chevreuse, hebbende de lucht dat men haer wilde vasthouden tot Angoulesme, is het ontloopen47 ende mevrouw van Mombason heeft ordre ontfangen om haer te houden te Cousières bij Tours.48 Penis werdt vanhier gezonden nae Vlaenderen om de wisseling te doen van de gevangenen.49 D'heer Gassion vreest voor Watten.50 Men houd de Spaenschen in die quartieren boven de twaelffduizent man.51
Uit Engelant hooren wij dat den coning aen monsieur Sabran, resident van Vrancrijck, gezegt heeft dat het tevergeefsch is te arbeiden tot nieuwe conferentie,52 aengezien de hardicheit van die van het parlement. Voorts dat Essex, Mancester,53 Den-
661
by54 haere commissië[n] wedergegeven hebben aen het parlement. Dat Farfax groote macht heeft ontfangen, maer niet om gouverneurs te stellen.55 Dat hem oock zijn toegezonden tachtichduizent Jacobussen tot onderhout van zijn leger, 'twelck men zegt te zijn tot zesduizentzeshondert man te paerd, duizent dragonners, veertienduizent te voet.56 Dat den colonel Milidrun bleef liggen voor Scarboroug.57 Dat den prince Robert Bambery sterckte.58 Dat veele parlamentarissen verliepen bij faute van betaelinge, andere roofden tot onder Londen toe.59 Dat Montrouse voor den coning het oorlogh in Schotlant continueerde met hulp van de Ieren, doch dat hij eenige nederlagh hadde gehadt.60 De hertogh van Neuburg zoect vrundschap hier ende op andere plaetzen om zich tegen den churfurst van Brandenburg te stercken.6122 April 1645.
Hier zijn advysen dat den graef Thscherin, ambassadeur van den keiser, is gecomen tot Buda.62 Uit Engelant dat 's conincx volck Pontfract hebben ontzet. Dat de graven van Hollant ende Essex63 suspect zijn aen het parlement ende belast van Londen te vertrec-
662
ken. Dat de soldaten die onder den grave van Essex hebben gedient, maecken een derde partij voor de vrede, voor de bisschoppen ende d'Engelsche liturgie.64In dorso schreef Reigersberch: Broeder de Groot, den 22 April 1645 uyt Paris.
