Mijnheer,
Mijne jongste zoon, zijnde wedergecomen van zijne commissie nae Cassel,2 schrijft mij uit Straesburg den 22 October3 dat het principale Fransche quartier noch was bij
138
Spier,4 het Beiersche bij Ladenburg,5 ende dat zeer wierd gearbeit bij de Beierschen om Manhem, bij de Fransoisen om Philipsburg ende 't fort bij Mentz te stercken.6 Laeter advysen zeggen ons dat den marescal de Turenne had de stadt van Creutznach becomen ende bezigh was met het casteel,7 voorts de Lorrainsche trouppes met deghenen die Becx hen hadde bijgevoecht,8 gepasseert waeren den Rijn om zich bij de Beierschen te vougen ende dat Magalotti Longuy heeft geïnvestieert.9 Men zegt hier oock dat tien compagniën van de Fransche guardes ende vijf van de Switserschen gaen nae Catelagne, den graef van Harcourt noch niet connende derrewaert gaen door 't belet van een dobbele tertiane.10De brieven, die voor deze mael hebben gemanqueert zoo van Keulen11 als van Londen,12 doen geloven dat iet quaed moet zijn gearriveert zoo aen de keizerschen13 als aen
139
d'Engelsche parlamentarissen. Monsieur d'Estrade is hier gearriveert.14 Te hooff zegt men dat Vrancrijck presenteert een millioen guldens aen den coninck van Denemarcken om denzelve coning te disponeren tot de vrede.15 Zoo dat waer is, behoort Vrancrijck aen Swede veel meer te presenteren, alzoo die uit het oorlogh meer voordeel hebben te verwachten.Den coning van Engelant werdt gezegt Weimouth becomen te hebben.16 De coninginne van Engelant is in de Louvre gelogeert;17 heeft vijftich personen tot haer lijfguarde. Den coning ende de coninginne-regente wijcken aen de coninginne van Engelant in 't Palais Royal,18 in de kerck ende voorts overal, uitgenomen in de Louvere, als zijnde alsnu het logys van de coninginne van Engelant. Wij zullen ons in de rouw moeten stellen vanwegen het overlijden van de coninginne van Spaignie.19 Mijnheer den ambassadeur Goryn wijckt mijnheer den cardinael Mazarini zelffs in het huis van denzelve cardinael.20
12 Novembris 1644.
Die hier comen uit het leger van den hertogh van Elboeuf twijffelen zeer off de fortificatië[n] bij Watten zullen connen werden geconserveert,21 zoo het leger aldaer niet en werdt versterckt, zijnde gecomen van twintichduizent22 tot negenduizent ende daeronder veele ziecken. Te Naples neemt den viceroy in dienst alle die hij can becomen gelicentieert zijnde bij den paus23 ende hoopt te becomen tot zesduizent. Den marescal de Turenne heeft eenige regimenten gecasseert ende de soldaten gebracht onder andere regimenten
140
die stercker zijn.24 Den graef van Tzerin, die men zeide gestorven te zijn op de reise nae Constantinople, werdt nu gezegt te Constantinople te zijn gearriveert,25 alwaer oock gecomen was den Grooten Heer van zijne reize van Adrianopoli26 ende had in plaetz van den chan van Clein Tartarije27 een ander gestelt. Den prefect van Rome is uit de stadt vertrocken, omdat de ambassadeurs van de coningen hem niet en hebben willen wijcken.28 Den paus toont goede genegentheit tot den hertogh van Parma.29 Den churfurst van Mentz gaet mede nae Lintz om met den keizer ende andere te beraedslagen over den tegenwoordige stant.30 De coninginne van Spaigne is gestorven den zesten October in het tweeëndeveertichste jaer van haer leven, zeer beclaegt in Spaignie. De coninginne van Engelant verzoect zachtelijck restitutie van twee millioenen bij haer geleent aen haere moeder.31 Den marescal de Chastillon is zieck niet zonder peryckel.32In dorso schreef Reigersberch: Broeder de Groot uyt Paris, den 12 Nov. 1644.