2550. 1636 april 11. Aan A. Oxenstierna1.

Excellentissime Domine,

Cardinalis Guenettius2 jam Roma Bononiam abiit a pontifice3 dilectus ad pacem constituendam inter ecclesiae romanensis columina. Legati ab imperatore4, qui ante a me perscripti, Bambergensis episcopus5, Fuggerus6, Curtius7, ab

84

Poloni de conjugio regis sui20 cum Palatina21 non dubitant. Legatus tamen Anglicus22 sic loquitur, quasi id non credat; puto, ne ante tempus suspecta sint nobis Angliae consilia.

Idem legatus a Gallis responsum adhuc exspectat super proposita a se quaestione, an, si arma Gallis jungant sua, Galli in bello perstituri sint, donec non Palatinae tantum terrae sed et electoratus ad veterem dominum redeat.

Interea multae literae nuntiant ire in Angliam legatos a Vienna Wartmannum23, ab Hispania Ognatum24.

Qui in Anglia aerarii curam accepit Londinensis25, totus a Cantuariensi26 pendet et creditur sancte functurus eo munere.

Dux Vinariensis27 hic etiamnum detinetur. Vellet de pecunia Gallica certus esse interposita mercatorum fide. Militem mallet Germanum, Suedum, Britannicum. Consilia sua per Ponicam28 Sublimitati Tuae significabit excusabitque factam Magontiaci jacturam.

Dux Parmensis29 simul Galliae fines exiit, amovit a se secretarium suum30, quod is Galliae ministris nimium se fecisset familiarem.

Episcopus Burdegalensis31, ut nunc omnia etiam belli per homines hujusmodi procurantur, it cum classe in mare Ligusticum. Recuperandi insulas32 spem nullam esse nisi per pacem tum ex hominibus provinciae Narbonensis tum ex iis,

85

Frater regis33 iratior metuitur esse post depulsum Delbenium34, ideo Aurelianae urbi praefectum suo nomine rex35 dedit.

Vienna scribitur XVI Polonorum, puto Cosaccorum, millia in usum imperatoris conscribi: mitti inde ad Italicum bellum mille quingentos equites, pedites bis mille et quingentos.

Neoburgicum36 nihil obtinuisse, praeter literas ad cardinalem Hispanum ac Piccolominium37. Alii indidem scribunt imperatorem, ut Anglum38 sibi conciliet, in eo laborare, quod diu jam dicitur, ut electores sint novem, in iis Palatinus39 et ex episcopis novus; Bavaro40 dare velle partem Austriae ipsi propinquam, ut a Palatinatu discedat. Sunt tamen in Italia, qui aliter de ea re disserunt et ajunt Palatino pro Palatinatu alias terras datum iri; jus autem electoris post mortem Bavari.

Regni Neapolitani rector41 terra marique vires comparat magnas, qui mos Hispanis tunc maxime, cum de pace fervent colloquia. De pace actionem a Bononia migraturam Tridentum, Constantiam aut Lindavium varii, ut fit, varie augurantur. Nec desunt, qui haec omnia in speciem ostentari jactarique putant. Revera Romae Estraeum42 cum Papa in arcano de conditionibus conventurum. Papa ipse XII millia peditum conscribit. Parat aliquid militis et dux Etruscus43 Pisasque firmat. Dux Mutinensis44 Parmensi45 gravis ad Mezzanum et Rossenum, per quae Mutinensis ager Mediolanensi connectitur, munivit se diligenter; caeteroqui qui post prosperam Hispanis pugnam captamque ab illis Vespolam nihil magni ibi agitur.

Creditur controversiae de Valle Telina jam diu in conventibus Rhaetorum agitatae is futurus exitus, ut protestantium religio e Valle exsulet, jurisdictio civilis et criminalis penes Vallitelinates maneat, jus transitus retinentibus Rhaetis; si quid controversi inciderit, stetur Gallicorum legatorum arbitrio. Et de religione quidem merito dolet protestantibus. Jus autem imperii imminutum graviter conqueruntur et romanocatholici, non obscura poenitentia in ipsa viscera admissi militis Gallici, ita ut jam imperia detrectari nequeant. Nec tacent quidam aequiora ab Austriacis potuisse obtineri.

Hochburgi damnum magni fieri video ob loci situm repertosque ibi belli paratus.

Spero propediem me reditum Tuae Sublimitatis Stralsundum ejusque res prosperas intellecturum.

86

Deus, Excellentissime Domine, id faciat cunctaque ad bonum commune dirigat.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius.

Lutetiae, 1/11 Aprilis 1636.

Docent me recentiores literae ad complendum illum XVI millium, de quo scripsi, numerum, Germanos, qui in Silesia agunt, una cum novis e Polonia copiis numerari.

Dum hic in manibus haeret pecunia, diffluit ducis Bernhardi exercitus et optima supplendis numeris tempora praetereunt.

Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.