eLaborate
::: eLaborate options :::
    Show pagebreaks
    Show variations
    Search



    Searchform

    Fulltext search

    Search domain

    Search site
    Search current document

    Letter



    4917. 1640 november 10. Aan L. Camerarius1.

    Illustrissime domine,

    Vidi quidem pacta de urbe Taurinorum, quae per Italiam vulgata sunt2. Sed caetera, quae acta sunt inter viduam3 et principem Thomam4, valde celantur neque vero credibile est principem Thomam, qui carissima pignora apud Hispanos habet5, quicquam facturum citra eorum voluntatem. Mazarinus adhuc haeret in illis partibus et laborat strenue.

    Et hoc quidem ad Italiam spectat. Nam pacis communis spem nullam adhuc video. Sapiunt Suedi, si in foedere6 cum Gallis hoc vel praecipue comprehendi volunt, ut in Bavari7 terras arma inferantur. Ea enim res arcanis consiliis impedita plurimum obstitit et olim ducis Bernhardi8 et nunc Bannerii9 conatibus.

    Cautiones tuti itineris ab imperatore datas videre cupiam. Elector Palatinus10 autem non male fecerit, si priusquam se itineri det regis Daniae animum nonnihil praesentiat. Rex Daniae in nothi morte11 plus habet, quod doleat, quam quod queratur, quando illum Hispano militasse satis constat. Restat, ut, quam diligens terra fuit Iselsteinius12, tam mari sit Trumpius13 ad consectandas reliquias.

    Piccolominaei14 copiarum pars maxima hic creditur hybernatura per Franconiam. Interim Lunaeburgicus15 gravem habet hospitem, Bannerii exercitum. Verum sacra ista aliter non constant. Ut Calcaria penes Hassos maneat, Batavi nihil non facere debent, quaedam etiam incommoda pati. Exigit id ipsorum quoque utilitas. Quare spero aures ad Coloniensia cantica occlusas fore.

    604

    De rebus Britannicis vidi et ego scriptum quoddam hic factum16; id vero idem esse arbitror cum eo, cujus meminit Excellentia vestra. Saluberrimum est illud concilii Nicaeni17 etiam in politicis rebus: τὰ ἤϑη ἀρχαῖα ϰρατείτω18, cui affine Graecorum illud μὴ πηδᾷν ὑπὲρ τὰ ἐσϰαμμένα19.

    Magnae auctoritatis principem in Radzivilio20 amisere Poloniae protestantes. Vereor, ne et ob hoc minoris fiant ab iis, qui numero praepollent.

    De iis, quae Batavi21 in Suedia egere, plus esse in rumore quam in re et ego credo. Sed est suus etiam rumori usus. Controversia autem Dani cum Batavis de piscatu non facile sedabitur.

    Princeps Thomas Eporediae est. Ibidem sunt aguntque cum eo Mazarinus et legatus regis Hispaniae Genuae vivere solitus22. Quiescunt arma. Geneva sibi timet interdicto cum Gallia commercio. Leganesius23 praesidia ubique auget. Neapoli convocati sunt ordines ad pecunias quaerendas.

    Dicitur imperator efficere velle, ut quiescatur ab augendis Constantiae munitionibus, si inde Hohentwila a bello abstineat. Minor Rosa24 sexcentos ferme hostium in concursibus duobus delevisse fertur, major autem Rosa25 Friburgum eripuit obsidioni hostium.

    Episcopus Basileensis plene in sua jura ac bona a Galliae rege26 restitutus est.

    Catalani suorum aliquem ad regem Hispaniae misere, qua de re Galli metuentes, ne res ea paciscendo finiatur, trepidius agunt minusque se implicant eorum negotiis, quanquam missus a Gallis nobilis Plessiacus27 nomine auditus fuit a magistratibus Barcinonensibus et scripta a Catalanis edita sunt peracerba in milites, qui ibi fuere, in gentem Castellanam et praecipue in Olivarem28.

    Rex Galliae sperat anno venturo habiturum se in armis CXXX peditum, XXX equitum millia. Vetitum est edi scriptum, quod exactionibus novis opponit Galliae clerus29.

    Rex Hispaniae cardinalem Ovendum30 Hispanum misit ad Catalanos.

    Edimburgum haud dubie est in potestate Scotorum.

    605

    Deus cuncta vertat in bonum orbis christiani et Excellentiae vestrae adsit propitius.

    Excellentiae vestrae perpetuo observantiae
    cultu deditissimus
    H. Grotius.

    Lutetiae, 10 Novembris 1640.

    Adres: Ludovico Camerario, reginae regnique Sueciae consiliario et legato apud praepot. Ord. Foeder. Belgii.

    Notes



    1 - Copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 254. Gedrukt Epist., p. 652. Verschillen in orthografie en aperte onjuistheden in de copie Uppsala zijn niet gesignaleerd. Ludwig Camerarius was Zweeds gezant in Den Haag.
    2 - Turijn had zich op 19 september aan de Fransen overgegeven; de capitulatievoorwaarden bijv. in Claretta, Storia della reggenza, III, p. 164-169.
    3 - Christine de France, hertogin van Savoye.
    4 - Tommaso Francesco van Savoye.
    5 - Zijn vrouw Marie de Bourbon, gravin van Soissons, en zijn kinderen bevonden zich in Madrid.
    6 - Het verdrag tussen Zweden en Frankrijk werd in juni 1641 verlengd; zie Du Mont, Corps Dipl. t. VI. 1, p. 207vv.
    7 - Maximiliaan I, keurvorst van Beieren.
    8 - Bernhard, hertog van Saksen-Weimar († 18 juli 1639).
    9 - De Zweedse veldmaarschalk Johan Gustavsson Banér.
    10 - Karl Ludwig van de Palts.
    11 - Christian Ulrik Gyldenløve. Hij wilde zich met 600 ruiters in Spaanse dienst begeven, maar sneuvelde onderweg in Westfalen.
    12 - Vincent van IJsselstein, kolonel der cavalerie, Staats goeverneur van Orsoy.
    13 - Maarten Harpertsz. Tromp.
    14 - Ottavio Piccolomini, hertog van Amalfi.
    15 - Georg, hertog van Braunschweig-Lüneburg.
    16 - Mogelijk het Advis ou duplicat, Au serenissime Roy de la Grande Bretaigne, D'une Lettre escritte a sa Mte en datte du 6 Aoust. 1640. et du contenu d'icelle sçavoir les causes originelles des troubles de son Estat, la facilité de les appaiser, la belle occasion que sa Maj. a de recouvrer le Palatinat,... A Paris, Chez Nicolas de la Coste, 1640; Knuttel, Cat. v. Pamfl. no. 4673.
    17 - Zie voor het concilie van Nicea, gehouden in 325, Hefele-Leclercq, Hist. des conciles I (1907), p. 386-632.
    18 - Canon 6: τὰ ἀρχαῖα ἔϑη ϰρατείτω (J. Albergio e.a. - eds., Conciliorum oecumenicorum decreta, Bologna 19733, p. 8).
    19 - Vgl. Plato, Cratylus 413 A: ὑπὲρ τὰ ἐσϰαμμένα ἅλλεσϑαι.
    20 - Hetman Christoph Radziwiłł.
    21 - Willem Boreel, Albert Sonck en Epo van Aylva.
    22 - Niet geïdentificeerd; vgl. no. 4920.
    23 - Diego Mexía Felípez de Guzmán, markies van Leganés, Spaans goeverneur van Milaan.
    24 - Johann von Rosen († 1650).
    25 - Rheinhold von Rosen († 1667), een van de directeuren van het leger van wijlen Bernhard van Saksen-Weimar.
    26 - Johann Heinrich von Ostein.
    27 - Bernard du Plessis-Besançon.
    28 - Gaspard de Guzmán, graaf-hertog van Olivarés.
    29 - Twee ‘agents généraux du clergé’ Jean-Philippe de Bertier, abbé van Saint-Vincent, en Charles de Berland, prior van Saint-Denis de la Chartre, hadden akten van verzet laten opmaken en afdrukken. Bij arrest dd. 10 november van de ‘Conseil d'état du roi’ werden deze ‘Actes et Lettres Missives’ verboden; zie Tournyol du Clos, Recherche des Amortissements I, p. 321-325 (tekst van het arrest).
    30 - Niet geïdentificeerd.