Mijnheer,
Den grave Ransau2 is hier gecomen, hebbende zijn woord gegeven ende ostagers gelaeten. 't Ransoen van hem ende andere groote officieren, gevangen zijnde ende in handen van den hertogh van Lothringen, is geaccordeert tot tachtichduizent gulden. Denzelven hertogh van Lorraine heeft oock eenig last van zijne zaecken gegeven aen d'heer Ransau. Montauzier, Ehm, Klug[?]3 zijn gezonden nae den keizer; de meeste gevangenen zijn nae Beieren. Monsieur Erlach heeft zich met zijne familie van Brisac geretireert nae Switserlant,4 zijnde t'onvrede met Ossenville ende over eenige last, gegeven
6
aen den marescal den vicomte de Turaine. Men zoect hier de zaeck te accommoderen, doch zulcx zal beswaerlijck geschieden. Hier zijn oock eenige gezonden, zoo van 't garnisoen van Brisac als van de Wimarschen, zoo om betaeling als om verstercking. De Schotten die uit Rotweil zijn getrocken,5 zijn bij den hertogh van Lorraine in dienst. Men laet hier geruchten loopen van tweeduizent Switsers te doen lichten door den marescal de Bassompierre,6 van een fonds te maecken van tnegentich millioenen tot den uytgeef van dit jaer. De coninginne heeft een extraordinaire schenckagie gedaen van tsestichduizent croonen aen den cardinael.7 In Poictou ende Xainctogne blijven de beroerten.8 Monsieur de Coligny is te Saint-Maur,9 maer meent te gaen nae Hollant. Voor den prinze Thomas werdt de Louvre, die nu ledigh is, geprepareert.10De clergé alhier werdt aengezocht om in haere kercken collecten toe te laeten voor de catholycken in Engelant ende Ierlant. Oock is vanhier een gezonden geweest nae Schotlant om de ligue te beletten.11 Dit, nevens de schepen met wapen ende buspoeier gezonden vanhier nae Ierlant, geeft aen het parlament weinigh vertrouwen op Vrancrijck. Wij verstaen oock dat de heer Pyme, die wel het meeste gezach hadde in 't parlement, is gestorven;12 dat den coning aen prinze Mauris13 heeft gegeven goederen van in-
7
comen van tachtichduizent gulden; dat den hertoch Hamilton14 ende noch eenige andere Schotsche heeren die vóór den coning zijn geweest in het delibereren over de ligue, bij den raidt van Schotlant zijn verclaert vijanden van het landt. Milord Goryn heeft de groote visyten gedaen; zal beginnen visiten te ontfangen.15In Italië16 hebben de Barbaryns wederbecomen Montigniano, Mugnano, Argelo, Pieva.17 De Florentins hebben haere winterquartieren niet verre van Pieva.18 Camillo Gonzaga19 heeft gemeent voor de Venetianen weder te becomen Lagobscuro,20 maer is belet geweest.
Te Francfort21 was ingestelt een brief op den naem van de churfursten om de zaecke van den Pals af te zonderen van de handeling van Munster,22 maer men heeft daerin niet derven besluiten voor ende aleer ze hebben ontfangen den brief van den churfurst van Brandeburg die op dat stuck verwacht werdt. Den hertogh [van] Beieren laet niet ondertusschen te Wenen te arbeiden, opdat de paspoorten gegeven voor het Paltzische huis werden wederroepen ofte gelimiteert. De camer van Spier23 zoude garen te Franc-
8
fort haere residentie houden, maer de stadt Francfort heeft daertoe weinigh lust. Men handelt om de gagie van de raiden tot Spier te verbeteren uit een impositie over de joden. Den keizer heeft de tijding van de victorie bij den Donau laeten weten te Constantinople24 om te beter [te] steu[i]ten 'tgunt aldaer met Ragosky zoude connen werden gehandelt. Hazfeld gaet nae den keizer;25 verzoect zijne winterquartieren te hebben in Franckenlant, hopende tegen den voorzomer de Fransoisen nieuwe afbreuck te doen.Den marquis van Saint-Chaumont26 heeft ordre om in Italië zich te vougen bij den cardinal Bichi ende met hem te spreecken op het stuck van de paix van Italië.27 De garnisoenen van Monmedy ende Charleville loopen in Champagne ende dwingen dat lant tot contributie.28 Zesduizent man onder den marescal de Damont29 gaen, men weet niet off het is nae Catalogne of nae Poictou. Chandenier, één van de capitains de guarde, heeft last zijn officie niet te bedienen, zijnde vrund van den hertogh van Beaufort.30
2 Ianuarii 1644.
Hier is gerucht dat Uberlingue zoude becomen zijn bij den vijant.31 Men zegt den vicomte de Turaine32 van het verspreide leger bijeen heeft geraept tweeduizent te voet, tweeduizent ruiters met paerden, tweeduizent zonder‹s› paerden. Uit Engelant hooren wij dat 's conincx volck hebben becomen de steden van Milton Mombery ende Darby,33
9
ende dat zij belegeren het casteel van Arondel ende Farnham,34 ende dat prins Mauris heeft verslagen sevenhondert ruiters die onder d'heer Manchester waeren.35D'heer Erlach heeft contentement ontfangen door monsieur Tracy ende is overzulcx wedergecomen te Brisac.36
In dorso schreef Reigersberch: Broeder de Groot, den 2 Jan. 1644 uyt Paris.