eLaborate
::: eLaborate options :::
    Show pagebreaks
    Show variations
    Search



    Searchform

    Fulltext search

    Search domain

    Search site
    Search current document

    Letter



    292

    4665. 1640 mei 26. Aan A. Oxenstierna1.

    Excellentissime atque illustrissime domine,

    Incipiam ab ea re, quae, quanquam nullo cum successu hactenus, maxime mihi semper cordi fuit, mareschalli Hornii2 libertate. Scripsit3 ipse ad me mareschallus Hornius de prompta ad permutationem Bavari4 voluntate; eas literas ad me misit Johannes Waertius5. Si placeat clementissimae reginae nostrae6 iterum literas hac de re mittere ad regem et ad me mandata, id abs re non futurum arbitror.

    Galli abrupta iterum Carolimontii obsidione cum maximo exercitu irrumpere in interiora Belgicae volunt et sic a principe Arausionensi, qui in Flandriam penetravit, partem hostium abstrahere. Sic a duabus partibus pressus cardinalis Hispanus vix sciturus est, quo se vertere debeat.

    At in Italia Harcurtius7 captis omnibus extra urbem munitionibus fossaque superata moenia urbis Taurinorum oppugnat speratque se voti compotem fore, quanquam urbem defendente Thoma principe8 cum IV militum millibus.

    De Germania nihil scribam, quando eae res in Batavis quam hic sunt notiores. Sed hoc unum dicam ex conjunctione consiliorum inter mareschallum Bannerium9, Longavillanum10 et Melandrum11 ac, si opus sit, etiam copiarum, omnia hic maxima sperari. Octo millia nova conscribit Longavillanus.

    Tirolenses copiae in Italiam eunt. Hae et simul quae ex Neapoli et ab Etruria venere, sunt ad VI millia. Praeter Casalis obsidionem alias quoque minores duas Quirasci et Rossiniani deserere coacti sunt Hispani.

    Iterum ad Bajonam apparent Hispanorum copiae quaedam. Sed ne quid noceant, cura principi Condaeo12 et praefectis data.

    Lucae urbi interdictum minatur pontifex13. Hispanus ad ejus civitatis tutelam vires suas pollicetur. Ita undique frenum injicitur pontifici.

    In Anglia ad bellum Scoticum accedunt et aliae offensae, nam civitatum legatis nihil quicquam pecuniae publicis usibus conferre volentibus, nisi auditae prius eorum querelae et ad eas responsum fuerit, abruptum est parlamentum. Pergitur in Scotos XXX regiorum militum millibus. Hispanus pecunias offert.

    De principis Palatini14 negotio nihil etiamnunc perspicio. Miserat ad eum rex Angliae hominem15 cum literis, sed eae literae Dunquercanis navem aggredientibus in mare abjectae sunt, ipse homo Dunquercam ductus statimque cum rebus suis dimissus nunc huc advenit. Quid ferat, propediem cognoscemus.

    Regina mater16 in Anglia lento morbo adeditur; Chevreusia17 ex Anglia in Flandriam profecta magnos honores a cardinali Hispano accepit.

    293

    Pontificii foederis in Germania ductus dicitur auferri Bavaro et tradi Leopoldo18 una cum imperatoris copiis.

    In Helvetiis aliquid militis Hispano scribitur. Quanquam fervente nunc cummaxime bello, tamen commeant quotidie inter viduam Sabaudicam19 et Sabaudicos principes20 conciliaturarum opifices21.

    Princeps Arausionensis edi historiam rerum Arausionensium22 jussit, in qua late suum jus nemini obnoxium tuetur. Sed eum librum videre mihi nondum contigit.

    Rex adhuc apud Suessiones agit. Dicitur a sultano Turcico23 missus chiausiorum aliquis certam facere imperatori pacem in futurum, dummodo Polonum tueri abstineat.

    Deus, Excellentissime et illustrissime domine, omnia Sublimitatis tuae consulta in bonum Suediae orbisque christiani prosperet.

    Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
    H. Grotius.

    Lutetiae 16/26 Maii 1640.

     

    Princeps Palatinus scripto petiit a rege, ut laboretur ad conficiendum foedus, de quali actum Hamburgi, et ut initium fiat a restituendis dejectis. Sed hac de re nihil Galli facient, nisi de voluntate Angliae regis certi sint.

    Mitto historiam rerum Casale gestarum24 ita ut ab Italis extra partium studia positis perscripta est. Post haec scripta didici Mileraei25 exercitum multa mala ex imbribus accepisse. Praeterea equitatum ejus sine peditatu progressum longius ab hostibus damnum accepisse. Leganesius26 multo quam ante instructior it in Harcurtium.

    Romae quatuor cardinales27 fiunt, sed Itali omnes. Panormi in Sicilia ingens fuit seditio et Franciscus Melo28 pro rege Hispaniae Siciliam regens aegre evasit multis Hispanorum interfectis.

    Mileraeus pontem imposuit Samarae. Alii pontes e ratibus et molae ad farinam Ambianum versus eunt. Halerius29 aliquas copias Lamboio30 opponit circa finem Luxenburgicum.

    Classis oceanica regis nihil adhuc agit, tenet se partim ad Rupellam, partim ad Brestam. Audimus etiam in Hibernia nasci factiones nec miror tot ibi veteribus familiis per vim oppressis.

    In castris Mileraei parum est et cibi et pabuli. Ea res aulam inde distinet.

    Adres: Axelio Oxenstiernae, sacrae reg. Maj. regnorumque Sueciae senatori et cancellario.

    Notes



    1 - Gedrukt Epist., p. 621; Oxenst. Skrifter 2. afd. IV, p. 41.
    2 - De Zweedse veldmaarschalk Gustav Karlsson Horn.
    3 - No. 4628, dd. 1 mei 1640; vgl. ook Grotius' mededeling aan Oxenstierna in no. 4656 en n. 8 en 9.
    4 - Maximiliaan I, keurvorst van Beieren.
    5 - Johan van Werth.
    6 - Een eerdere brief over de vrijlating van Gustav Horn in dl. X, no. 4277. Recenter brieven van Christina van Zweden hierover heb ik niet kunnen terugvinden.
    7 - Henri de Lorraine, graaf van Harcourt-Armagnac.
    8 - Tommaso Francesco van Savoye.
    9 - De Zweedse veldmaarschalk Johan Gustavsson Banér.
    10 - Henri d'Orléans, hertog van Longueville.
    11 - Peter Melander, graaf van Holzapfel, generaal in dienst van Hessen-Kassel. De samenvoeging van Zweedse, Franse en Duitse legers vond plaats bij Erfurt op 15-16 mei.
    12 - Henri de Bourbon, prins van Condé.
    13 - Vgl. Pastor, Gesch. Päpste XIII 2, p. 712-713; A. Mancini, Storia di Lucca, p. 259 vv.
    14 - Karl Ludwig van de Palts.
    15 - Richard Cave; zie Cal. State Pap. Dom. 1640, p. 124, 138, 147, 156, 168, 209.
    16 - Maria de' Medici.
    17 - Marie de Rohan, hertogin van Chevreuse.
    18 - Aartshertog Leopold Wilhelm.
    19 - Christine de France, hertogin van Savoye.
    20 - Kardinaal Maurizio van Savoye en Tommaso Francesco van Savoye.
    21 - O.a. de pauselijke secretaris Antonio Feragalli, de abten Tommaso Isnardi della Montà en Francesco San Martino d'Agliè, en de staatsraad Marcantonio Monetti; zie bv. Claretta, Storia della reggenza I, p. 614-634.
    22 - Tableav de l'Histoire des Princes et Principavté d'Orange Divisé en quatre Parties....[par Joseph de la Pise Seig.r de Maucoil &c] A La Haye. De l'Imprimerie de Theodore Maire. M.DC.XXXIX. Avec Privilege de Messieurs les Estats Generaux des Provinces Vnies, Pour dix Ans.
    23 - Ibrahim, sultan der Ottomanen.
    24 - Ontbreekt.
    25 - Charles de La Porte, hertog van La Meilleraye, maarschalk van Frankrijk.
    26 - Diego Mexía Felípez de Guzmán, markies van Leganés.
    27 - In deze periode werden geen nieuwe kardinalen gecreëerd. Vgl. Pastor, Gesch. Päpste XIII 2 (1929), p. 704; Gauchat, Hierarchia cath. IV, p. 24.
    28 - Francisco de Mello, graaf van Assumar, markies van Tor de Laguna.
    29 - François de l'Hospital, sieur du Hallier.
    30 - Wilhelm, baron van Lamboy.