311

4678. 1640 juni 4. Van N. van Reigersberch1.

Mijnheer,

Ick sal noyt naerlaten sooveel ick gevouchelijck kan te contribueren tot de goede intelligentie tusschen den conynck van Vranckerijck2 ende Golilas3, gelijck ick oock noch vers hebbe gedaen bij occasie van een impressie, die bij Vranckrijcks4 volck was opgenomen, dat seecker advys een maent off drie weecken geleden hier gegeven van het wederkeeren van den grand-maistre5 naer Paris ofte Ruelle, daer sij seggen niet aen en is geweest, van Humelus6 was gecommen, apparent uyt achterdencken, dat eenyge Franse tijdyngen, die werckelijck bij veele hier werden gesien, daer dat niet in staet, van Gert7 procederen, gelijck Asmundus Jovinianus8 heeft verclaert deselffde sijne brieven van woort tot woort conform te hebben gevonden, soodat Sigthunius9 daeruyt can oordeelen, hoe nauw op alles wert geleth ende hoe circumspect in dat point moet worden gegaen. Doch sooveel die saecke aengaet sal dat daerbij blijven, alsoo Brasset10, die11 professie maeckt Scarinus'12 vrient te wesen, seyt wel te weten, dat daervan aen Vranckerijck13 niet en is geschreven.

Voor de churfurst14 schicken haer de saecken noch seer slecht, soo lange Engelant soo niet alleen in die saecke, maer in sijne eygen soo dapper fluctueert. Het scheyden van het parlement geeft groote onsteltenisse in dat rijck, die de proceduyren van gevanckenisse van eenyge soo van het Hoge als Lagehuys niet en verminderen, bijsonder daerbij gecommen sijnde, dat den conynck, hebbende versocht van de stat van Londen een subsidie van twee millioenen te vinden bij cottisaetie op de rijckste inwoonders van de stat, ende eenyge oldermans15 difficulterende aenwijsynge van deselve in hare comtores te doen, sij daerover meede in hectenisse sijn gebracht. Alle dese onlusten redunderen op eenyge grooten, voornemelijck op mijnheer den biscop van Cantelberg16, wiens huys bij een groot getal prentesers17 is ondersocht ende naer somyge schrijven - andere seggen, dat niet aen en is - in brant gesteecken, den biscop hem over de riviere in des conynckx hoff hebbende gesalveert; over welck feyt eenyge in gevanckenysse sijnde gestelt, sijn de gevanckenisse bij

312

De ambassade van Sweden18, die alreede was gedestineert te vertrecken, sal eerst voortgaen, waeruyt wert geconfirmeert de opinie, dat onderwech, soo wert oock geschreven uyt die quartieren, beiegenynge soude connen vallen van accommodatie; anders sie ick niet, hoe dat werck met reputatie van desen staten sal afflopen, alsoo den conynck van Denemarcken alle circumspectie ende discretie voor onvermogen ende swackheyt - soo sijn die natie - lichte soude duyden. Ende inderdaet den staet vermach ende Numerianus19 sage garen meerder vigeur werde gebruykt als ick kan merken dat de preparaten iegenwoordich sijn, dat naer mijn oordeel een groot abuys is, dienende meer om te authoriseren door onse eygen disordre den nieuwen tol als met macht ende authoriteyt van Denemarcken.

De coniunctie van de Wymersche, Hessische ende Lunenborchsche hout men hier nu seecker, oock dat Mantsvelt20 volck bij Stalhans21 in Slesiën is geslagen.

Sijn Hoocheyt blijft tot Mallegem, waer veele meenen noch een preuve om te passeren de Leye sal werden genomen, doch naer het oordeel van andere meer om te geven tot contentement aen Vrankerijck als met apparentie van eenig voordeel. Darom willen andere het leger sal bougeren, maer waer naer toe kan men qualijck sien, alsoo den viant soo wijnnychen plaetsen hebbende te bewaren overal op sijn guarde kan sijn; doch de diversie uyt die quartieren kan veranderynge maeken.

Spangiën presenteert in Engelant groot secours onder conditie van eenyge scepen uyt dat rijck in Indiën te gebruycken.

Uyt Brasil is nyet seeckers, maer lopende tijdyngen uyt Spangnië - want selffs sijn hier geen advysen - seggen, dat onse schepen gaende naer Fernambuck de Bahyse vlote hebben belegert ende gedevaliseert. De seekerheyt verwachten wij.

Den admirael22 maekt preparatie om eerstdaechs in zee te lopen.

Van den mareschal Banner23 verwachten wij anders niet als een bataille, alsoo de keyserse, soo seggen ons de leste advysen, soo naer was, dat sij sonder slaen niet konden scheyden.

Desen 4 Juny 1640.

Adres: Mijnheer mijnheer de Groot, raedt ende ambassadeur van de crone van Sweden bij den alderchristelijcksten conynck.

Boven aan de brief schreef Grotius: Rec. 12 Iuny.

En in dorso: 4 Iuny 1640. N. Reigersberg.