5119. 1641 maart 30. Aan L. Camerarius.1

Illustris domine,

Quod Catalanis relicta libertas non est, ut prudenter iudicat illustris Dom. vestra, magis cum Gallorum ingenio summum bonum in propagandis finibus suis ponentium quam cum communi totius Europae bono convenit.

Portugallici legati2 hic sunt. Introducti sunt a marescallo Galliae,3 cum regum legati a principum aliquo recipi soleant. Sed forte corrigetur id, ubi regem adituri sunt. Legatus Anglicus4 nondum, quomodo se erga eos gerere debeat, mandata accepit. Itali papae exemplum respicient. Batavorum praecipue est uti datis tam pulchre occasionibus. Nam alii reges extricare se a bello possunt aliquando. Ipsorum perpetua cum Hispano lucta est, id est aut bellum aut pax infida.

Quae cum duce convenerunt Lotharingo,5 publicae quidem notitiae non fiunt, sed audimus reddi illi ducatum utrunque et, si velit, ius habitandi in urbe Nanciaci, ita tamen ut eius custodiam ad pacem usque rex retineat, quemadmodum et Lamottae et Moienvici, nisi de duobus his locis interea aliud actum fuerit. Videtur enim rex ea emere velle. De ducatus utriusque reditibus uxor,6 quam is tamen pro uxore recusat agnoscere, percipiet sexaginta scutatorum millia7 annua. Urget dux, ut bellum inferatur Theodonisvillae aut comitatui Burgundiae, pro

190

Scripsere iidem ad archiducissam Tirolensem9 se de urbe Constantia nihil facturos contra vetera pacta. Galliae qui ibi est legatus10 gnarus infensos sibi romanenses, caeteros quoque ob non solutas pensiones parum aequos, in conventu qui Badae habetur11 nihil locutus nisi solennia, constituit de milite legendo cum pagis singulis agere et, prout annuerint abnuerintve, pensiones solitas solvere aut retinere. Fuere et sermones de arctius adstringendo inter Helvetios ipsos foedere. Sed ea res intra sermones stat.

Anglicas quod attinet res, minime dubium habeo multa regem facere temporis causa dolente animo, praesertim illa de triennali conventu.12 Quo magis vereor, ut multum proficiat ibi elector,13 praesertim cum videam ad vetera temporis dispendia rediri, id est ad colloquia cum Bavaro, homine tenace.

De praefecto Hiberniae14 video melius quam antehac sperari. Archiepiscopo15 maius periculum est, non tantum ex religionis crimine valido semper apud plebem, verum etiam inde, quod augendae potestati regiae allaborasse creditur terrente Anglos Galliae exemplo, ubi dominatio iam ultra quo crescat non habet. Nam et in Vindocinensem ducem16 prehensio et, si ea fieri non possit, citatio decreta est, non aut a parlemento aut a collegis eius ducibus ac paribus, sed a lectis quibusdam ex ordine marescallorum et parlamenti praesidum.

Oblivio illa, de qua Ratisbonae tractari coepit, tot habet κρησφύγετα, ut dici posset: Nusquam tuta fides.17 Refert autem multum, quas conditiones in Suediam attulerint qui eo missi sunt ex Germaniae conventu18 et quid futurum sit de Suediae Galliaeque federe,19 cuius negotii finem anxie opperiuntur marescallus Hornius et Iohannes Waertius.20 Audio etiam a caesarianis et Bavaricis cum Bannerio agi de prohibendis incendiis et populationibus, quod velim succedat nec ob regum delicta Achivi plectantur.21

Tubadelio et Rosae22 Hasfurdam in praedam cessisse intelligimus et agrum Wurceburgicum tributa eis pendere. Sunt et alibi prospera, quaedam non magna quidem, sed tamen iunctim valentia: Montisferratenses, qui Gallis favent, arcem Gabianam cepere, Catalani vero cas-

191

De matrimonio reginae nostrae curam libens relinquo iis, quibus eam leges dedere. Satis interim video, si id eveniat de quo scribit illustrissima Dominatio vestra,24 magnam fore Suediae potentiam, protestantium per Germaniam res validas; etiam Polonis protestantibus, si qua fiat iniuria, paratum praesidium. Si Suedia pacem factura non est nisi Gallis consentientibus, pacem nunquam factura est, dura quidem res Galliae25 erit in quorum est manu.

D. Hagae26 non haberi quae deberet rationem doleo, nec tam ipsius quam reipublicae causa. Sed cogitandum: Scipio Africanus Linterni.27 Vitia sunt magnis parvisque civitatibus communia, ignorantia recti et invidia.28

Reginae matri suae30 rex mittit centum millia francorum. Tantum pro ea cardinalis obtinuit.

Deum rogo ill. Dominationi vestrae eiusque domui semper sit propitius.

Illust. Dom. vestrae perpetuae observantiae debitor
H. Grotius.

Lutetiae, XX/XXX Martii MDCXLI.

Legati Portugallici ad regem deducti sunt a Chevreusio31 omnesque adepti honores, quos legati regum solent. Petunt a rege VI millia peditum, equites mille ducentos. Classis, quae auxilio ivit Catalaniae,32 est navium longarum XII, galeonum X, flutarum octo, duarum ad incendia.

Inter conditiones cum Lotharingo pactas est, ut Marsale diruatur. Rumores sunt, sed incerti, de defectionibus aut motibus in Baria, regni Neapolitani parte, Cremona et in Africa Tingi et Septa. Eunt hinc novi33 legati, Romam Fontamanlius, in Angliam Fertimbautius, Hamburgum Melianus.34

In de copie te Uppsala staat in margine: MP.