742

6575. 1643 december 5. Aan N. van Reigersberch.1

Mijnheer,

In 't belegh van Rotweil is door het bersten van een licht stuck geschuts den arm aen den marescal de Guebrian afgebroocken ende hij weinigh daernae gestorven,2 Rotweil met compositie becomen. De doot van denzelve marescal heeft eenige disputen verweckt over het gebiet tusschen d'heer Ransou ende de Wijmarsche. De ruiterie is getrocken over den Donau, heeft Ditlingen becomen,3 twintich stucken geschuts buiten de stadt in ordre gestelt ende daerbij gelaeten een regiment dat men noemt van de artillerie. De heer Ransou, die in de stadt Ditlingue was, creegh den 25e November advys van Rosa dat den vijant nae hem quam ende terzelvertijd was den vijant daer, bestaende uit de Beierschen die over den Donau waeren, ende uit anderen die den Donau waeren gepasseert. Deze slaen 't regiment van de artillerie in stucken ende nemen d'artillerie. D'heer Ransou, den marescal de camp Montausier ende den colonel Ehm, hebbende in de stadt noch geschut noch buspoeder, zijn genoodight de stadt ende haerzelve ende die bij haer waeren tot ontrent duizent personen aen den vijant over te geven. Rosa ende Tubadel,4 merckende de macht van den vijant, hebben haer in aller ijle gesalveert nae Brisac ende omliggende plaetzen. Nu werdt vanhier gezonden den vicomte de Turaine, broeder van den hertogh van Bouillon,5 om over dat verstroide leger te commanderen, met gelt ende volck uit Champagne ende aenleggende plaetzen tot vierduizent toe, 'twelck niet genoech en is om iet zonderlings uit te rechten. De hoope is dat eenige diversie zal geschieden bij de Sweden, Hessen ende Hollant.

In Italië hebben de Venetianen een inval gedaen in 't Boulonnois. Dezelve doen hier lichting in Vrancrijck, heimelijcke, want opentlijcke lichtinge heeft de coninginne aen beide zijden verboden.6 In Spaignie blijft Monson belegert bij de Spaegnaerden met twintichduizent man. Den marescal de La Motte-Odincourt met sestienduizent man is daerontrent gecomen,7 maer ziende de retrenchementen voltrocken, heeft niet connen uitrechten, maer alleen de Spaignaerden tot een bataille beroepen, presenterende haer

743

Uit Engelant hooren wij dat het huis te Londen waerinne den grave van Harcourt is gelogeert, is geplundert,8 doch eenige daerover gevangen, dat den eertsbisschop9 door advocaten zich voor het parlement heeft verantwoordt, zeggende niet misdaen te hebben noch in de materie nochte in de forme, dat den grave van Harcourt een papier had overgelevert aen het parlement, zoeckende te weten de oorzaeck die haer had doen recours nemen tot de wapenen, om door goede intercessie de zaecken te herstellen volgens de oude wetten, coustumen ende ordonnantiën, waerin de parlamentarissen, die de bisschoppen willen quijt zijn, geen behaegen en hebben.10 Uit Constantinoplen dat de oude tractaten met Moscovie aldaer waeren vernieuwt ende den ambassadeur van Moscovie wel getracteert,11 dat den ambassadeur van Raguse het gewoonelijcke tribuit hadde gebracht, dat de vloot die op de custen van Calabrië12 was geweest, terugge was gekeert met weinigh gevangenen, dat het geruchte was dat Zulfihir, bassa van Natolië, zoeckende zichzelve meester te maecken van Cypres, was gevangen ende omgebracht.13

[Dat] de gedeputeerde van de vorsten van Brunswijck, wedergekeert zijnde tot de vergadering van Francfort, niet wel tevrede was met de resolutie die in zijne absentie was genomen, waerbij de stenden uitgenomen de churfursten waeren uitgesloten uit de bezending nae Munster ende Osnabrug.14 Is oock geschreven aen den coning van Denemarcken, opda(t) zijne Majesteit mochte goedvinden dat de Paltzische zaecke tot Weenen werde verhandelt,15 doch is heimelijck besloten indien denzelve coning van Denemarcken ende die van Engelant16 daerop vast blijven staen dat dezelve zaecke te Munster ende Osnabrug zoude werden verhandelt, dat de churfursten zich daertoe zullen mogen vougen.

't Graefschap van Bourgogne solliciteert hier om neutraliteyt, dewelcke men haer

744

5 Decembris 1643.

Wij verstaen dat de macht van de vijanden in de bovenquartieren van Duitschlant is tot twintichduizent man, de Fransoisen, nu met de Wijmarsche quaelijck dertienduizent, al te swack om zooverre van honck te trecken.22 De gouverneur van Uberlinge heeft 't casteel van Heiligeberg becomen.23 De Spaegnaerden die in 't Milanees zijn, maecken twee forten op Laco Maior ende op den oever van Tecina.24 De Barbarins maecken oock twee forten ontrent Perusië.25 't Fransche volck in Piedmont buiten de guarnisoenen werdt gezegt te zijn zesduizent te voet, tweeduizent te paerd. Madame de Balmont in Lorraine, een vrouw die de crijgh van overlang oeffent,26 heeft eenige Croaten verjaecht. Prins Robbert belegert Northampton,27 prins Mauris Pleimuth, hoopende haest meester daervan te werden.28 Den grave van Hollandt, zijnde gecomen te Londen om zich weder wel te stellen met het parlement, is soo suspect geworden dat hij vast is gestelt.29

In dorso schreef Reigersberch: Broeder de Groot, den 5 Decemb. 1643 uyt Paris.