Search
Add panel
[tiler debug info]
Mijnheer,
Gelt is hier hoochnoodigh, zoo om 't verstroide leger te herstellen, waertoe twee millioenen gereed van doen zijn, als om La Motte-Odincourt te verstercken2 ende Lerida te fortifiëren, zoo die plaetze niet alrede bij de Spaignaerden is belegert, gelijck eenige geloven.3 De nieuwe impositië[n] op de gemeente willen niet wel voort, jae, men heeft die van Poictou om de oproerten te stillen daervan moeten ontlasten. In Bourgogne heeft den prins van Condé geene consenten tot middelen connen tewegebrengen vanwegen de armoede van de provincie.4 Monsieur d'Avaux [schrijft] dat dieghene die veel bij de croon geproffiteert hebben haere liberaliteit nu zouden toonen, zeggende dat hij hoewel niet veel gewonnen hebbende presenteert hondertduizent croonen.5 Maer de machtigste ende rijcxsten willen daer niet aen ende heeft mijnheer d'Avaux met dat schrijven weinigh dancks behaelt. Men zoeckt het gelt te vinden uit multiplicatie van officiën ende door dreigementen aen de financiers ende partisanen.
Hazfeld6 ende hertogh Carel trecken groote contributiën ende maecken haer ge-
43
reed tegen de voorzomer. Daerentusschen en laet hertogh Carel niet hier te luisteren nae een accoord,7 maer wilt zich niet verclaeren tegen den keizer, het Rijck ofte het huis van Oostenrijck, zeggende leenen te hebben in haere landen waervan hij zich in peryckel zoude stellen. Presenteert neutraliteit, midts dat men hem Marsal daetelijck wedergeeft8 ende Nancy nae de vrede, in zulcken staet als die nu zijn. Begeert dat de justitie over Lorraine werde geadministreert te Saint-Mic[he]l op den naem van den coning ende de zijne.9 Vanwegen den vorst van Beieren zegt zoo Vrancrijck wil beloven zijne landen in vrede te laeten, dat hij oock zijn volck tot invasie van Vrancrijck niet en zal leenen, maer zoo eenige stucken van het Rijck werden aengetast, dat hij eershalve niet en zal connen laeten dezelve te beschermen.Den heer Goryn zoect hier geen volck maer credyt,10 dat is dat Vrancrijck borge wil blijven voor het gelt dat hij bij particulieren zal vinden ende betaelen als de vrede in Engelant zal herstelt zijn. Wij verstaen dat d'heer Carlile11 ende eenige anderen den coning van Engelant hebben verlaeten ende haer begeven bij de parlamentarissen. Van den hertogh van Hamilton12 ende eenige Schotten met hem is de opinie dat zij haerzelve hebben laeten condemneren bij den raet van Schotlant door collusie om bij den coning te meer credyts te hebben ende zijne desseings te vernemen. Door de inval van de Sweden in de landen van den coning van Denemarcken zal den coning van Engelant zich versteecken vinden van een groote hoope van secours.13 Tot Francfort is op de tijding van denzelven inval groote verslagentheit geweest. Bij de vergadering die zich daer hout is een brief aen den keizer geschreven in faveur van de Paltzische churfurstinne-weduwe ende van den hertogh van Zimmeren.14 Tot den brief die volgens 't advys van den hertogh van Beie-
44
ren15 beworpen was om te zenden aen den coning van Denemarcken aengaende de principale Paltzische zaecke, heeft den churfurst van Brandenburg16 niet willen consenteren. Men had daer groote vrese voor Ragosky ende d'Hongersche protestanten.17Den paus heeft den bailiu van Valencé, die lieutenant is van zijne armeën, cardinael gemaect ende noch eene jesuyt.18 De hertoginne van Savoye wil haere zaeck in andere handen niet geven, maer zelff doen handelen tot Munster.19 Den bisschop van Basle zoect protectie aen de Zvitzers.20 't Principale quartier van den vicomte de Turaine is bij Tuffac.21
Hier te hove wil men den hertogh van Bouillon niet kennen als een prins van 't Duitsche Rijck.22 Den grave van Harcourt,23 geen groote hoope hebbende van de vrede in Engelant tusschen den coning ende 't parlement te maecken, tracht eenigh verbont te maecken met den coning, maer tegen Spaignie zal zich dat hof niet laeten engageren.
Ick zende hierbenevens gedruckt een verhael van d'oorzaecken van het ongeluck tot Dutlinguen,24 zulcx mijn zoon mij dat gezonden heeft uit de gevanckenisse te Tubin-
45
gue.25 Den Grooten Heer eischt van die van Venetië tweeduizent slaven die haer in Candie26 hebben gesalveert. De coninginne-regente alhier doet scherp onderzoeck op dieghene die coren hebben uit het rijck gevoert. 't Hoff is zwanger van zeven nieuwen ducs et pairs, waeronder zoude zijn den marescal de Chastillon.27 Maer het parlement doet oppositie, zeggende dat door de menichte de eer zal vervallen. De hertoginne van Mombason ende monsieur de Chasteauneuf comen naerder bij Parijs.28 Alsoo de zaecken van Poictou zijn geaccommodeert,29 zoo gaen de regimenten die daer waeren nae Catelagne, ende zoowel den hertogh van Orleans30 als den cardinael Mazarini lichten nieuwer.31De Barbaryns willen gewapent blijven om een paus, als den tijd zal gecomen zijn, te maecken nae haere zin, 'twelck 't meeste belet is van de paix van Italië.32 Prince Thomas verzoeckt dat aen den hertogh van Savoie gerestitueert mogen werden de plaetzen die Vrancrijck inheeft.33 Vrancrijck presenteert Pontdesture te demoliëren, de andere plaetzen weder te geven, mids behoudende Pignarole, Suza ende Demont.34 Hertoch Carel doet hier zeggen door zijn volck35 dat hij twaelffduizent man in dienste heeft ende veel gelds te Venetië, te Hamburg ende op andere plaetzen.
46
In dorso schreef Reigersberch: Broeder de Groot, den ... Januari 1644 uyt Paris.
